> home
  
    > speciaal
  
    > auteurs
  
    > teksten
  
    > Brabants
  
    > audio

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

◄ Jan Hoevenaars

 

 

Jan Hoevenaars

verhalen


 

Hes

 

Een Hes is een inwoner van Hessen. Dat is even logisch als dat een inwoner van Assen geen As is en een Pruis wel weer uit Pruisen vandaan komt. Een hes is ook een kiel, blauwgeruit en wel. Hoewel geheel zonder nut is het toch wel interessant om na te gaan of er enig verband tussen deze twee betekenissen is, in ieder geval interessanter dan te willen weten of de oerknal, zo die er al was, voor het begin plaats vond of erna. Alleen wordt dat beter betaald.

In vroeger dagen reden de Hessen, gezeten op hun hessenwagens, over hessenwegen tussen Hessen, –later heel Duitsland– en de Lage Landen; eerst naar Antwerpen, maar toen dat door de Hollanders werd geisoleerd (1585), naar Amsterdam. Op die wagens hadden ze allerlei spul afkomstig uit de Rijnlanden en hogerop: kop-en-schotels, glaswerk, rijnwijn, braadworsten enzovoorts. Het plaatsje Frammersbach had op enig moment wel 450 hessenwagens met bijbehorend personeel binnen de dorpsgrenzen. Ze spoorden niet helemaal, die Hessen, en hun wagens nog veel minder. Daarom hadden ze een eigen wegennet waar ze het wegdek, wat er overigens niet was, naar hartelust aan gort konden karren. Aangekomen bij de rand van het Hollandse prutveen moest de hele handel op schepen worden overgeladen, omdat de zware wagens zouden wegzinken in het moeras. Hessenwegen houden dus op bij Amersfoort of Zwolle of daar omtrent. Voor de terugtocht werd weer vracht uit Holland of van overzee geladen.

De voor toenmalige Hollandse begrippen exotische uitdossing van deze voerlui werd van lieverlee door de Nederlandse werklieden over genomen, zodat ze bij de tijd en in de mode waren. De zogenaamde hessenkittel of hessenkiel werd spoedig af- en ingekort tot hes. En als dat niet waar is, is het toch wel aardig bedacht.

Te Antwerpen vindt men nog het Hessenhuis aan het Hessenplein. Deze herberg was 'damals' exclusief bestemd voor de Duitse vrachtrijders. De onderneming 'Hessenatie' aldaar vindt zijn oorsprong eveneens in de Hessenhandel.

Langs de oude Hessenwegen vindt men herbergen en cafes die ook nu nog afgelegen liggen. Ze heten, behalve natuurlijk 'de Swaen', ook 'de woeste Hoeve', de 'Leste Stuver' of  'het Planken Wambuis'.

Naast dit alles is HES ook nog de afkorting voor het hyperesthetisch-emotioneel syndroom, maar dat wist u natuurlijk allang. De Hessen hadden daar overigens geen last van.

 

 

Vissioen

Ik keek laatst in de buurt van Lommel

heel diep in 't water van de Dommel.

Een zoute haring zwom daar, levend;

en wel  zeer stroomopwaarts strevend.

 

En op de bodem  reed een Teutenkar

met op de bok een teute nar.

Zijn karrenzeil was dicht gestreken;

anders zou de waar zomaar doorweken.

 

Aan 't einde van de stoet

liep ik zelf op wank'le voet.

Ik dronk een slok uit mijn jeneverglas

dat vol jenever en niet vol water was.