door NORBERT DE VRIES

Elke week een nieuwe beschouwing over een bijzonder woord

25-09-2016

Overleefd worden

Ik las een artikeltje over de onlangs overleden Kees van der Velden (Volkskrant, 8 september 2016) dat afsloot met de regel: “Hij wordt overleefd door zoon Daniël en kleindochter Vesper.”

Dat ‘overleefd worden’ wrong bij mij. Voor mijn gevoel is ‘overleven’ namelijk een onovergankelijk werkwoord. Van Dale zegt: overgankelijk. Ik begrijp waar het geciteerde zinnetje vandaan komt: uit de obituaries in de Engelstalige kranten. In die overlijdensberichten is het een standaardformulering: de ontslapene ‘is survived by’ (en dan volgen de namen der belangrijkste nabestaanden) en ‘was preceded in death by’ (gevolgd door de namen van enkele dierbaren die hem voorgingen in de dood).

Hoe prachtig zijn die obituaries! Laat me u een willekeurig voorbeeldje geven, uit Hillsboro, Ohio. Een kleine plaats met twee kranten: The Times Gazette en The Highland County Press. Ik pik er een overlijdensbericht uit:

Ulric "Nolan" Butts, 85, of Hillsboro, went home to be with his Lord and Savior on Friday, Sept. 16, 2016.

He was born April 27, 1931, in Adams County, the son of the late O. Harlan and Lorena A. (Sharpe) Butts.

He is survived by the love of his life and wife of 62 years, Dorothy (Creswell). They met while in high school and married a few years after graduation.

Following graduation, Nolan enlisted in the United States Navy where he proudly served on the USS Hornet. Once he came home, he was a hardworking farmer, taking care of anything and everything that needed done. Nolan could work, build or fix anything, but his passion for life revolved around his family. He was a faithful husband, an inspiring father, and all around wonderful man. Nolan taught his family the value in helping others through his volunteer work as a firefighter in Cedarville, the value in following your dreams and desires by his learning how to fly an airplane, the value of music where he could play any string instrument by ear and now his family does the same, and the value in praising God for all he has given them. Nolan and his wife previously attended Cedarville United Presbyterian Church and more recently the Eleazer United Methodist Church in Xenia. He has touched many lives and his memory will live on through all of those who knew him.

Along with his wife, he is survived by his loving children, Keith (Missy) Butts and Lori Keltner; grandchildren, Daniel (Angie) Keltner, Holly (Chris) Moore, Steven (Stephanie) Keltner and Tim (Amie) Keltner; great-grandchildren, Devin, Avery, Atticus and Maribel; brother, Sam Butts; sister, Lois Bernasek; and numerous nieces, nephews and friends.

He was preceded in death by his parents; brother, Ed Butts; and son-in-law, Don Keltner.

Visitation will be held from 11 a.m. to noon Saturday, Sept. 24 at the Cedarville United Presbyterian Church, 30 W. Chillicothe St., with services beginning at noon. Burial will follow at North Cemetery.

Condolences may be expressed to his family by visiting www.jacksonlytle.com.

Wie als een volstrekte buitenstaander dit bericht leest, leert de overledene al aardig kennen. En dan is dit nog slechts een biografietje van heel bescheiden omvang. Maar toch, vergelijk dit bericht eens met de overlijdensadvertenties in onze kranten die nauwelijks enige informatie geven over de overledene. O, hoe spijtig is dat. Ik denk aan de mooie studie van Janice Hume uit 2000: Obituaries in American Culture. Zij analyseerde vele duizenden overlijdensberichten die tussen 1818 en 1930 in zo’n 8000 Amerikaanse kranten gepubliceerd waren. Deze berichten bieden niet alleen een schat aan informatie over het leven van gewone mensen, zij laten ook zien welke waarden, kwaliteiten en eigenschappen in een bepaalde periode maatschappelijk in hoog aanzien stonden, en hoe daarin mettertijd veranderingen optraden. Hume: “Obituaries provide a unique window to examine changing American culture because they offer a rare link between the average citizen and the society.”

Daarom ook mijn pleidooi: pleurt op met die nietszeggende overlijdensadvertenties: berichten met bondige levensbeschrijvingen willen we lezen! En spaar ons daarbij voor de formulering waarbij ‘overleefd wordt’.