Les cloches, dans les airs, de leurs voix argentines,

Appelaient à grand bruit les chantres à matines,

Quand leur chef, agité d’un sommeil effrayant,

Encor tout en sueur, se réveille en criant.

Aux élans redoublés de sa voix douloureuse,

Tous ses valets tremblants quittent la plume oiseuse:

Le vigilant Girot court à lui le premier.

C’est d’un maître si saint le plus digne officier;

La porte dans le chœur à sa garde est commise:

Valet souple au logis, fier huissier à l’église.

«Quel chagrin, lui dit-il, trouble votre sommeil?

Quoi! voulez-vous au chœur prévenir le soleil?

Ah! dormez; et laissez à des chantres vulgaires

Le soin d’aller sitôt mériter leurs salaires.»

«Ami, lui dit le chantre encor pâle d’horreur,

N’insulte point, de grâce, à ma juste terreur:

Mêle plutôt ici tes soupirs à mes plaintes,

Et tremble, en écoutant le sujet de mes craintes.

Pour la seconde fois un sommeil grâcieux

Avait sous ses pavots appesanti mes yeux,

Quand, l’esprit enivré d’une douce fumée,

J’ai cru remplir au chœur ma place accoutumée.

Là, triomphant aux yeux des chantres impuissants,

Je bénissais le peuple, et j’avalais l’encens,

Lorsque du fond caché de notre sacristie,

Une épaisse nuée à longs flots est sortie,

Qui, s’ouvrant à mes yeux, dans un bleuâtre éclat

M’a fait voir un serpent conduit par le prélat.

Du corps de ce dragon, plein de soufre et de nitre,

Une tête sortait en forme de pupitre,

Dont le triangle affreux, tout hérissé de crins,

Surpassait en grosseur nos plus épais lutrins.

Animé par son guide, en sifflant il s’avance:

Contre moi sur mon banc je le vois qui s’élance.

J’ai crié, mais en vain: et, fuyant sa fureur,

Je me suis réveillé plein de trouble et d’horreur.»

Le chantre, s’arrêtant à cet endroit funeste,

A ses yeux effrayés laisse dire le reste.

Girot en vain l’assure, et, riant de sa peur,

Nomme sa vision l’effet d’une vapeur:

Le désolé vieillard, qui hait la raillerie,

Lui défend de parler, sort du lit en furie.

On apporte à l’instant ses somptueux habits,

Où sur l’ouate molle éclata le tabis.

D’une longue soutane il endosse la moire,

Prend ses gants violets, les marques de sa gloire,

Et saisit, en pleurant, ce rochet qu’autrefois

Le prélat trop jaloux lui rogna de trois doigts.

Aussitôt, d’un bonnet ornant sa tête grise,

Déjà l’aumusse en main il marche vers l’église,

Et, hâtant de ses ans l’importune langueur,

Court, vole, et, le premier, arrive dans le chœur.

O toi qui, sur ces bords qu’une eau dormante mouille,

Vit combattre autrefois le rat et la grenouille;

Qui, par les traits hardis d’un bizarre pinceau,

Mit l’Italie en feu pour la perte d’un seau;

Muse, prête à ma bouche une voix plus sauvage,

Pour chanter le dépit, la colère, la rage,

Que le chantre sentit allumer dans son sang

A l’aspect du pupitre élevé sur son banc.

D’abord pâle et muet, de colère immobile,

A force de douleur, il demeura tranquille:

Mais sa voix, s’échappant au travers des sanglots,

Dans sa bouche à la fin fit passage à ces mots:

«La voilà donc, Girot, cette hydre épouvantable

Que m’a fait voir un songe, hélas! trop véritable!

Je le vois ce dragon tout prêt à m’égorger,

Ce pupitre fatal qui me doit ombrager!

Prélat, que t’ai-je fait ? quelle rage envieuse

Rend pour me tourmenter ton âme ingénieuse?

Quoi! même dans ton lit, cruel, entre deux draps,

Ta profane fureur ne se repose pas!

