Nieuwe Tilburgsche Courant - zaterdag 7 mei 1927

 

 

Van vroeger dagen 72: 'n Volksfeest

 

Nederland heeft vorige week feest gevierd binnen en buiten de grenzen, een Oranjefeest, wijl Prinses Juliana den Grondwettelijken mijlpaal bereikt heeft en kroonprinses geworden is, waarmede zij tevens in het ambtelijk leven van den Nederlandschen staat treedt. Ook Tilburg heeft gefeest. Stellig zullen er onder mijne lezers zijn, die meenen dat men vroeger daarvan minder maakte en er zeker geen belangrijke bedragen aan ten koste legde. Om eenig inzicht te geven, hoe het er vroeger naar toe ging, zal hierna een en ander overgedrukt worden van een "Volksfeest, gevierd te Tilburg. Den XIX Mei MDCCXCVIII het vierde jaar der Bataafsche vrijheid". Onder dezen titel verscheen in 1798 bij J.B. van Gulpen en Zonen, Stadsdrukkers in Den Bosch, 'n soort verslag in brochurevorm, dat "alom te bekomen was à 4 stuivers". We volgen verder dit boekje op den voet.

 

Naauwelijks deed zich de aangename mare, dat het Ontwerp van Staatsregeling door de meerderheid des Bataafsche Volks was aangenomen, van verre hooren, of die van Tilburg vol dankbaar gevoel over deeze groote gebeurtenis waren werkzaam, beraamende de geschiktste middelen om op de plegtigste en toepasselijkste wijze een feest te vieren, teneinde de Volksgeest meer en meer ten goede op te wakkeren en deze heilvollen en door alle braven zo lang gewenschten uitslag met den meesten luister de vergetelheid te onttrekken. De Vaderlandsche Societeit of Constitutioneel Gezelschap aldaar beijverde zich hier omtrent inzonderheid. Intusschen wierd het besluit van het Uitvoerend Bewind deezer Republiek, waar bij het zelve een algemeen Nationaal Feest op den 19 Mei deezes Jaars 1798 vast stelde, alomme bekend, waarom dan eenige stemgeregtigde Burgers, Leden van voorn. Vaderlandsche Societeit, het navolgend Ontwerp, door hun medelid Adriaan van der Willigen ontworpen, ter vergadering van het Gemeentensbestuur overdragten, is dat, door Regenten goedgekeurd zijnde, op den negentienden Mei voornoemd, in het bijzijn van duizende aanschouwers, met de staatigste plegtigheid en in beste orde uitgevoerd. Zie hier hetzelve:

 

ONTWERP voor een NATIONAAL OF VOLKSFEEST

Bij de aanneming der STAATSREGELING

 

Op den Heuvel voor den grooten Lindeboom zal een verhevene plaats gemaakt worden, ter hoogte van 4 à 5 voeten, en ter breedte van agtien voeten in het vierkant, dezelve zal een opgang hebben met breede trappen, en met graszoden of mos worden opgezet.

De trein, hierna te beschrijven, zal vergaderen op het Marktveld tot voor het Huis der Gemeente. Vandaar zal dezelve marcheeren langs de Steenweg over den Heuvel, de Koeistraat, Molestraat, Veldhoven, door het Nieuwland tot op den Heuvel voorn. In den Cirkel van de Veldhoven zal de trein halt houden en aldaar veldmuziek gemaakt worden, ook zullen de gewapende burgers aldaar driemaal hunne geweren lossen. Alle de klokken zullen zoolang de optogt duurt van tijd tot tijd luiden.

 

De optogt zal gerangschikt zijn in de volgende orde:

- Een detachement burgers te paard.

- Een dito gewapende burgers te voet, voorafgegaan door een Banierdrager op wiens banier men leest: "Het Bataafsche volk wil eene gewapende burgermagt. Art. 43 der Burgerlijke en Staatkundige Grondregels".

