Tenminste in de afgelopen vijf maanden hebben politieke partijen, de burgermaatschappij en andere belanghebbenden van gewicht binnen Zimbabwe’s hervormingsproces nauwelijks gesproken over de belangrijkste hervormingen die onontbeerlijk zijn voor echte veranderingen.

Politici in het bijzonder lijken slechts door twee dingen in beslag te worden genomen: het constitutionele referendum en de verkiezingen. Dit is verontrustend omdat we aanvoelen dat de kwestie van hervormingen net zo essentieel is. Ons gezond verstand zegt ons dat het in feite nutteloos is verkiezingen te houden zonder een aantal sectoren passend te hervormen.

De lezers zullen zich herinneren dat de Zimbabweanen  jarenlang hebben aangedrongen op hervormingen in de volgende sectoren: media, verkiezingsinstanties en de veiligheidssector. Het heeft geen zin te hopen op vrije en eerlijke verkiezingen als de media niet toereikend worden hervormd.

Ondanks de aanwezigheid van particuliere en onafhankelijke gedrukte media wordt de ether nog steeds gemonopoliseerd door stemmen die of duidelijk partijdig zijn of worden gerund door mensen wier sympathie ligt bij één partij – Zanu (PF). Niet één radiostation dat een bevolkingsgroep vertegenwoordigt heeft een vergunning gekregen.

Een vluchtig overzicht van de door de staat gecontroleerde uitzendmedia brengt ons de bekende maar verontrustende openbaring dat, terwijl Zanu (PF) alle ruimte krijgt, iedere andersdenkende stem – waaronder de partners uit de Nationale Eenheidsregering – nauwelijks ruimte krijgt en als dat wel zo is steeds in een kwaad daglicht worden geplaatst. De officiële gedrukte media zijn schuldig aan hetzelfde vergrijp, terwijl boven de particuliere media nog steeds het Zwaard van Damocles hangt door expliciete en impliciete dreigingen.

Overeenkomstig leveren de Zimbabweaanse Kiescommissie en de burelen van de Griffier Generaal geen gelijkwaardig speelveld. Er zijn steeds klachten dat de Kiescommissie nog altijd zit volgepropt met partijdig personeel dat tegen iedere andere politieke partij dan Zanu (PF) is, terwijl het bureau van de Griffier Generaal steeds wordt beschuldigd van het frustreren van potentiële stemmers die op een andere partij willen stemmen en te treuzelen met de gezondmaking van de kiezerslijst.

Zoals sommige waarnemers al hebben uiteengezet zou een harde kern binnen de veiligheidssector, die de mogelijkheid van verlies van Zanu (PF) in de verkiezingen van dit jaar vreest, het proces van machtsoverdracht dwarsbomen in het geval dat hun partij wordt verslagen.

Sommigen zeggen dat hervormingen zullen volgen op het referendum. Dit klinkt pover, omdat de data voor verkiezingen die al worden rondgestrooid te dichtbij zitten om het instellen van stevige hervormingen te kunnen laten gebeuren.