O ciel! quoi! sur mon banc une honteuse masse

Désormais me va faire un cachot de ma place!

Inconnu dans l’église, ignoré dans ce lieu,

Je ne pourrai donc plus être vu que de Dieu!

Ah! plutôt qu’un moment cet affront m’obscurcisse,

Renonçons à l’autel, abandonnons l’office;

Et, sans lasser le ciel par de chants superflus,

Ne voyons plus un chœur où l’on ne nous voit plus.

Sortons... Mais cependant mon ennemi tranquille

Jouira sur son banc de ma rage inutile,

Et verra dans le chœur le pupitre exhaussé

Tourner sur le pivot où sa main l’a placé!

Non, s’il n’est abattu, je ne saurais plus vivre.

A moi, Girot, je veux que mon bras l’en délivre.

Périssons, s’il le faut: mais de ses ais brisés

Entraînons, en mourant, les restes divisés.»

A ces mots, d’une main par la rage affermie,

Il saisissait déjà la machine ennemie,

Lorsqu’en ce sacré lieu, par un heureux hasard,

Entre Jean le choriste, et le sonneur Girard,

Deux Manceaux renommés, en qui l’expérience

Pour les procès est jointe à la vaste science.

L’un et l’autre aussitôt prend part à son affront;

Toutefois, condamnant un mouvement trop prompt;

«Du lutrin, disent-ils, abattons la machine:

Mais ne nous chargeons pas tout seuls de sa ruine;

Et que tantôt, aux yeux du chapitre assemblé,

Il soit sous trente mains en plein jour accablé.»

Ces mots des mains du chantre arrachent le pupitre.

«J’y consens, leur dit-il, assemblons le chapitre.

Allez donc de ce pas, par de saints hurlements,

Vous-mêmes appeler les chanoines dormants.

Partez.» Mais ce discours les surprend et les glace.

«Nous! qu’en ce vain projet, pleins d’une folle audace,

Nous allions, dit Girard, la nuit nous engager!

De notre complaisance osez-vous l’exiger?

Hé! seigneur, quand nos cris pourraient, du fond des rues,

De leurs appartements percer les avenues,

Réveiller ces valets autour d’eux étendus,

De leur sacré repos ministres assidus,

Et pénétrer des lits aux bruits inaccessibles,

Pensez-vous, au moment que les ombres paisibles

A ces lits enchanteurs ont su les attacher,

Que la voix d’un mortel les en puisse arracher?

Deux chantres feront-ils, dans l’ardeur de vous plaire,

Ce que depuis trente ans six cloches n’ont pu faire?»

«Ah! je vois bien où tend tout ce discours trompeur,

Reprend le chaud vieillard: le prélat vous fait peur.

Je vous ai vus cent fois, sous sa main bénissante,

Courber servilement une épaule tremblante.

Eh bien! allez; sous lui fléchissez les genoux:

Je saurai réveiller les chanoines sans vous.

Viens, Girot, seul ami qui me reste fidèle:

Prenons du saint jeudi la bruyante crécelle.

Suis-moi. Qu’à son lever le soleil aujourd’hui

Trouve tout le chapitre éveillé devant lui.»

Il dit. Du fond poudreux d’une armoire sacrée

Par les mains de Girot la crécelle est tirée.

Ils sortent à l’instant, et, par d’heureux efforts,

Du lugubre instrument font crier les ressorts.

Pour augmenter l’effroi, la Discorde infernale

Monte dans le Palais, entre dans la grand’salle,

Et du fond de cet antre, au travers de la nuit,

Fait sortir le démon du tumulte et du bruit.

Le quartier alarmé n’a plus d’yeux qui sommeillent;

Déjà de toutes parts les chanoines s’éveillent:

L’un croit que le tonnerre est tombé sur les toits,

Et que l’église brûle une seconde fois;

L’autre, encore agité de vapeurs plus funèbres,

Pense être au jeudi saint, croit que l’on dit ténèbres;

Et déjà tout confus, tenant midi sonné,

En soi-même frémit de n’avoir point dîné.

