Gratie en/of gruwelijkheid?

Vanuit de hoge ramen van de Bibliotheek aan het Koningsplein in Tilburg heb je op zaterdagmorgen een panoramisch uitzicht over de marktkramen aan je voeten met hun vaalwitte zeilen en uit de rijkdom van de aangeregen boeken die zich in kleurige rijen aandienen, kan men een keuze maken en dus kies ik een werk over romaanse kunst waarin je op de glanzende bladzijden vele afbeeldingen aantreft van de zo serene, rustieke kerken, kathedralen en abdijkerken, die, in tegenstelling tot de "vlammende", haast demonische gotiek een zo rustieke indruk maken.
En zo herinner ik mij het kleine parochiekerkje uit mijn jeugd, dat zeker geen ereplaats op de lijst van Werelderfgoed heeft verworven; het kerkje met de grijswitte, sereen aandoende pilaren, waarin we echter wel de Eredienst méér hebben bijgewoond als ons lief was; waarin de zwartgerokte pastoors, paters en nonnen opdraafden, waar we als kinderen te maken kregen met het "Mysterium Tremendum ac Fascinans" dat het misoffer onder hun regie moest worden, maar dat slechts matig boeide en zelfs afschuw, walging en een groot onbegrip vermocht voort te brengen in de geesten van fantasierijke, gevoelige kinderen, die ongewild en willoos deze "opvoering" moesten bijwonen.
De tegenstelling "gratie versus gruwelijkheid" fascineert mij - misschien terecht - hierbij (om allitererende termen te gebruiken); het contrast tussen het serene, rustgevende van de romaanse stijl en -parafernalia en de demonie en het welhaast "satanische" van de gotiek......