Nieuwe Tilburgse Courant - vrijdag 18 juli 1958

 

 

Uit Tilburgs folklore 1

 

Oude Volksgezegden

 

Van "gaolliepaop" en "smurske"

 

 

Uit en door verschillende geledingen der Tilburgse bevolking is het mij na enkele jaren moeizaam verzamelen mogelijk geworden een en ander vast te leggen, dat inzicht kan geven over gebruiken en eigenheden, die eerlang geheel tot het verleden zullen behoren. Uit folkloristisch en historisch oogpunt zijn eigenaardige uitdrukkingen en volksgezegden ook menigmaal interessant. Daarom zullen we er ditmaal enkele laten volgen, die al pratend de volksmond ontglipten.

 

- "'n Vrouwenhand en 'n paardetand mogen nooit stilstaan." - Een vrouw dient bedrijvig te wezen.

- "Veel kinderen is de zegen van den Heere, maar ze houden de noppen van de kleren."

- "Leet hier ne wever op sterven?" vraagt men bij het binnentreden, als het er schemerdonker is.

- Het jongste kind zou voor 't eerst naar de leerschool gaan en de vader zei: "Onze kakelnest zal dit jaar ook uitvliegen. We zullen afwachten en hem zo nodig bij 't starten 'n handje helpen."

- "Die heb ik voor 'n spouwke gekocht." Voor een kleinigheid, voor weinig geld.

- "Op 'nen entel gooien." - ruzie zoeken; provoceren.

- "Entelen" - ruzie maken.

- "Lig niet te haarzakken." Verveel me niet.

- Hij doet 't "zo manketijen" - somwijlen, soms.

- "'n Gaolliepaop" is een sufferd. Ook "ne louw".

- "Iemand op stang jagen." Kwaad maken.

"Alles kits en 't keind hiet Jaoneke." Of: "Alles kits! de kachel op bed en de kleine in de kolenbak." Alles is in orde.

- "'t Is er een met stroop op d'r tongske." Zij is een mooipraatster.

- "Moeder had nog 'n smurske." - Zij had nog een verborgen spaarpotje.

- "Een vrouwetong en een geitestaart staan nooit stil." - Vrouwen praten altijd. (Zeer schilderachtig voor wie wel eens 'n geit bezig zag. Hier hielden de huiswevers destijds veel 'n geit.)

- "D'r zijn er meer, die d'r eigen moeder niet gekozen hebben." Gezegd, als men met z'n moeder niet goed overweg kan, of als zij ondeugend of lelijk is.

- "Alles kits." - alles is in orde; ook wel: we zijn goed gezond.

- "Het is een rapelangske" zei een moeder duidende op een kind, dat in het gezin rond liep en in verhouding tot de anderen erg jong was. Zij bedoelde er mee, dat het een kind was van haar ongehuwde dochter (rapeling is afgevallen fruit).

- "Hij ziet de hemel voor 'n doedelzak aan." Hij is 'n sufferd.

-..."maar hij heeft onder de meelzak gelopen." - zoveel als: 't is voor hem niet zonder gevolgen gebleven.

- Van personeel gesproken! "Beter 'n goeie betaald dan 'n kwaaie voor niks." - men moet zijn werkvolk goed betalen, dan kan men er ook iets van verwachten.

 

Hiermee zullen we het voorlopig laten, hoewel er nog honderden in het kladboekje staan. We zullen er mee doorgaan, als blijkt, dat de lezers er belang in stellen. Dat kan getoond worden door bij de Redactie ook eens een typerend gezegde door te geven, dan komt het wel bij de ware Jacob.