Ainsi, lorsque tout prêt à briser cent murailles

Louis, la foudre en main, abandonnant Versailles,

Au retour du soleil et des zéphyrs nouveaux,

Fait dans les champs de Mars déployer les drapeaux;

Au seul bruit répandu de sa marche étonnante,

Le Danube s’émeut, le Tage s’épouvante,

Bruxelle attend le coup qui la doit foudroyer,

Et le Batave encore est prêt à se noyer.

Mais en vain dans leurs lits un juste effroi les presse,

Aucun ne laisse encor la plume enchanteresse.

Pour les en arracher Girot s’inquiétant

Va crier qu’au chapitre un repas les attend.

Ce mot dans tous les cœurs répand la vigilance:

Tout s’ébranle, tout sort, tout marche en diligence.

Ils courent au chapitre, et aucun se pressant

Flatte d’un doux espoir son appétit naissant.

Mais, ô d’un déjeuner vaine et frivole attente!

A peine ils sont assis, que, d’une voix dolente,

Le chantre désolé, lamentant son malheur,

Fait mourir l’appétit et naître la douleur.

Le seul chanoine Évrard, d’abstinence incapable,

Ose encor proposer qu’on apporte la table.

Mais il a beau presser, aucun ne lui répond:

Quand, le premier rompant ce silence profond,

Alain tousse, et se lève; Alain, ce savant homme,

Qui de Bauni vingt fois a lu toute la Somme,

Qui possède Abéli, qui sait tout Raconis,

Et même entend, dit-on, le latin d’A-Kempis.

«N’en doutez point, leur dit ce savant canoniste,

Ce coup part, j’en suis sûr, d’une main janséniste.

Mes yeux en sont témoins: j’ai vu moi-même hier

Entrer chez le prélat le chapelain Garnier.

Arnauld, cet hérétique ardent à nous détruire,

Par ce ministre adroit tente de le séduire:

Sans doute il aura lu dans son Saint-Augustin

Qu’autrefois saint Louis érigea ce lutrin;

Il va nous inonder des torrents de sa plume.

Il faut, pour lui répondre, ouvrir plus d’un volume.

Consultons sur ce point quelque auteur signalé;

Voyons si des lutrins Bauni n’a point parlé:

Etudions enfin, il en est temps encore;

Et, pour ce grand projet, tantôt, dès que l’aurore

Rallumera le jour dans l’onde enseveli,

Que chacun prenne en main le moelleux Abéli.»

Ce conseil imprévu de nouveau les étonne:

Surtout le gras Évrard d’épouvante en frissonne.

«Moi, dit-il, qu’à mon âge, écolier tout nouveau,

J’aille pour un lutrin me troubler le cerveau!

O le plaisant conseil! Non, non, songeons à vivre:

Va maigrir, si tu veux, et sécher sur un livre.

Pour moi, je lis la Bible autant que l’Alcoran:

Je sais ce qu’un fermier nous doit rendre par an;

Sur quelle vigne à Reims nous avons hypothèque:

Vingt muids rangés chez moi font ma bibliothèque.

En plaçant un pupitre on croit nous rabaisser:

Mon bras seul, sans latin, saura le renverser.

Que m’importe qu’Arnauld me condamne ou m’approuve?

J’abats ce qui me nuit partout où je le trouve:

C’est là mon sentiment. A quoi bon tant d’apprêts?

Du reste, déjeunons, messieurs, et buvons frais.»

Ce discours, que soutient l’embonpoint du visage,

Rétablit l’appétit, réchauffe le courage:

Mais le chantre surtout en paraît rassuré.

«Oui, dit-il, le pupitre a déjà trop duré.

Allons sur sa ruine assurer ma vengeance:

Donnons à ce grand œuvre une heure d’abstinence;

Et qu’au retour tantôt un ample déjeuner

Longtemps nous tienne à table et s’unisse au dîner.»

Aussitôt il se lève, et la troupe fidèle

Par ces mots attirants sent redoubler son zèle.

