Nieuwe Tilburgse Courant - vrijdag 18 juni 1954

 

 

Processies door Tilburg

 

Bijna vier eeuwen is er echter een verbod

 

 

Op plechtige wijze is Donderdag te Tilburg in tal van parochies de Sacramentsdag gevierd. De vreedzame en vredige processies trokken door de straten, ter ere van God, van het Allerheiligst Sacrament. Ook in Goirle trokken de gelovigen in processie naar het Oranjeplein. In Tilburg werd de eerste plechtigheid 's morgens gehouden in de tuin van het Missiehuis aan de Bredaseweg; later, 's avonds, in St. Lidwina, waarvan de processie naar de kerk van de Trouwlaan ging, in de Besterd, terwijl in de beide parochies Broekhoven, aan de Bredaseweg, de Ringbaan Oost en op het Heike voor of na de Avondmis de Sacramentsprocessie door de straten trok.

Het heet echter in een land als het onze voor Tilburg nog een "gunst" te zijn, dat hier in het openbaar processies gehouden mogen worden, omdat eigenlijk nog steeds het "processieverbod" van kracht is. Al meer dan 380 jaar!

 

Alleen als het vroeger ook gebeurde, mag het

"Naar de letter van de wet wordt in ons land de processie niet verboden, omdat het gaat over plaatsen, waaraan het recht om processies te houden uitdrukkelijk wordt toegekend", aldus stelde de katholieke hoogleraar Struycken enkele tientallen jaren geleden. Deze uitleg werd echter niet algemeen aanvaard. Wel kwam er toch spoedig enige verbetering. Eerst was men bij de Hoge Raad nog van mening, dat er alleen processies gehouden mochten worden, wanneer bekend was, dat er voor 1848 ook al processies plaatsvonden, waarvan dan n.b. de datum en ook de te volgen weg bekend moesten zijn. Het is nog geen veertig jaar geleden, dat de rechterlijke macht eindelijk hiervan afstapte en nu gold dan voortaan als maatstaf: Werden er vroeger in stad of dorp processies gehouden? Zo ja, dan mag het nu ook. In nog tal van plaatsen kunnen de Katholieken dit echter niet aantonen. Zij kennen dus niet het "recht" dat in een land als Nederland met godsdienstvrijheid als zodanig nog beschouwd wordt: het houden van processies.

 

Al bijna vier eeuwen

Het processieverbod is eigenlijk een vinding van Willem van Oranje. Tijdens de opstand had Lumey de kerken in beslag genomen te Delft. In 1572 liet Oranje deze teruggeven, maar hij verbood tegelijkertijd het houden van processies. En dat werd later meer dan eens herhaald. Op Sacramentsdag in 1578 werd in Haarlem een priester vermoord, omdat er een processie gehouden werd. En Haarlem heeft daarin helaas niet alleen gestaan. Al kwamen er veranderingen in de politiek, het processieverbod bleef echter van kracht. 1795 bracht vrijheid van godsdienst, maar al gauw werd dit beperkt tot processies binnen het kerkgebouw. In 1801 werd het verbod opgeheven, maar bijna nog sneller weer ingevoerd. Napoleon bepaalde uiteindelijk, dat er alleen in plaatsen, waar naast de Katholieken meer dan 6000 protestanten woonden, geen processies gehouden mochten worden. In 1814 - Nederland was bevrijd - werd alle openbare uitoefening van godsdienst toegelaten; maar wederom voor kort, omdat de bepaling nooit zó in de grondwet werd opgenomen, dat ook alle Katholieken in alle plaatsen van ons land het recht zouden hebben in processies uit te trekken.

 

Spoedig "vrijheid"

Er zijn nog talloze voorstellen gedaan in de Staten-Generaal en misschien dat eerst in 1956, dus over twee jaar, de grondwet zo veranderd wordt, dat er processievrijheid komt in Nederland in plaats van een verbod. Het Katholieke Zuiden en Leiden - als enige plaats boven de Moerdijk - hebben dit "recht", de processievrijheid, waarop echter iedere Katholieke Nederlander recht behóórt te hebben.