Nieuwe Tilburgse Courant - donderdag 27 november 1958

 

 

Typisch Tilburgs en Tilburgse typen 15

 

 

Frans en Mie Viool

Frans en Mie Viool zijn niet uit het "krètshuiske" (zo genoemd omdat er vroeger besmette soldaten in verpleegd moesten worden) ten grave gedragen. Een bejaarde weduwe C. schreef naar aanleiding daarvan ongeveer het volgende: Ik kan mij persoonlijk van "'t Korvels Hoekske" (de Oerlese zijstraat) nog veel herinneren, maar niet dat Frans en Mie daar ooit gewoond hebben. Wél in het huis "de blinde fiel" (zo genoemd omdat er aan één zijde geen enkel raam in was), dat zowat op de helft van de tegenwoordige Zacharias Jansenstraat stond. In 't krètshuiske heeft wel Mie v.d. Ende gewoond, de zogenaamde "Prutsmadame" met haar tweede man Jan Oerlemans. Mie en Frans liggen allebei op Korvel begraven, want dat hoorde destijds onder Korvel. 'k Geloof, dat ze allebei in 't ziekenhuis gestorven zijn. Ik kan ze me nog levendig voor de geest halen, want 't was een origineel span. Ze hebben bij mijn weet ook nog een paar avonden ten beste gegeven in het patronaat van Korvel in de Capucijnenstraat. Ze waren echt van de partij als er wat te doen was, en dan konden ze flink meedoen. Ze waren goed katholiek. Mie is eer dan Frans gestorven. De vader was "kiepenpreuter". Met kermis heb ik nog dikwijls op hun muziek gewalst.

Met een opgewekte melodie, zichzelf begeleidend, zongen ze voor en na als de pret erin zat:

     Twee violen

     en een fiedel en een fluit.

     De koning die verjaart

     en de vlag steekt uit.

     Twee violen

     en een bas, bas, bas,

     Ik wou, dat 't vandaag

     Driekoningen was.

 

     Jan Toerlezjoer (in plaats van Jean tout le jour)

     de benen, de benen,

     Jan Toerlezjoer

     de benen van de vloer.

 

Op deze manier komen plezierige jeugdherinneringen weer eens terug.

 

De poppenkast

In vakantietijd moet de jeugd zich kunnen vermaken. Op 't Besterdplein hebben enkele energieke jongens ook in Tilburg het janklaassenspel op eigen wijze ten tonele gebracht, zó zelfs, dat op 't trottoir de kinderschaar het verkeer wat bemoeilijkte. De politie trad ordenend op, doch dat namen onze jongelui niet. De burgemeester moet interveniëren en het pleit is ten gunste van de kinderen beslist. We zagen de traditionele poppenkast op het Amsterdamse Damplein in gedachten voor ons. En tevens herinnerden we ons toen de trommelaartjes in de Amsterdamse Koopmansbeurs. Ge kent de herkomst hiervan niet? Volgens de legende zou een Amsterdamse weesjongen in 1622 schepen met kruit onder de Beurs hebben gesignaleerd. Hierdoor bleef de toenmalige beurs voor vernieling gespaard. Hij wenste als dank geen beloning, maar vroeg toestemming van het stadsbestuur eenmaal per jaar alle kinderen op de beurs te laten trommelen. Toen in 1903 de huidige Beurs van Berlage geopend werd, is dit oude gebruik afgeschaft, doch de traditie is in 1955 in ere hersteld.

 

Spreekraadsels

Vlug achtereen moet het gezegd of gelezen worden en dan is 't raadselachtige onzin:

1. "Aala taal; papa thaarman; tlama thooi, endes ikat mee." De oplossing van de puzzel is: "Aal (de vrouw) at aal (paling); pap at haar man; 't lam (schaap) at hooi en de sik (geit) at mee."

2. "Kapel aandaar komteen kapelaan doordekap ellaan opde kapelaan, kapel aan!" Oplossing: De pastoorsmeid Ka zat erwten te pellen en er vloog een vlinder door de laan naar het kapelletje der Moedermaagd. De kapelaan zei dat Ka door moest werken. Hoor maar: "Kapelaan! Daar komt een kapel aan door de kapellaan op de kapel aan. Ka pel aan!'

3. "Dominé atlie vermos selendano esters." Oplossing: "Dominé al liever mosselen dan oesters."

4. Dit is een min of meer ordinair grapje, maar 't sloeg bij gezelschapsspelletjes grif in: "Dit is nepis potentis negrote."

 

Oud kermisliedje

Een oud kermisliedje klonk zo:

     Op de kermis vind je rare zaken,

     dat je met je hoofd in de war zou raken.

     Kom, vriendenschaar, kom bij mekaar!

     De kermis komt maar eens in 't jaar.

     Komt, vriendenschaar, komt bij elkaar,

     want de kermis komt maar eens in 't jaar.

 

In Oosterhout noteerde ik volgend liedje, dat evenwel met verandering van naam in Tilburg veel gezongen werd toen er pas een stoomtram door die stad reed. De maker van dit spotrijm (G. van Blerk) stamde uit Tilburg.

     Komt, jongens, ga opzij,

     De tram die komt voorbij!

     Hij rijdt in een kwartier

     Van Raamsdonkveer naar hier.

     Hij is gesmeerd met vet,

     Hij blaast op een trompet

     tetteretet, tetteretet,

     tettereret, tetteretet.

En daar volgde dan als tweede couplet op, hoewel mij het verband nooit duidelijk geworden is:

     En dan heb ik nog zo'n ouwe tante,

     die loopt met krante, die loopt met krante,

     En dan heb ik nog zo'n ouwe tante,

     die loopt met krante langs de deur.

 

 

Bijschrift

Van een onbekende gever ontvingen we met waardering een aantal overdrukjes van tekeningen van oude Tilburgse gebouwen. Ze vullen onze verzameling aan, doch aangezien ze reeds elders gepubliceerd zijn, kunnen we ze bezwaarlijk nogmaals reproduceren. Overigens houden we ons ten zeerste voor zulke medewerking aanbevolen.