Ils marchent droit au chœur d’un pas audacieux,

Et bientôt le lutrin se fait voir à leurs yeux.

A ce terrible objet aucun d’eux ne consulte:

Sur l’ennemi commun ils fondent en tumulte;

Ils sapent le pivot, qui se défend en vain;

Chacun sur lui d’un coup veut honorer sa main.

Enfin sous tant d’efforts la machine succombe,

Et son corps entr’ouvert chancelle, éclate et tombe.

Tel sur les monts glacés des farouches Gélons

Tombe un chêne battu des voisins aquilons;

Ou tel, abandonné de ses poutres usées,

Fond enfin un vieux toit sous ses tuiles brisés.

La masse est emportée, et ses ais arrachés

Sont aux yeux des mortels chez le chantre cachés.

De torenklokken nodigen met zilv’ren stemgeluid

Bij ochtendschemering de zangers tot de metten uit,

Wanneer hun cantor, na een vreselijke nacht gekraakt

En badend in het zweet, met een navrante kreet ontwaakt.

Omdat zijn smart hen noodt met dubb’le ijver te ageren,

Springen zijn bedienden hevig bevend uit de veren.

Girot, als immer waakzaam, komt als eerste toegesneld:

Nog nooit heeft hij zijn eminente heer teleurgesteld.

Aan hem is de bewaking van de koordeur toevertrouwd:

Als knecht in huis bekwaam, is hij als wachter fier en stout.

10

‘Welk leed verstoort uw nachtrust?’ vraagt hij met zijn bariton,

‘Wilt u soms vroeger op het koor verschijnen dan de zon?

Slaap door! Laat toch de zangers van het alledaagse slag

Hun arbeidsloon verdienen bij het krieken van de dag.’

‘Mijn broeder,’ reageert de cantor helemaal verbijsterd,

‘Spot niet, al is het nog zo goedbedoeld, met wat mij teistert:

Vermeng veel liever jouw gezucht met mijn gegronde klachten

En sidder bij de oorzaak van mijn angstige gedachten.

De Slaap – ik lag behaaglijk in elkaar gedoken –

Had voor de tweede keer mijn ogen delicaat geloken,

20

Toen ik, terwijl ik in een aangename roes verzwond,

De indruk kreeg dat ik me op het priesterkoor bevond.

Omringd door zwakke zangers glorieerde ik voorin

– Ik zegende het volk en ademde de wierook in –

Tot plots vanuit de duist’re diepte van de sacristie

Een dikke, kronkelende wolk naar binnen zweefde die,

Zich vóór mij openscheurend, rijzend in een blauwe gloed

Een slang liet zien, geleid door de prelaat: een waar gebroed!

Dat drakenlijf, vol zwavel en salpeter, had – zo bleek –

Een akelige kop die veel op een lutrijn geleek,

30

Waarvan de driehoek, eng begroeid met opstaand haar,

Veel kolossaler was dan onze grootste lezenaar.

Hij nadert sissend, door zijn begeleider opgejaagd:

Ik zie hoe het gedrocht mijn koorbank furieus belaagt.

Ik schreeuwde tevergeefs en vluchtend voor zijn nijdigheid

Ontwaakte ik onthutst – ik was de kluts volkomen kwijt.’

De cantor wenst zijn wreed relaas op dit punt af te breken

En laat daarna nog slechts zijn huiverige ogen spreken.

Om hem te sussen lacht Girot om die gedroomde ramp:

Dat visioen was vast te wijten aan een kwade damp.

40

De grijsaard duldt edoch geen scherts en snoert kortaangebonden

Zijn valet de mond en klautert toornig uit zijn sponde.

Terstond bezorgt men hem zijn oogverblindende gewaden,

De voering afgewerkt met glanzend taf en fijne naden.

Hij hult zich in zijn glimmende soutane, zeer voornaam,

Pakt zijn glacés, de violette tekens van zijn faam,

En grijpt zijn superplie – waarbij hij zilte tranen stort –

Die door de ijverzuchtige prelaat werd ingekort.

