Hoofdredactioneel commentaar 20-8-2013

We hebben strakkere maatstaven nodig

Het is noodzakelijk dat belanghebbenden – lokaal, regionaal en continentaal – de maatstaven aangaande de wettigheid en eerlijkheid van verkiezingen strakker aantrekken om te garanderen dat de wil van het volk steeds de overhand heeft en dat er een door het volk gewenste regering het land bestuurt.

De recente verkiezingen in Zimbabwe maken dit niet alleen wenselijk, maar dringend. In de verkiezingen van 2008 die op een bloedige voorronde volgden, ging President Robert Mugabe, als enige kandidaat toen Morgan Tsvangirai zich terugtrok vanwege wijdverbreid geweld, gewoon verder door zich te laten inaugureren en een kabinet te vormen. Tijdens het bijwonen van internationale topconferenties werd hij erkend als Zimbabwe’s staatshoofd.

Aangenomen dat de regionale, continentale en internationale gemeenschappen de voorronde als onwettig zouden veroordelen, bleef het feit dat de meeste van hen Mugabe nog steeds erkenden, zelfs voorafgaand aan de formatie van de Regering van Nationale Eenheid. Feitelijk zou Mugabe, zelfs als er in het begin van 2009 geen coalitieregering zou zijn opgezet, nog steeds aan het roer staan en erkenning genieten van misschien het grootste deel van Afrika en andere delen van de wereld.

De verkiezingen van vorige maand werden duidelijk gecorrumpeerd door onregelmatigheden die zelfs door autoriteiten als de Zimbabweaanse kiescommissie werden bevestigd. Hieronder vielen het ontnemen van burgerrechten van duizenden kiezers door een ondeugdelijk en te kort registratieproces, het mislukken van het opzetten van voorlichtingscampagnes voor kiezers en de uitsluiting van in het buitenland wonende Zimbabweanen, waaraan toegevoegd de ogenschijnlijk opzettelijke uitsluiting van bijna een miljoen kiezers in de plattelandsgebieden.

Er waren talloze berichten over manipulatie en intimidatie van stemmers en de partijdige aard van de Kiescommissie, die wordt verondersteld een onafhankelijke instelling te zijn, samen met de verdacht hoge aantallen mensen die stemden zonder op de kieslijst voor te komen.

MDC-T heeft zijn verkiezingspetities van de rechtbank teruggehaald, maar dit betekent niet dat beweringen over frauduleuze verkiezingen wegvallen.

Daarom doen we een oproep voor heldere en meetbare maatstaven om verkiezingen te beoordelen. In plaats van, zoals het geval was in Zimbabwe en andere delen van het continent, veelal afhankelijk te zijn van subjectieve termen zoals vrij en eerlijk. Deze termen gaan voorbij aan de realiteit ter plaatse – vooral door het opportunisme van waarnemers. We moeten categorisch uiteenzetten wat er voor een verkiezing nodig is om aanvaardbaar en wettig te zijn.

Het beginpunt zou lokale wetgeving kunnen zijn die duidelijk moet vaststellen wat regel is bij termen als kiezersregistratie en voorlichting, stemmen, het tellen van stemmen, begrenzingen en gedrag van politieke partijen – in tegenstelling tot het gebruik van vage bewoordingen als “vrij”, “wettig” en “eerlijk”.

De kieswet moet bijvoorbeeld verklaren dat als een vijfde van de bevolking  er niet in slaagt zich te laten registreren, iedere daaropvolgende verkiezing van nul en generlei waarde is, of dat, als er bewijs is voor kiezersmanipulatie in een derde van de kiesgewesten, die verkiezingen niet algemeen acceptabel kunnen zijn.