INHOUD DIVERSE AUTEURS
CUBRA HOME
Heemkundig werk op CuBra
Heemkunde Tilburg Pierre van Beek
Heemkunde Tilburg Lambert de Wijs
Heemkunde Tilburg A.J.A.C. van Delft

Deze rubriek wordt geredigeerd door Ben van de Pol

Copyright 2013 van deze digitale presentatie en ontsluiting: Stichting Cultureel Brabant - CuBra & Ben van de Pol

 

Diverse auteurs - Verspreide publicaties

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - dinsdag 4 november 1930

 

 

Folklore in de Brabantsche Kempen

 

Een artikel over Tilburg in het orgaan van den Belgischen touristenbond

 

 

In een der laatste afleveringen van de "Bulletin Officiel du Touring Club de Belgique" schrijft Willy van Mook een hoofdartikel over "De Folklore in de Brabantsche Kempen", waaraan wij het volgende vertaald ontleenen.

 

In de Nederlandsche provincie Noord-Brabant treft men nog de oude zeden, godsdienst en gewoonten der bewoners aan, gelijk aan die van de Antwerpsche Kempen en het Belgische Brabant. De oude gebruiken zijn er met toewijding bewaard, zooals overigens ook in geheel België. Men plant er geregeld den Meiboom en geeft zich op Vastenavond aan gepaste vreugde over. De zaaitijd, de oogst en de feesten der gilden worden steeds aangewend om ouderwetsche vroolijkheid te hebben en door het geheele jaar regelt zich het leven der huisgezinnen naar den ritus des folklore.

In het hartje van dat Noord-Brabant ligt Tilburg, de stad der weverijen. Vanuit de haar omringende bosschen ziet men de stad zich met haar kerktorens en fabrieksschoorsteenen tegen de lucht afteekenen, als symbolen van orde en nijverheid te midden van de landerijen en heiden. De moderne industrie en haar ondernemingsgeest hebben de stad niet geheel het karakter, dat zij uitdrukt, ontnomen. De gemoedelijke volksaard, die zich hier tegelijkertijd met het geloof ontwikkeld heeft, blijft er in alle vrijheid behouden. Men ontdoet zich trouwens niet zoo gemakkelijk van iets, wat langzamerhand zich door de eeuwen heen heeft vastgeworteld. En wanneer men gedurende lange geslachten hard geleden heeft, verzwakt men niet zoo gauw bij het eerste aanraken van de beuzelarijen van het moderne leven.

Tilburg moderniseert zich ongetwijfeld; maar zij houdt alle banden, die haar aan het verleden binden, in eere. Naast hare oude gewoonten heeft de stad haar oude gilden, van eeuwen her dateerend, bewaard. Uit andere steden werden deze gebannen, maar hier leven ze voort in de rust der dorpen en velden, waar men vasthoudt aan de tradities, waar men trotsch op is. De oude schuttersgilden bijv. met hun vaandels en standaarden, hun zilveren wapenschild, onderscheidingsteeken van den koning, hun lansen en tamboers, maken het mooiste deel van alles wat Brabant uit haar historie gered heeft. Wanneer zij in hun origineele uniformen optochten houden, zooals elk jaar te Tilburg geschiedt, voelt men al het schilderachtige herleven, wat Rembrandt in zijn "Nachtwacht" vereeuwigd heeft.

Men kan gerust zeggen, dat bijna overal in Brabant en de Kempen, tot in het kleinste dorp toe, de volksgebruiken met de meeste toewijding bewaard zijn. Wij herhalen, dat in Tilburg, het meest welvarende industrieele centrum van Nederland, de oude schuttersgilden nog in al hun glorie voortbestaan. De volksgeest, eenvoudig en vol van goede gevoelens, die altijd Brabant gekarakteriseerd heeft, leeft zoodoende in dit oude generaliteitsland nog steeds voort, in volle ontwikkeling na eens door de Staten van Holland zoo verwaarloosd te zijn. Het feit, dat in Tilburg de oude gilde van St. Gregorius 420 jaren van bestaan telt en dat de gilde van St. Dionysius binnenkort haar 350-jarig bestaan viert, zal meer dan één lezer verwonderen, omdat het getuigt van levenskracht.

Een oude Brabantsche dichter heeft niet ten onrechte geschreven: "Brabant is syn eighen lant", d.w.z. een land, dat zijn eigen karakter heeft. De eenvoud, de gemoedelijkheid, het diepe geloof en de goede trouw evenmin, maar al deze hoedanigheden tezamen drukken geheel natuurlijk de Brabantsche ziel uit, die, ondanks de verdrukking gedurende verscheidene eeuwen, nooit iets verloren heeft van haar reinheid.

In een steeds sneller rythme heeft het aanzicht van het Kempenland zich kunnen wijzigen. De steden hebben zich meer en meer uitgebreid; de paarse heiden met hun horizon gelijk die van een zee en de groene sparrenbosschen zijn bezoedeld kunnen worden door talrijke ontginningen. Daar waar kort geleden nog de zeis en de sikkel schitterden, daar waar men eens het schokken van de karren over de zandwegen hoorde en waar het koren, door den wind bewogen, scheen te murmelen, neemt men thans het ratelen en het stampen der machines waar. De klokketorens der vele kerken, die eerst alleen boven de daken uitrezen en van verre zichtbaar waren, worden thans geëvenaard door zwarte rook uitwalmende schoorsteenen. Trots dat alles is Brabant "syn eighen lant" gebleven en het eigen karakter van zijn volk is niet verminderd, de oude gebruiken zijn er in eere gehouden.

Trouwens, alle noodzakelijke pogingen om de rijke Brabantsche folklore te bewaren, worden gedaan. Een der meest, tot dat doel opgerichte, actieve vereenigingen is de "Brabantsche Folklore-vereeniging" te Tilburg, die zich tot taak stelt het volksleven in den vorm van een serie feesten te herstellen. Dit "herstel van het volksleven" heeft minstens eens per jaar plaats en groote historische optochten worden dan gehouden.

 

De schrijver beschrijft dan nauwkeurig de costumes en de aardige tooneelen, die hij waarschijnlijk eens bij een folklore-optocht hier ter stede gezien heeft en die ons allen nog bekend zijn. Naast eenige foto's van een oud weefgetouw en een oude Brabantsche woonkamer, waarmede dit interessante artikel geïllustreerd is, geeft het een juisten kijk op Oud-Brabant, dat stellig met veel belangstelling door de lezers van het bovengenoemde Belgische bondsblad gelezen zal zijn en een aansporing zal zijn om dit schoone Brabant eens te bezoeken, waar nog niet alle bosschen en heiden door fabrieksgebouwen vervangen zijn.