Zijn hoofd getooid met een bonnet en in zijn linkerhand,

Uit bont vervaardigd, een manipel, vliegt hij flamboyant,

50

De broosheid van zijn rijpe jaren steil negerend, door

De kerk en arriveert als eerste op het priesterkoor.

O, gij, die aan de stille waterkant in vroeger tijden

De kikker en de muis uit lijfsbehoud verwoed zagt strijden,

Die in Italië met verve flink wat onrust stichtte

Door dartel over een verloren emmer te berichten,

O, Muze, schenk mijn strot een ruwer stemgeluid,

Opdat ik beter het chagrijn en de aversie uit,

Die het gemoed van deze cantor wisten te verhitten

Bij de aanblik van de bank waar híj toch placht te zitten.

60

Eerst bleek en stomverbaasd, verstard uit furiositeit,

Gaf hij geen sjoege als gevolg van zijn verslagenheid.

Uiteindelijk, ofschoon zijn snikken hem nog smoorden,

Ontsnapten aan zijn lippen deze jammerlijke woorden:

‘Ziehier, Girot, de gruwelijke Hydra die me hoont

En die me in een levensechte droom werd voorvertoond!

Ik zie de helse draak die eropuit is mij te vellen,

De lezenaar die mij nu in de schaduw tracht te stellen!

Prelaat, wat heb ik jou misdaan? Wat maakte jou zo zuur,

Dat jij op het idee kwam van zo’n duivelse tortuur?

70

Ach, zelfs wanneer je ’s nachts behaaglijk in je bedstee woelt,

Wordt jouw profane agressiviteit niet afgekoeld!

Mijn hemel! Moet zo’n lomp gevaarte, tegen wil en dank,

Voortaan een kerker maken van mijn zo geliefde bank?

Gecamoufleerd en anoniem – wat een bedroevend lot –

Word ik op deze plek alleen nog maar gezien door God!

Ach, laten wij, veeleer dan in het duister weg te teren,

Ons van de toog ontdoen, het altaar vanaf nu negeren,

De hemel niet meer plagen met gezang en bovendien

Geen priesterkoor meer zien waar niemand óns kan zien.

80

We gaan… Maar ondertussen zal mijn vijand, zorgenvrij,

Zich op zijn bank verheugen in mijn loze razernij

En op het koor de opgekalefaterde lutrijn,

Door hem geplaatst, bewonderen in al haar schone schijn!

O nee, ik kan niet langer leven als dat ding blijft staan.

Ik ga het eigenhandig slopen tot de laatste spaan

En mochten wij, Girot, daarbij het leven zelf verbeuren,

Dan zullen wij het overblijfsel nóg ons graf in sleuren.’

Bij deze woorden grijpt de cantor krachtig, want witheet,

En zonder talmen de ellendige stellage beet.

90

Op dat moment betreden, of het lot het zo beschoor,

Girard de klokkenluider en de zanger Jean het koor,

Vermaarde kerels uit Le Mans, die in geval van strijd

Een degelijke kennis paren aan ervarenheid.

Ze onderschrijven dat er sprake is van een affront,

Doch zien voor onbesuisd verweer geen enk’le grond:

‘Natuurlijk dienen wij de lezenaar te ruïneren,

Maar laat ons liever niet op eigen houtje reageren.

Haal de kapittelleden hierheen en behaal uw recht,

Zodat het onding door wel dertig handen wordt geslecht.’

100

De cantor laat de lezenaar pardoes uit handen vallen.

‘Akkoord,’ zegt hij, ‘Laat ze maar komen met z’n allen:

Ga heen en wek hen met devote jammerklachten.

Zeg de kanunniken dat wij hen hier verwachten.’

Het tweetal, schichtig en verbluft, voelt niks voor dit karwei:

‘Met deze drieste en vergeefse missie worden wíj,’

Betoogt Girard, ‘belast alvorens het begint te dagen?

We zijn welwillend, maar u kunt dit echt niet van ons vragen.

