Frans van Gèssel

D'n uurste klèine

 

Blaojerend in 't dagboek van m'n geheuge, worbè 'n aontal belevenisse ès losse krabbels aon me vurbè trekke, kom ik ùit op 'ne mooie zommerse vreddeg ès b'ons de wekelijkse mèrt volop aon de gang is.

Zoës gewoonlijk zochte de vaaste mèrtgangers mekare op um uurst en vurral 'n péép te buurte vur ze laoter wir mé d'r bòdskappe op huis aon dinne. De mist vur de haand liggende zake wiere gewoonlijk bè de kop gevat, zoës praote over 't huishaauwe, de kéénder, over femilie of goei kennisse die ziek of zuchtig zen. Heel dik gong 't toch over kiendjes kope, traowe en doodgaon.

Ok dizze keer waar dè duidelijk 't geval mé Grarus van Kaote en z'n Dien, die mé Antje van Janus bliek en Nèlleke de Wever zomar erres russe de kraome stonne te buurte, want Grarus en Dien ware ware vur d'n uurste keer opa en oma geworre.

't Nijts waar ès 'n lopend vuurke rondgegaon. Van de slager naor 't zwembad en van doorùit wir naor de mèrt. Allebèij wiere ze links en rèchs aongeklampte dur deze en gene. Dien vertelde 't verhaol vur de zovvelste keer nog mar wir is. Hoe 't gegaon ha en wè 't geworre waar 'n jungske of 'n mèdje.

"Ja, d'n onze hagget ammel zatgoewd vur mekare," ha Grarus gezeed, "want dè moet ik 'm naogeeve, hij hé gin prutswèirk geleverd. Hoe ie 't ammel klaor gespuld haé weet ik nie, mar dor moet ie 't licht bè aon gehad hebbe. Zoiets mois kunde nie make in d'n donkere. 't Is aalt 'ne sekuure geweest. Zònnen èigewijze doe-'t-zèlver witte nie."

Antje van Janus bliek die ha staon te luist're, waar 'n bietje bekèntig geworre op Diene. Miskien kwaam dè wel umdè ze zèlf noit gin kéénder ha gehad. Antje die aalt in d'rre praot r`cht aon en rècht toew waar, nam ok dizze keer ginn blad vur d'rre mond. Vurral ès ze mé enkelde bè mekare stonne waar 't Antje die 't hogste woord voerde. Zò ok tege Grarusse en Diene want ze kos 't skinb'r nie goewd veele dè ze opa en oma ware geworre..

"Kek mar ùit,"ha ze gezeed, "ze zegge dik knap in de luier lillijk in de sluier."

't Gruupke ùirde nog wè aon durdè Sjèfkw en Mina d'r bè ware komme staon umdè ze Antjes hurde mé d'r skètterstem. "Traowes", kwètterde ze,"verwenne kende ze b'ons nie. Wè? 'n flèir um oew orre koste kréége, want b'ons waren 'r aacht welgeteld. Elke keer ès 't wir zò wijd waar ha ons moeder bèteds Lien Verschuure besteld, 'n baakster die d'r mènneke ston. Ze ha alles navenant zèlfs unne lichte stoppelige baard en èirm ès 'ne krachtpatser. Ze verzùrgde ons moeder en 't kiendje, stookte de waskittel, din de was en zaag dor tussedeur ok nog kans unne jas of broek te verstukkere. Zò gaauw Lien nie mer nòddig waar naam ons moeder 't heft wir in èige haand."." snèbbelde Antje deur, "Ok al gong 'r inne van de aacht op zunne kop stain um mar iets dur te drééve: ons moeder gaaf gin krimp. Zaat d'n inne of d'n and're aon toffel te pitse mé z'n eete of te gréénze dè d'èrpel te flaow ware, de pap te zuut of de rabarber te zoer, dan hurde g'al gaauwèchtig: "Ge zeg mar hoe g't hebbe wilt keind gebrokkeld, gebrusseld, dik of dun of dur 'n duukske." Nee, ze gonge mé ons moeder gin twèilf uurre lùije. Ès 't

toch nog verkeerd dreigde te gaon aon toffel ha ze nog wel 'n paor 'klippels' aachter de haand wor ze mé skèrmde. Vurral rond de zesde dissember dan din ze dè gèire mé de zògenaamde zwarte 'klippel'. Dormé prebeerde ze dan wind in ons broek te jage. Wies ze d'r hillemaol ginne raod mé dan riep ze: "Waacht mar, ès onze papa v'naovend thuiskùmt!" Dè waar dan kennelijk de zwaorste 'klippel' die ze ès allerleste aachter deaand ha. Alhoewel ons vadder unne zaachte en rusteige mens waar, kos ie ès 't 'r van in ha, ons op 'n hardhandige menier tot de orde roepe.

"Ja Ant ge moest 'r vruger nogal wè vur doewn um z'ammel in toom te haauwe,"zî Dien. "Dè viel dik nie meej want huishaauwes van tien, twèilf jong ware toen gin zeldzamhèd. Dor krig de pestoor nog wel is meej de skuld af. Die kwaam al dik wir gaauwèchtig òzzikke of de klènste onderhaand nog nie 'n stintje op z'n kùpke krig. Hij kwaam is bè Mieke van Kees de Smaole op huisbezoek um Miekes ùit te hùrke. Toen ha ze mé 'ne laach gezeed: "Nou menheer pestoor, onze Kees die kapt wel mar kregt gin spaonder!" En umdè 'ne goeie verstaonder mar 'n half woord nòddig hé, wies ie nie hoe vlug dèttie eweg zaag te komme. Och ja,"besloot Dien," de tééje zen veraanderd. Mar of 't 'r ammel zovvel beter op geworre is laot ik God en de mùlder mar skèije."

Grarus en Sjèfke, die stillekes meejgeluisterd han toen Antje en Dien aon 't woord ware, ware 't same over één ding ins. Opa worre waar 't hèndigste v'nalles dè kóst gin moeite en is ok gin kunst, want dè worde gewoon. Zoës Sjèfke zin: "Nog wel mé oew haand in oew zakke."

Langzaam viel 't gruupke mèrtgangers ùit mekare en zocht iedereen, skriekelend tusse de kraome deur, wir zunnen èige weg, um zuutjesaon op huis aon te doewn.