CuBra

INHOUD VAN DELFT
HOME

Deze rubriek wordt geredigeerd door Ben van de Pol

Nieuwe Tilburgsche Courant - zaterdag 28 januari 1928

 

 

Van vroeger dagen 78: Uit het Bedrijfsleven

 

De Tilburgsche bedrijfswereld jubileert den laatsten tijd nogal eens; zij gaat geschiedenis maken. De firma Pieter van Dooren herdacht in 1927 "honderd jaar stoom". De firma H. Eras & Zn. kon toen het oprichtingseeuwfeest herdenken. Het is de firma Van den Bergh-Krabbendam, thans algemeen bekend als "de BeKa", die op 1 Juli 1928 haar vijf en zeventigjarig bestaan kan herdenken.

Wij vernamen wel, dat al vier generaties Van den Bergh hier leefden, wijl rond 1812 leden der familie Van den Bergh naar het Zuiden kwamen en een volmolen hadden nabij de oude herberg "De Baars" onder Berkel. Ook kan men in jrg. 1925-1926 van 't kostbaar uitgevoerde "International Bridge of Trade" (Internationale Handelsbrücke) lezen, dat "im jahre 1812 Herr Frits van den Bergh in Tilburg einen Walkereibetrieb gründete, der mit Windmühlen unterhalten wurde", terwijl dit aanvankelijk zoo bescheiden bedrijf in 1836 overeenkomstig de eischen van dien tijd gemoderniseerd werd door de plaatsing van een stoommachine, doch pas op den 1en Juli 1853 hebben de zoons van den heer F. van den Bergh het eigenlijke bedrijf der firma Van den Bergh-Krabbendam gevestigd en toen ook eerst dezen naam aangenomen.

Zij zetten een spinnerij en weverij op, die aanvankelijk met handgetouwen begonnen is naast de bestaande vollerij van hun vader, terwijl deze vollerij eenigen tijd later naar de firma overging. Officieele archiefstukken zijn daarover niet aanwezig, nog wel oude kantoorboeken. Toen ook hier de stoomkracht werd toegepast, kwamen vanzelf de officieele bescheiden. Zoo is bijv. bij beschikking van den 13 Jan. 1860 door Ged. Staten van Ndbrt. aan Peter Johannes van den Bergh "lakenvolder te Tilburg" machtiging verleend tot het plaatsen van een stoomtuig in de door hem op te richten lakenvolderij en wolspinnerij op het perceel wijk Heuvel, Sectie L. nr. 1364. Het "stoomtuig zou zijn van 12 paardenkrachten bij hooge drukking met een ketel groot 360 duim, diameter 105, terwijl de schoorsteen eene hoogte kreeg van 23 Neder. ellen".

 

Hoe eenvoudig de vroegere machines geconstrueerd waren en hoe sober de veiligheidsmaatregelen van overheidswege, zegt ons ook een rondschrijven van 23 Mei 1870, dat door Burg. en Weth. van Tilburg "niet ondienstig geacht werd te zenden aan de gebruikers van Stoomwerktuigen binnen deze gemeente". Daarin werden enkele bepalingen der Wet van 28 Mei 1869 en van het Koninklijk besluit van 24 September 1869 aangeduid en gezegd waarvan de stoomketels voor 1 October 1870 voorzien moesten zijn.

De voorgeschreven eischen waren:

1. twee proefkranen, waterpeilglas, vlotter met alarmfluit en loodeprop.

2. een zelfwerkende klepkast met kraan, voor elk voedingstoestel.

3. een metalen pakkings spuikraan.

4. een sterk geteekende lijn, ter hoogte van de vuurgangen, vlamkasten of vlampijpen, op het voorste gedeelte van den ketel, door een sterk gekleurde lijn aan te geven.

5. de hoogste stoomdrukking in dampkringen duidelijk op de manometerschaal te merken.

6. de belasting van de veiligheidskleppen, overeenkomstig de bepalingen van de akte van vergunning of andere bewijsstukken.

7. een der kleppen moet zijn afgesloten en zoodanig ingericht, dat de stoker de klep ter hoogte van een kwart middellijn gemakkelijk kan oplichten.

 

De vele verbeteringen der machines, de toepassing naast stoom van gas en electriciteit, hebben een ganschen ommekeer in het fabriekswezen bewerkt. De firma heeft stang goed-georganiseerd, onvermoeid voortschrijdend, het bedrijf tot telkens hooger bloei gebracht en thans is zij alom bekend als specialist van BeKa-flanel, die zonder eenig waschvoorschrift krimpvrij onder garantie geleverd wordt. Doch daarnaast fabriceert Beka ook heeren- en damesstoffen, velours, tweeds, enz. Het product wordt geëxporteerd naar alle oorden der wereld.

Het vorstelijk bezoek van H.M. de Koningin Wilhelmina en Z.K.H. Prins Hendrik op 14 Juli 1913 was 'n naar buiten blijkend evenement voor dit bedrijf, terwijl nog versch in het geheugen ligt het vorstelijk gebaar van een der firmanten, die bij het bereiken van den 50-jarigen leeftijd het personeel ongewoon rijk met extra-loon bedacht.

In zes eigen fabrieken zijn de speciaal-afdeelingen als spinnerij, weverij, vollerij, wasscherij, bleekerij, ververij, en appreteerderij ondergebracht, zoodat hier het volledig product uit eigen bedrijf ter markt komt. Voornoemd "Internationale Handelsbrücke" vertelt nog, dat thans de heeren Frits en Adolf van den Bergh de leidende directeuren zijn der sinds 1921 gevormde Naamlooze vennootschap, waarvan het maatschappelijk kapitaal "beträgt 10,1 Millionen Gulden und ist ausschliesslich von den beiden genannten Herren eingetragen".

Waar het hier een groot-bedrijf betreft, dacht ons de mijlpaal van het 75-jarig bestaan van voldoende belang om een vluggen terugblik te werpen op den afgelegden weg en de aandacht der bedrijfswereld op 1 Juli a.s. te vestigen.

 

A.J.A.C. VAN DELFT

Tilburg, 18 Januari 1928