|
|
Frans
van Gèssel
D'N DROOM VAN JANUSKES
Driej kirres op kerstaovend ha de kùster de kerkklokke gelùid, um zeuve, um tien en um twèilf uurre, worvan de klanke zachjes wegstierve in d'n ééle vrieslucht, want 't ha hard gevrorre. Tot driej kirres toew ha de pestoor z'n èige aon en ùit moete kleeje um de Mis te doewn, want 'r ware op kèrstaovend drie Misse tèine mekare. Driej kirres waar 'r 'n zangkoor um aon de Mis 'n fistelijke bèdrage te levere en driej kirres ha de pestoor geprikt en al z'n skaop en skùpkes, die in de kerk zate, 'n zalig kèrs'fist gewenst. Ok Januske van ome Grard en z'n vrouw ware op kèrstaovend slipperend en skùivend naor de kerk gegaon en han vur de Nachtmis gekoze die um twèilf uurre begos. Op weg 'r naor toew vuulde ze de vriejskaauw in d'r gezicht prikke. D'r voetstappe klonke af en toew hol op de moeilijk te beloope grond die glattig waar mar ok vol hult en bult. In de winkels, wor ze al sloefend langs kwame, zage ze hier en door 'n lichje brande dè iets gehèimzinnigs ha zoës de kèrs'naacht zèlf, vortgekomme ùit de ontelbare verhaole , legendes en zèlfs wondere. Al gaauwèchtig ware ze in de kerk en stonne ze in 't hèlle licht worvan de gewelve òlling vol rakte dur de klanke van 't ùrgel mar impesant ok 'n paor steenkaauwe voewte krege vanweg de hardstene vloer die aonvuulde ès 'n ijsbaon. 't Waar unne hille zit zó'n Nachtmis die ok wir ùit driej Misse beston. ('n Aauw gebrùik dè laoter is afgeskaft binne de Kerk) Uurst 'n plèchtige Mis mé driej hirre waorin 't mannekoor en 't jongeskoor same (vrouwe hurde toen nog nie op 't koor thuis) 'n aachtstemmige Mis zonge van Palestrina. Daor volgde nog twee stil Miskes aachteraon waorin 't kerkvolk d'r èige wèirm kos zinge. Unne lange sliert van kèrs'liedjes, begelèijd dur d'n ùrgenist op 't ùrgel, trok ès 't ware in inne groote optocht dur de kerk mé 'De herdertjes lage bè nachte…' op kop. Ok vur toen al 'ne topper. 't Is diep in de naacht ès Januske en de vrouw, nao al die plèchtighèd, same wir op huis aon doewn skriekelend voetje vur voetje, want de weg waar nog lastiger begaonbaar geworre durdèttie opgevrorre waar. Umdèt vur d'rre bèije al wir gaauw vruug dag waar krope ze, thuisgekomme, meej de bedsteej in, want licht en vuur kosse ze toch nie mer verdiene. De Nachtmis en de preek van de pestoor ha Januskes dizze keer zó aongesproke, dèttie 'r d'n hille naacht over ha ligge drome. 't Hille kèrstgebeure hattie opnijt aon 'm vurbè zien trekke. Al dromende zaag ie de kùster naor achtere loope um de kerk gaon te sluite. Duidelijk hurde-n-ie 'm de grèndels op de deurre skùive naodèttie de leste karse bè de kèr'stal ha ùitgemakt. Alleen d'n blook van d'uitgemakte karse en van de wierook, die waar blééve hange, dè koste nog al te goewd rùike. Ok de pestoor kwaam nog efkes kééke hoe of 't 'r ammel bè ston. 'n Ogeblikske laoter gaon ze same de kerk ùit naodè ze de verlichting in de vitrinekaaste ùitgemakt han. Alleen 'n plèchtige stilte blif over en ès ge bè de kèr'stal stond koste nog krèk dè klèin speuls vlèmke van de godslamp op en neer zien danse. Inins heurt Januske praote in de stal. 't Waar heel duidelijk de stem van M'ria, dè wies ie zó zeker ès 'n huis. Ze vroeg iets aon Jozeffe: "Nou de mense allemaol naor huis zen Jozef, hé de pestoor netuurlijk ok de verwèrming afgezet. 