door NORBERT DE VRIES

Elke week een nieuwe beschouwing over een woord

20081106

Poesie

Onlangs stuitte ik op een poesiealbum uit lang vervlogen jaren. Ik heb er geen kijk op, maar koesteren de jonge meisjes van 2008 ook nog hun ‘poesie’?

Voor de zekerheid meld ik daarom, dat een poesiealbum een boekje is waarin door jonge meisjes de versjes van familieleden en vriendinnetjes werden verzameld; een soort liber amicorum dus. De versjes waren zelden origineel; men putte uit een heus ‘poesie-repertoire’. Om de hedendaagsche lezer een idee te geven:

Eer zal de kat de klok opwinden

Eer zal de muis de koe verslinden

Eer geeft de kerk concert en bal

Voordat ik jou vergeten zal

Ondertekend met ‘ter herinnering aan je vriendinnetje’ (en dan je naam invullen).

Het later herinnerd worden is een belangrijk thema, en vandaar ook dat er diverse versjes te vinden zijn waarin de bloem het vergeetmenietje een hoofdrol speelt. Omdat de poesie is overgewaaid uit Duitsland geef ik u een Duits voorbeeld:

Rosen, Tulpen, Nelken,

Alle drei verwelken

Nur das eine Blümchen nicht,

Und das heisst Vergissmeinnicht

Ook ouders, grootouders, ooms en tantes, of de leerkracht op school werden om een versje gevraagd.  Hun toon was meestal stichtelijk. Een voorbeeld:

Wees rein als de bloemen der Lente

Want kort is de tijd uwer jeugd

De kroon die een meisje moet sieren

Zijn Eenvoud, Zachtheid en Deugd.

Op z’n Duits:

Sei immer treu und edel

Und bleib ein nettes Mädel

Voor het wat oudere meisje:

Wenn dich draussen Buben locken,

Bleibe drinnen und stopfe Socken

Naast het versje werd een tekening gemaakt, of, vaker, een ‘poesieplaatje’ geplakt. Er moet een ware ‘poesie-industie’ bestaan hebben: de albums, en de plaatjes. Is daarvan nog iets over?

In ieder geval, de eerste poesiealbums kwamen uit Duitsland. Daaraan ontlenen we ook het begrip ‘poesie’. Op de kaft stond immers ‘Poesiealbum’, en niet het Nederlandse ‘Poëziealbum’.

Het is natuurlijk schandelijk, dat Van Dale geen ‘poesie’ of ‘poesiealbum’ geeft, want poesie is bij lange na niet hetzelfde poëzie. Poesie is een bijzonder onderdeel van ons cultureel erfgoed. Het fenomeen verdient een gedegen studie!