Hoofdredactioneel commentaar 08-9-09

Minister van justitie Patrick Chinamasa’s ongerijmde weerlegging van de rechtsbevoegdheid van het SADC Tribunaal deze week is absolute onzin. Het is onze vurige hoop dat de SADC opstaat tegen deze uitdaging en voor zichzelf opkomt als serieuze entiteit, zonder zich te laten onderwerpen aan de grillen van hun razende en tierende leden.

Chinamasa’s verwerping van de bevoegdheid van het tribunaal komt tien maanden na hun oordeel ten gunste van onteigende boeren, van wie land werd afgepakt onder het corrupte en chaotische "landhervorming" programma. Sinds het oordeel was geveld heeft de regering geweigerd zich te voegen naar het gerechtelijk bevel om de boeren te compenseren.

Tijdens de twee jaren van redetwisten over deze zaak heeft de Zimbabweaanse regering geen enkel bezwaar gemaakt. Chinamasa’s statement kwam pas enkele dagen voor de SADC bijeenkomst van deze week, waarin het tribunaal gevraagd had een bekrachtiging van het oordeel te overwegen ten gunste van de boeren.

Feitelijk tekende President Robert Mugabe het SADC verdrag dat het tribunaal instelde in augustus 1992. Het Zimbabweaanse Parlement ratificeerde dit later in dat jaar.

Procureur generaal Johannes Tomana aanvaardde onder ede in januari van dit jaar dat er een bindend verdrag was. Zijn afgevaardigde, Prince Machaya, schreef op 8 mei 2009 aan het tribunaal, waarbij hun rechtsbevoegdheid werd aanvaard en er werd beloofd dat de regering van Zimbabwe zich zou houden aan hun regels.

"Het is van aanzienlijk belang voor de regering, dat er geen neiging tot veronachtzaming van het bevel van het tribunaal te zien zal zijn" , stond er in de brief. Hogere regeringsadvocaten verschenen voor het tribunaal tijdens de tweejarige zittingsperiode, een enorme uitgave voor de belastingbetaler. En de bevoegdheid van de rechtbank werd geen enkel moment betwijfeld.

Maar nu gedraagt Zanu (PF) zich weer als een troepje verwende kinderen. Zij willen het spel alleen maar spelen als ze winnen. Als er maar iets niet gaat zoals zij willen, houden ze de bal vast en weigeren verder te spelen.

Als het oordeel ten gunste van hen was uitgepakt, zouden ze het dan ook hebben betwist? Wij betwijfelen dit. Dit gedrag zou het aan alle andere regeringen in de regio heel duidelijk moeten

maken – Zimbabwe heeft een wetteloze regering. Als dingen tegenlopen gaan ze mokken.

Jarenlang hebben ze de spot gedreven met hun eigen rechtssysteem en ontsloegen rechters die in eigen land beslissingen namen tegen hen. Nu willen ze ook de spot drijven met regionale instanties. Lidmaatschap van een regionaal blok als de SADC brengt bepaalde verplichtingen met zich mee – het wordt tijd dat de SADC opstaat tegen de regionale bullebak.

Het is de SADC óf ernst dat het tribunaal een regionale rechtbank is – en anders is het niets dan een papieren tijger, die zou moeten worden ontmanteld om de beperkte tijd en het beperkte geld van de regio niet langer te verknoeien.

*SADC: Southern African Development Community, Samenwerkingsverband van Zuidelijk-Afrikaanse Landen, vert.