Ach, toon toch medelij! Al mochten onze meest fervente

Kreten reiken tot de deur van hun appartementen,

110

De knechten – uitgestrekt in hun nabijheid – wakker maken,

Die toegewijd de rust van de kanunniken bewaken,

En binnendringen in de afgeschermde, stille sponden,

Denkt ú, wanneer de schaduwen in deze vroege stonde

Hen aan bed gekluisterd houden, dat het óns zou lukken –

Met onze machteloze stem – hen daaruit los te rukken?

Dus moeten wíj het zien te fiksen, om u te behagen,

Waarin – jaar in, jaar uit – de klokken nimmer konden slagen?’

‘O, ik begrijp wel waar u heen wilt met dit loos geblaat,’

Herneemt de boze grijsaard, ‘U bent bang voor de prelaat.

120

Wel honderd keer heb ik gezien hoe u deemoedig boog

Wanneer hij soeverein zijn zegenende hand bewoog.

Welnu dan, ga maar heen en laat uw knieën knikken:

Ikzelf zal de kapittelleden wakker laten schrikken.

Kom op, Girot – de enige die ik vertrouwen mag –

Pak snel de ratel die we elke Witte Donderdag

Gebruiken. Dat de zon, wanneer hij weer is opgegaan,

Mag zien dat het kapittel eerder nog is opgestaan.’

Zo sprak hij. Uit een stoffig meubel pakt daarop de knecht

De ratel, die er na de Goede Week is neergelegd.

130

Met dit gerei en zonder op het vroege uur te letten,

Weten zij de buurt behoorlijk op z’n kop te zetten.

De vuige Tweedracht vliegt, want zij wenst nóg meer trammelant,

Naar het paleis, alwaar ze in de grote zaal belandt,

En zendt vanuit de diepste krochten – niets is haar te min –

De demon van commotie en kabaal het duister in.

Geen oog blijft zacht geloken in de opgeschrikte wijk,

Geen enkele kanunnik toeft nog in zijn dromenrijk.

De een meent dat de bliksem op het dak is ingeslagen

En dat het vuur de kerk ten tweeden male weg zal vagen.

140

De ander beeldt zich in – o, dat is pas een hard gelag –

Dat men de donk’re metten leest van Witte Donderdag

En huivert, menend dat de torenklok het noenuur slaat,

Bij het idee dat hij zich voor het eten heeft verlaat.

Zo laat ook Lodewijk, bereid tot elke represaille,

Als hij de bliksemschicht hanterend weggaat uit Versailles

– Wanneer de nieuwe zefiers waaien en de zon de blauwe

Luchten siert – zijn vaandels op het Marsveld openvouwen.

Bij louter het gekletter, door zijn opmars voortgebracht,

Verschiet de Donau, uit de Taag een kommervolle klacht,

150

Wacht Brussel op de oorvijg die haar neer doet zinken

En hunkert de Bataaf ernaar zich nogmaals te verdrinken.

Maar spoed, gevoed door onrust, acht men blijkbaar al te kras:

Ze blijven liever liggen op hun hemelse matras.

Om hen te haasten schreeuwt Girot in zijn geprikkeldheid,

Dat hun een heerlijk maal in het kapittel is bereid.

Door deze woorden worden alle harten aangewakkerd:

Eenieder springt uit bed, eenieder vliegt, eenieder jakkert.

Ze haasten zich naar het kapittel met het zoet verlangen

Naar een copieuze maaltijd van wel enk’le gangen.

160

Maar vruchteloos en ijdel is hun culinaire hoop!

Hen ziende laat de cantor zijn verdriet de vrije loop:

Hij wijst hen op zijn martelgang, neerslachtig en benauwd,

Waardoor de honger sneeft en droefenis het licht aanschouwt.

Alleen Évrard, nou eenmaal tot onthouding niet in staat,

Durft nog te opperen dat men de tafel halen laat.