't Zal hier dalijk wel kaauw worre en dè kan toch nie mé zó'n klèin bluuike. Wè denkte zòdde d'n os en d'n ezel nie efkes gaon haole? En ge moet ok nog naor 't kribke kééke want dor zit 'n plènkske los aon inne kaant. Dès veuls te gevorlijk vur zó'n klèin drùlleke. Ès 't 'r ùitvalt is 't te laot." Jozef krig 't 'r inins druk mé. Mar umdèttie wè timmergeriskap bè 'm ha waar 't ammel nogal is meej gemakt. "Ziezo," zî Jozef, "dan gao ik nou naor de Halderse Èkkers um d'n os en d'n ezel te haole. Ik ben zò t'rug want ze loope hier vlakbè." Jozef din de stal ùit en liep 't langs dur de kerk naor achtere. Hij skoof de grèndels van d'achterdeur van de kerk en din in de kaauwe vriejsnaacht naor Harrie Meeges op in, want door liepe ze bèij op d'n dries. Efkes laoter staon d'n os en d'n ezel in de prachtige stal, veur in de kerk en doen ze d'r èige goewd aon 't vors hooi in de rùif. M'ria en Jozef mé 't kiendje krope zò dicht ès ze konne bè de biste. Zodoende zùrgde d'n os en d'n ezel vur 'n rillijke wèrmte. Nog vurdè smèires de kùster de kerk wir ope ha gemakt ware d'n os en d'n ezel alwir eweg, en stonne ze bèij aon d'n tùir erres op Skuilenburg. Alles in de stal ston 'r wir bè ès saoves vantevurre. Dan inins 'n kabaal of de wirreld verging, althans dor leek 't veul op. Januske skiet wakker en zit meej stèil overèind in z'n bed. 't Waar de wekker die afliep en aon z'n nachtrust en zunnen droom 'n èind makte. Hij skiet vliegesvlug z'n broek aon, z'n bòzzeloentje hattie nog aon, en du dan rècht naor de stal. Dor ston alwir 'ne hoop wèirk op 'm te waachte zoës mèlke, straauwe en voejere. Dorbè wòttie op ted in de leste Mis zen, want op uurste kèrsdag hurt 'r naor de kerk gegaon te worre vond Januske mar ok z'n vrouw. Toen ze de kerk inkwaame tege half elf gong Januske ùit pure neisgierighèd toch efkes langs de stal um te kééke of ie nou ècht gedroomd ha. Zaag ie 't goewd? Waar 'r dan toch nog iets gebeurd in dieje stal? De rùif waar zò goewd ès leeg en 't strooi, mende-n-ie waar overhoop gespold. Ok 't kribke ston iejt of wè anders. Toen ie naor z'n plaots liep halfweg de middegang en in de bank skoof bè z'n vrouw twijfelde-n-ie en vroeg z'n èige af: "Hebbe de keinder miskien in de stal gespuld? Of ben ik zèlf nog nie goewd wakker en droom ik nog?" De Mis, wor nie veul van terècht gekomme waar umdèttie 'r z'n hèrses nie bè kos haauwe, waar al bekant tèine ès Januske min of meer tot de konklusie kùmt, dèttie 't snaachs toch wel gedroomd moet hebbe.
Kèrstgedachte. Dor waar gin plaots in de "hèrbèrg"… of toch wel ?
UNNE NÉÉJE THUIS
Ze ware same al veul jorre onderweges, Han kèijhard gewerkt en veul gesjouwd. De spore ware heel goewd zichtb'r, Dur alles wè ze han verstouwd.
De daag die gonge zwaorder telle Ze rakte langzaam van de been. 't Kos dan ok nie langer zó blééve, En wón nog mar naor één plaots heen.
Ok d'r krachte namen zuutjes af Slès inne wens blif 'r over nog. Ze klopte toen bèij bèt bejaardehuis aon, Of 'r plaots waar en door naor binne mog.
Gaauwèchtig zen ze door toen gekomme, Ze kreegen 'r 'n gastvrééj onderdak, En nie zoës euwelang geleje, Lek 't Kiendje in 'ne voejerbak.
Ze luist're same naor 'n kèrstverhaol, Heuren 't vurleeze van 'n gedicht. En kééke naor de stal mé 't kribke, 't Is 'n skòn en mooi gezicht.
Same geniete ze ès noit tevurre, Worren 'r stil af. Hèbbe wènnig praots. En denke opnijt dan bè d'r èige: "Gelukkig mar, d'r waar nog plaots." |
