Nieuwe Tilburgsche Courant - woensdag 6 oktober 1943

 

 

Het Eeuwfeest der Fraters van Tilburg 2 (slot)

 

"Het is geen kleine zaak in een klooster te wonen - zegt Thomas à Kempis - en daar derwijze te leven, dat niemand van u klaagt en alzoo tot den dood toe getrouw te volharden." Wie even schouwt in het leven van de gouden Congregatie der Fraters die zal erkennen, dat deze uitspraak van den grooten Serafijn volkomen siert de mannen, die in den loop der jaren deze kloostergemeenschap door hun Gode welgevalligen arbeid tot een wereldvermaardheid hebben gebracht.

Op 27 Januari 1861 werd de stichting van Mgr. Zwijsen door Paus Pius IX als religieuze instelling goedgekeurd. Het eerste succursaal kwam in Juli 1862 tot stand te 's-Hertogenbosch aan de Torenstraat; een twaalftal bizondere scholen vormen er thans het aureool der "nederzetting".

In het jaar 1869 toen het beroemde onderwijs-amendement tot stand kwam, opgesteld door den Congregatiepater B. Ghijben, vierden de Fraters hun 25-jarig bestaan; het aantal bewoners bedroeg toen 124. Een zware slag trof de Congregatie, toen haar stichter, op wien in 1863 op huize Gerra een moordaanslag was gepleegd, kalm in den Heer ontsliep. "Een reuzennatuur - schrijft Prof. Nolet in 'Katholiek Nederland' - die aan Katholiek Nederland de stuwende vaart gaf met een wijze kracht, die nog heden in den frisschen gang van ons parelend leven wordt gevoeld."

Oss was de tweede uitverkoren stad waar de Fraters zich gingen vestigen, het was in 1883. Het volgend jaar kwam Reusel aan de beurt; het pensionaat Sint Cornelius, waar honderden burgerjongens uit de provincie hun opvoeding genoten, bezit een goede faam.

De voorbereidende kweekschool, aanvankelijk in Grave gevestigd (1876), daarna te Oss en vervolgens te Reusel, kwam ten slotte in 1908 te Goirle terecht, waar ze nog een centrum vormt voor de opleiding van toekomstige Frater-onderwijzers.

Het jaar 1886 zal in de Gedenkboeken der Congregatie ongetwijfeld steeds een der heerlijkste bladzijden vormen. Daarin valt nl. de oprichting van het eerste buitenlandsche "huis", met name te San Tulgo op Curaçao. Het was de eerste stap op den glorievollen weg van den toekomstigen missiearbeid, die van lieverlede werd vervolgd op Suriname, Sumatra en Celebes. Ruim 8000 kinderen staan in die overzeesche gebieden thans onder de hoede der Fraters; een groot getal daarvan is ondergebracht in weeshuizen en internaten. Een parel aan haar kroon!

Nadat Pater Superior de Beer ongeveer 50 jaar aan het hoofd had gestaan, werd hij door Mgr. Godschalk (de opvolger van Mgr. Zwijsen) tot deken van Tilburg aangesteld en het was op 19 April 1900 dat Pater Leo Drablee de leiding der Congregatie overnam. Op 11 April 1912 nam Pater B. Verhoeven diens plaats in en toen in Augustus 1916 een zuiver leeken-instituut de plaats innam van het oorspronkelijke convent, werd Frater Radulphus Hermus tot algemeen Overste gekozen. Latere functionarissen waren Frater Eligius Eligh (1920), Frater Tharcisio Horsten (1926), terwijl thans sedert 1938 Frater Predentius van Grootel het bewind voert.

Op 8 December 1916 kwam de stichting "Huize Nazareth" tot stand voor de verpleging en opvoeding van voogdijkinderen en werd daarmede een nieuwe groep van "beschermelingen" door Gods voorzienigheid bij de Congregatie ondergebracht. In dit verband moge een woord van oprechte dankbaarheid worden toegevoegd aan de beide bewindvoerders Burgemeester J. v.d. Mortel en Th. van Ierland, die van meet af met hun liefderijkheid van hart en wijsheid van hoofd deze stichting hebben gebracht tot eere en grootheid. Een soortgelijk liefdewerk tot onderwijs en opvoeding van zwakzinnige voogdij- en regeeringskinderen is sedert 1921 ondergebracht in "Huize Lasalle" te Boxtel.

Om de lijst der opvoedings- en onderwijsweldaden der Congregatie te vervolledigen mogen hier nog opgesomd worden naast de verschillende succursaalhuizen te Tilburg: het huis van den H. Willibrordus te Deurne (1896); idem, Zalige Hermanus Josephus, Oisterwijk (1899); idem, H. Petrus, Udenhout (1901); idem, H. Franciscus Xaverius, Vlijmen (1905); idem, Onbevlekt Ontvangenis, Medemblik (1908), waaraan een St. Radboudpensionaat verbonden; idem, H. Gerardus Majella, Utrecht (1910); idem, H. Theodorius, Raamdonksveer (1912); idem, H. Joannes Berchmans, Hoeselt België (1919); idem, Fratershuis met dorpsschool, Zonhoven België (1923); idem, Eindhoven (1923); idem, H. Eligius, Loon op Zand (1926) en H. Lambertus, Lanaeken België (1929). En zooals bekend, ontsproot ook het R.K. Lyceum in 1899 aan het initiatief der Paters van de Fraters-congregatie.

In totaal bedraagt het aantal huizen thans 40 (die in de Indiën's inbegrepen) en maken ongeveer 1200 Fraters van de Congregatie deel uit. Het totaal aan leerlingen kan veilig rond 25.000 worden geschat.

Tijdens zijn leven was Kardinaal van Rossum C.s.s.R. vele jaren protector der Congregatie; vele gewaardeerde bewijzen van medeleven mochten de Fraters van dezen Prins der Kerk ontvangen; op 10 September 1929 bracht de Kardinaal een bezoek aan het Moederhuis en bezocht hij ook zijn zuster in het klooster op den Ouden Dijk.

Het is slechts een zeer vluchtige bijdrage, welke wij hiermede hebben kunnen verleenen, tot de geschiedenis, opkomst en bloei eener geestelijke stichting, welker roem nooit zal vervagen. Frater Tharcisio, rustend algemeen Overste, heeft alles breeder te boek gesteld en ongetwijfeld zal zijn werk straks bij de verschijning in het jubeljaar 1944 de belangstelling trekken van de vele duizenden, die in de afgeloopen eeuw de "wonderen der weldadigheid" van de Fraters hebben genoten en aan hen goeddeels verschuldigd zijn de maatschappelijke positie waarin zij zich mogen verheugen.

Tot de Fraters zeggen wij tot slot het woord van Thomas à Kempis: "Hij doet veel, die God veel bemint; hij doet ook veel, die eene zaak wél doet."