Hoezeer hij echter aandringt, geen kanunnik geeft een kik,

Totdat Alain zijn keel schraapt en met zelfvoldane blik

Verrijst, Alain, die o zo wijze man, die twintig keer

Bauny’s prudente Somme gelezen heeft, misschien wel meer,

170

Die Abelly bezit, die Raconis van buiten kent

En het Latijn doorgrondt dat door a Kempis is gepend.

‘Dit is gegarandeerd,’ zegt de geleerde canonist,

‘De walgelijke streek van een verdorven jansenist.

Ikzelf heb gisteren gezien, tot mijn verwondering,

Hoe kapelaan Garnier bij de prelaat naar binnen ging.

Arnauld, de ketter die op onze neergang is gebrand,

Probeert hem listig te verleiden via die trawant:

Uit Augustinus peurde hij dat de lutrijn gewis

Eertijds door Lodewijk de Heilige verrezen is.

180

Hij zal ons met een stortvloed aan schrifturen bombarderen.

Je moet voor tegenweer een hele bibliotheek citeren,

Dus laat ons bij uitnemende auteurs te rade gaan

– Licht dat we bij Bauny iets over lezenaars zien staan –

Onszelf in deze zaak verdiepen – er is tijd genoeg –

En laat ons allemaal, zodra Aurora morgenvroeg

Haar roze vingers uitspreidt over onze confrérie,

Aandachtig bladeren in de beknopte Abelly.’

Ze worden door dit onvoorzien advies opnieuw verrast.

De vlezige Évrard verstijft en vindt het ongepast:

190

‘Moet ík, in weerwil van mijn jaren, weer een leerling zijn

En mijn vergrijsde hoofd nog breken over een lutrijn?

Een fraaie raad! We moeten alles uit het leven halen!

Laat jij het, weggedoken in je boeken, maar verschralen.

Voorwaar, ik lees de bijbel net zo vaak als de koran.

Ik weet nauwkeurig wat een boer ons jaarlijks af moet staan,

Welk pand we hebben op een wijngaard en in welke streek.

De twintig vaten op mijn kamer zijn mijn bibliotheek.

Ze menen ons met deze lezenaar te kunnen grieven.

Ik kan haar zó, ook zonder jouw Latijn, doormidden klieven.

200

Wat maakt het mij nou uit of deze daad Arnauld wel zint?

Wat mij bedreigt, verniel ik, wáár het zich ook maar bevindt.

Waarom, zo wil ik weten, moeten wij ons voorbereiden?

We kunnen ons veel beter, heren, aan de maaltijd wijden.’

Die toespraak, door de aanblik van zijn embonpoint geschraagd,

Hernieuwt hun appetijt en maakt hen allen onversaagd.

Vooral de cantor lijkt door dit betoog gerustgesteld:

‘De dagen van de lezenaar zijn onderhand geteld.

We gaan ons op haar resten vergewissen van mijn wraak:

Een uur onthouding is voldoende voor die grootse taak

210

En mogen wij ons later storten op een rijk ontbijt

Dat ongemerkt in een exuberant diner verglijdt.’

De cantor richt zich op en zijn trouwhartige kornuiten

Zijn, door deze woorden aangemoedigd, niet te stuiten.

Ze rennen kranig naar het koor, een eindje verderop,

En weldra doemt de lezenaar daar voor hun ogen op.

Waartoe, zo menen zij, hierover langer prakkiseren?

Meteen beginnen zij de opponent te molesteren.

De arme spil, die zich vergeefs verdedigt, zwicht al gauw:

Eenieder gunt zijn hand de glorie van een ferme houw.

220

Ach! De lutrijn heeft tegen deze furie geen verweer:

Ze wankelt aangeslagen, splijt en stort ten slotte neer.

Zo gaat op de besneeuwde bergen van de woeste Scyth

Een eik door gure noordenwinden hopeloos teniet

Of zó, niet langer meer gesteund door zijn versleten spanten,

Zakt een krakkemikkig dak ineen aan alle kanten.

De povere restanten worden, smadelijk verschopt,

Door de verwenste meute bij de cantor weggestopt.