CUBRA

INHOUD WOORD

HOME

AUTEURS

KUNST

door NORBERT DE VRIES

Elke week een nieuwe beschouwing over een woord

 


 

20100923

 

Liervogel

 

Ik las, dat de zogeheten ‘cetti’s zanger’ (‘cettia cetti’) in opkomst is in de Biesbosch. Nooit gezien, nooit van gehoord. Het schijnt een look-a-like te zijn van het winterkoninkje, begiftigd met een harde zang. Hij houdt zich op in het riet, en is niet gemakkelijk op te merken. Enfin, een opmerkelijke naam heeft ie wel.

De cetti’s zanger herinnerde me aan de Regte Heide waar ik onlangs was als deelnemer aan een wandeltocht die startte bij ’t Hoefke, de boerderij van HBL (Het Brabants Landschap). Ik kuierde daar een beetje over her erf en een geluid bereikte mijn oor. Laat ik duidelijker zijn (er bereiken mijn oor de ganse dag allerlei geluiden, zelden aangename overigens): het was een geluid dat ik niet thuis kon brengen, maar dat ik associeerde met het ‘tokkelen’ van kippen. Ik ging meteen op onderzoek uit. Er was daar inderdaad een kippenren, maar het geluid kwam van daarachter: en zie, ik vond een ren met korhanen en -hennen. Ach so, sprak ik, dit is dus het geluid van het korhoen. Een sympathiek geluid, zonder meer. Kor (the famous grouse) heet officieel ‘tetrao tetrix’; de haan heeft, las ik, een liervormige staart met een opvallend witte onderstaart, en vleugelstreep. Kijk, in het Frans heet ie tétras lyre, en ik neuriede meteen dat lied van Mort Shuman over het Lago Maggiore, le Lac Majeur, met die sneeuw die almaar neerdaalt over het meer, en met die wenende liervogels: Il neige sur le lac majeur, les oiseaux-lyre sont en pleurs. Met het refrein: j’ai tout oublié du bonheur, il neige sur le lac majeur. Kortom, veel sneeuw, met liervogels en tranen. Een vreemd lied voorwaar, want die liervogels zul je in europa vergeefs zoeken: die zijn alleen in Australië te vinden. De vogels zijn vermaard vanwege hun vermogen om geluiden uit hun omgeving feilloos te imiteren. Een andere vraag is: kunnen vogels huilen? Het antwoord moet ontkennend luiden.

 

Die Mortimer Shuman was trouwens een Amerikaan (1936 New York - 1991 Londen). Hij schreef nummers voor tal van Amerikaanse popsterren: voor Elvis bijvoorbeeld (o.a. Viva las Vegas), en voor de Drifters (Save the last dance for me). Maar ook voor Johnny Hallyday.

 

Maar terug naar onze eigen ‘lier’vogel, het korhoen. U moet bij gelegenheid maar eens gaan luisteren naar dat onbeschrijflijke geluid. Zingen kun je het niet noemen. Hoe betoverend het ook klinkt. Het klokt, het tokkelt, het borrelt. Het heeft geen enkele pretentie, het is bijna niets.

Ik moet denken aan die prachtige beschrijving van een warme, saaie zomermiddag van Corn. Verhoeven: “Bij die stilte, die hitte en die stoffigheid hoorde het aanhoudende, maar wat lome gekakel van kippen. Het klonk (…) kreunend, klaaglijk en wat machteloos protesterend. (..) Vergeleken bij de geweldige stilte  was het domme kakelen van de kippen bijna niets, niets meer dan het klassieke blaffen van de hond in de verte.”