Nieuwe Tilburgsche Courant - vrijdag 17 april 1936

 

 

Straatnamen

 

De oude "Leenheeren" geëerd

 

 

In het uitbreidingsplan "Broekhoven" daar is de nagedachtenis der vroegere bezitters van de "Heerlijkheid Tilburg en Goirle" vereeuwigd in een groot complex straten, gelegen even voorbij de kerk - (van "pastoor Bertens"). We kennen er de namen van Pauwels van Haestrecht, die in de 14e eeuw tevens Schout van Den Bosch en Heer van Loon op Zand was; van de Van Malsen's uit de 16e eeuw; van Antonie, baron van Grobbendonck, den verdediger van Den Bosch en anderen van dienzelfden naam. Verder van Prins van Hessel-Kassel (1710), tevens Gouverneur van Breda, enz. enz. Men weet: de graaf van Hogendorp (waarvan Gijsbert Karel, die in 1813 behoorde tot de grondleggers van Nederland's onafhankelijkheid, 'n afstammeling is) die in 1754 in het bezit kwam van de heerlijkheid, heeft al sinds jaren op 't Goirke 'n straat op zijn naam staan. Hij was de laatste "Heer van Tilburg".

Na den verderen "uitleg" van deze buurt zijn er nog 'n paar straten bijgekomen en ligt het voor de hand, dat ook nu weer is gezocht onder dezelfde "machthebbers". Zoo is bijv. nu het oog gevallen op Gislebert en Wouter van Andres, die in de 12e eeuw onder het bestuur van de hertogen van Brabant Hendrik I en II (1190-1248) als "sires" van Tilburg genoemd werden. Althans zoo luidt de identificatie van dr. Dijksterhuis. Er bestaat intusschen wel eenige twijfel over de juistheid daarvan. Naar sommiger oordeel kan hier ook de heerlijkheid "Oisterwijk" bedoeld zijn en dan zouden deze "Heeren" weinig of niet met Tilburg van doen gehad hebben!

Het Van Malsenhof - we noemden dit zooëven reeds - ontleent zijn naam aan Adriaen van Malsen. Hij was een zoon van Robrecht van Malsen en Margrieta dochter van Jan van Haestrecht. Wel, naar deze Margrieta zal nu ook een straat genoemd worden. Dan zijn daar verder de Heeren van het kasteel "van Broekhoven" (16e eeuw) - thans buitenverblijf van den heer J.M.J.A. Kerstens, agent van de Nederlandsche Bank - van de Coulster geheeten, wier stamslot stond bij Heiloo in Noord-Holland. Een dezer v.d. Coulster's was tevens slotvoogd van het slot Loevestein en trad in het huwelijk met een freule de Merode (vandaar Merodeplein) wier ouders in het bezit waren van het "Kasteeltje". Het geslacht de Merode van Westerloo leeft thans nog voort in België (1). Het lijkt ons dus eene goede gedachte eerlang den naam van deze "ehrentfeste" familie v.d. Coulster weer aan de vergetelheid te ontrukken door hen hier, in deze omgeving, op de straatnamenlijst te plaatsen.

Het ligt voorts in de bedoeling om deze buurtschap dan af te sluiten met de "Leenheerenstraat" en dan verder Oostwaarts meer nog ten Noorden van het kanaal weer aansluiting te zoeken met de zg. Scheepvaartbuurt. De namen van allerlei schepen zijn reeds benut om verschillende straten in de nabijheid van het kanaal aan de Piushavenmond aan te duiden. Thans lag het in de aanvankelijke bedoeling "onderdeelen" van vaartuigen en deszelfs "opvaarders" dienst te laten doen om deze omgeving af te bakenen. We noemen: Wimpel, Zeil, Kompas, Plecht, Kombuis, Kiel, Anker, Boeg, Bootsman, Stuurman, e.a. Voor hen die vooral op eenvoudige namen gesteld zijn - ook al spreekt daaruit wellicht minder zin voor "historie" - en bovendien uit overweging, dat wij van ouds een "zeevarend volk" zijn, was deze "vondst" vermoedelijk nog zoo slecht niet! Maar er zijn bezwaren gerezen en dus is men bezig zich ten deze nader te beraden…

Ten slotte kan thans ook nog bevestigd worden het gerucht, waarvan we onlangs in ander verband reeds melding maakten, dat de "Oude Donkerstraat", waarvan de herkomst in het duister ligt, meer aantrekkelijk zal herdoopt worden in: Lanciersstraat.

 

 

1. Welke voorname plaats het geslacht "de Merode van Rummen" ook in onze algemeene vaderlandsche geschiedenis heeft ingenomen, blijkt uit de vermelding, welke prof. Blok er van geeft in zijn "Geschiedenis van het Nederlandsche Volk". De Heer van Merode trad nl. verschillende malen op als "plaatsvervanger" van Willem van Oranje bij de oneenigheden in Friesland.