INHOUD DIVERSE AUTEURS
CUBRA HOME
Heemkundig werk op CuBra
Heemkunde Tilburg Pierre van Beek
Heemkunde Tilburg Lambert de Wijs
Heemkunde Tilburg A.J.A.C. van Delft

Deze rubriek wordt geredigeerd door Ben van de Pol

Copyright 2013 van deze digitale presentatie en ontsluiting: Stichting Cultureel Brabant - CuBra & Ben van de Pol

 

Diverse auteurs - Verspreide publicaties

 

Nieuwe Tilburgsche Courant - woensdag 17 maart 1920

 

 

Middeleeuwsche gastmalen

 

Van een pompeuze pracht en praal waren de feestmalen, die in de Middeleeuwen de grooten der aarde wisten aan te richten, pompeus niet alleen door het groote aantal kostbare gerechten dat werd rondgediend, maar vooral door de "entremets". Daaronder verstond men in die dagen niet hetgeen we er thans onder begrijpen. "Entremets" waren de verstrooiingen die de gastheer zijn gasten tijdens den maaltijd bood. Bij de intiemere partijen wisselden zang en vroolijke vertelsels elkaar af, maar bij plechtige feesten hield men er nog gansch andere "entremets" op na.

Tijdens het bruiloftsmaal, gegeven ter eere van Robert, broeder van Lodewijk den Vrome, bij diens huwelijk met Mathilde van Brabant, werden de dischgenooten vergast op het schouwspel een man te paard te zien… koordloopen. Terwijl ieder nieuw gerecht begroet werd met hoorngeschal, afkomstig van twee hoornblazers, die rondreden op met scharlaken stof behangen ossen. In 1389 hield de stad Parijs een groot banket ter eere van Isabella van Beieren, en bij die gelegenheid kreeg men als "entremets" een gansche voorstelling van de belegering van Troje door de Grieken.

Om een klein denkbeeld te geven van de enorme weelde, ten koste gelegd aan deze "entremets", volgt hieronder een kleine beschrijving van hetgeen er te aanschouwen viel op een banket in den jare 1453, door Philips den Goede te Rijssel aangericht.

Er waren drie reuzentafels opgesteld, waarop men een 16-tal groote figuren vond, zoo o.a. een "pastei" van zóódanige afmetingen, dat 28 springlevende muzikanten er gemakkelijk een plaatsje in konden vinden en hun deuntjes spelen; verder een kerk met orgel en al, waarin vier kinderen; een "woestijn" waar een tijger en een slang - gelukkig allebei imitatie - een gevecht op leven en dood leverden; en een kasteel, waarvan de grachten met likeur waren gevuld, landschappen, vogels, wilde dieren e.d. En toen de gasten gezeten waren, ving het orgel van het kerkje aan te spelen, gingen de kinderen zingen en begon het allerwege in de figuur te bewegen. Misschien zouden wij, twintigste-eeuwers, al kijkende, de gerechten vergeten hebben, maar niet aldus de Middeleeuwers. De eene "service", weer bestaande uit tallooze ondergerechten, werd na de andere rondgediend door kwieke "officiers-debouche", pages en bedienden, terwijl ook de wijnkannen niet veel rust hadden. En dan hield men nog tijd genoeg over voor het spectacle variété.

Het in elkaar zetten der plannen voor soortgelijke monsterbanketten behoorde tot de "staatszorgen" der vorsten. Weken vooruit werd er aan de hoven over gedelibereerd, tusschen den souverein en de meest deskundige zijner ministers en hovelingen. Er werden bijeenkomsten belegd, waartoe plechtig de kanselier des rijks en de opperhofmaarschalk werden genood, en na veel heen en weer praten konden daar eindelijk de plannen worden vastgesteld.

In de 14e en 15e eeuw werden weinig uitvindingen gedaan, die de "entremets" nog gecompliceerder zouden kunnen maken, waar mogelijk, en geneerde men zich niet letterlijk kapitalen te versmijten voor één banket. Eerst tegen het eind der 17e eeuw was het met de middeleeuwsche "entremets" aan tafel voorgoed gedaan.

 

(Jet van Strien in de "Hotelhouder")