|
|
|
verhalen
Zwaan kleef aan
Iedereen kent wel de vogel zwaan en meestal twee, want de soort is streng monogaam. Zoveel hebben obsessieve vogelaars wel vastgesteld na een leven van stille observatie. Met hun lange niet stijve nekken maakt zo'n zwaanspaar nog wel eens een hartvormig figuur waardoor ze zich duidelijk van giraffen onderscheiden. Mede daarom associeren we in deze tijd de witte zwaan gemakkelijk met lieflijkheid en reinheid. Zo niet in het wat verdere verleden. De zwaan stond toen met enige regelmaat op het menu van de bestgestelden, al naar gelang het succes van de jacht. Deze rotaryclubs avant la lettre werden zwanenbroederschap genoemd en bestaan nog steeds, sommigen met koninklijk bloed in hun leden. De zwanenbroeder in engere zin handelde in zwanen en aflaten, of andersom als dat beter uitkwam; het een voor het ander maar nooit een volle aflaat voor een volle zwaan, want anders zou de negotie maar doodbloeden, net zoals de zwaan. Onze psychedelische schilder Jheronimus Bosch was zo'n zwanenbroeder. Behalve dat hij deze dieren op at, beeldde hij ze ook af op zijn schilderingen, niet dood en gebraden, maar als zinnebeeld van lichte zeden potdorie, zoals zijn werkje over "de marskramer" laat zien. Het uithangbord van al zulke gelegenheden waar de zeden lichter wogen naarmate de kamertjes donkerder werden, bevatte in Jeroen's tijd standaard de beeltenis van een zwaan. Of dit gebruik terug te voeren is op het oud-Griekse godenverhaal waarin de oppergod Zeus in de gedaante van een zwaan de mensvrouw Leda overmeestert en -mant, valt niet met zekerheid meer te achterhalen; wel dat zij het van de god Zeus niet pikte en van de zwaan wel. Wie in onze wat rustiger tijd langs de aloude Hanzeroutes en Hessenwegen en niet te vergeten de Napoleonsbanen en Teutensporen toert in zijn of haar cabriolet, zal bij enige oplettendheid ontdekken dat er meer dan gemiddeld veel uitspanningen met de naam Zwaan (c.q. Swaen; Zwaantje; etc.) gevestigd zijn langs deze eertijdse snelwegen. Mocht men zich vandaag de dag aan de genoegens van zulke etablissementen willen overgeven dan moet eerst gezegd zijn dat de zwanensymboliek door de eeuwen heen sterk is veranderd. Wat weer niet betekent dat de koffie er niet naar meer smaakt.
Kouwe kermis De keukenbroeder van't genootschap kwam met een hele nare boodschap. De zwaan die hij zou braden gaan was bij de kroegmeid blijven staan. En hij dorst er niet weer henen want ook zijn geld was daar verdwenen. Dus dat maal ditmaal van onze kok was niet meer dan zijn geschoten bok.
|