- Eene jonge Dochter vertoonende het Beeld der Vrijheid, gezeten op een prachtigen Triumphwagen, ter hoogte van vijftien voeten, bespannen met agt paarden, zij worden voorafgegaan door een troep kinderen, dragende Bloemfestoenen en korfjes met Palm en bloemen, welke zij voor de Vrijheid heenen strooien.

- Negen mannen, verbeeldende de Negen gewesten, ieder zoo veel mogelijk in de kleeding van het Gewest, dat hij verbeeldt, volgen haar, elk hunner draagt een steen, waarop het Wapen van zijn Provincie.

- Vier sterke en welgespierde mannen in de kleeding der oude Batavieren, van Lansen gewapend, verbeeldende het Bataafsche volk, dragen een draagbaar met een kleed overdekt waar een groote rol op ligt, op welker buitenkant men leest: "Staatsregeling voor het Bataafsche volk".

- Een Banierdraagster, op welker Banier men leest: "Het tegenwoordig grondgebied der Bataafsche republiek is verdeeld in agt departementen. Art. 3. Tit. 1." Gevolgd door agt kloeke jongelingen, zeer eenvoudig in 't wit gekleed, ieder met een Laurierkrans op het hoofd en eene Nationale Escharpe om het lijf, de armen in elkanders gestrengeld, in eene rei, verbeeldende de Agt Departementen.

- Zeven jongvrouwen in Grieksche kleeding, alle met hunne bijzondere Attribuuts, als: Eerst de Gerechtigheid, dragende in de Rechterhand een zwaard en in de linker een Weegschaal, geblind zijnde wordt zij door de Deugd geleid. De Sterkte, dragende op het hoofd een Helm en op den schouder een groote pilaar, aan haar rechterhand gaat de Vrede. De Verlichting met een rol in de rechterhand, waarop men leest: "Publiek Onderwijs", en in de linker een brandende fakkel, aan haar zijde gaat de Overvloed, zij worden voorafgegaan door de Faam.

- Een groep muziekanten maakende veldmuziek.

- Een Banierdraagster, op welker Banier men leest: "De eerbiedige erkentenis van een albestuurend Opperweezen versterkt de banden der maatschappij. Art. 8 van de Algemeene Beginselen."

- Eene jongvrouw, verbeeldende de Godsdienst, zeer eenvoudig in het Wit gekleed. Zij draagt in de rechterhand een Wierookvat, agter haar volgen eenige Leden van bijzondere Godsdienstige Secten, als een Turk, een Jood, een Moor en een Christen.

- Een Banierdraagster, op welker Banier men leest: "De maatschappij beveelt insgelijks de meeste bevordering van den landbouw en deszelfs bloei, bijzonderlijk ten aanzien der nog ledige en woeste gronden door de gansche republiek. Art. 54 der Burgerlijke en Staatkundige Grondregels."

- Deeze wordt gevolgd van een aardkar, getrokken door een os, waarop een ploeg en egge, welke os door een landman geleid wordt. Eenige vrouwen en jonge dochters geleiden de koeien en schaapen.

- Eenige mannen en jongelingen met schoppen, spaaden, eene Wan, Zeis en Zigt.

- Een Banierdraagster, op welker Banier men leest: "De maatschappij wil dat de Verlichting en Beschaving onder haare leden zooveel mogelijk bevorderd worden. Art. 60 Burgerlijke en Staatkundige Grondregels."

- Agter haar volgt een Eerwaardig man, in 't zwart, met een lange mantel, onder den arm heeft hij een groot boek, waarop men leest: "Waarheiden, Reden", en in de andere hand een open rol, waarop men leest: "Laurens Coster, Uitvinder der Drukkonst te Haarlem, Anno 1438."

- Hem volgen de Dorps- en Schoolmeesters met eenige hunner Discipelen, de Directie van 't Toneel, en eenige leden van 't Toneel-Genootschap.

 

(Wordt vervolgd)

 

A.J.A.C. VAN DELFT