Hoofdredactioneel commentaar 4-3-2014

Wisseling van de wacht

Juist nu President Robert Mugabe 90 werd en opmerkingen over zijn opvolging als ongegrond afwees, was Mozambique’s Frelimo bezig met het kiezen van een opvolger voor Armando Guebuza, de huidige nationale- en partijpresident van het land.

Komende oktober, als ze verkiezingen houden, zal Filipe Nyussi het overnemen van Guebuza, wat hem de derde president maakt die het land zal besturen na de dood van Samora Machel in oktober 1986. Natuurlijk, Guebuza zal aan het roer van de partij blijven staan, maar belangrijk is dat hij gaat, Mugabe achterlatend, die nog steeds stevig in het zadel zit.

Toen Mugabe aan de macht kwam in 1980 was Samora vijf jaar aan de macht in Mozambique dat in oorlog was. Daarop kwam Joachim Chissano, die werd vervangen door Guebuza, en binnenkort zal het Nyussi zijn.

De bejaarde bestuurder heeft de handen geschud met vier Zuid-Afrikaanse presidenten (Nelson Mandela, Thabo Mbeki, Kgalema Mothlante en Jacob Zuma), in een tijdvak van 20 jaar. Tegelijkertijd hebben verschillende presidenten het in Botswana, Namibië, Zambia en Malawi voor het zeggen gehad – terwijl Mugabe blijft volhouden dat Zanu (PF) en Zimbabwe zouden verbrokkelen zonder hem.

Vlak voor zijn 90^ste verjaardagsfeestje erkende Mugabe dat hij alleen stond omdat de meeste mensen met wie hij de lokale en regionale strijd voerde er niet langer meer zijn. Hij heeft 34 jaar geregeerd en lijkt van plan in het harnas te sterven.

Wat speciaal opvalt is dat Zanu (PF) en Frelimo een overeenkomstige geschiedenis delen, waarbij beiden begonnen als erkende Marxistisch-Leninistische bewegingen en geleidelijk veranderden in kapitalisten – in het bijzonder na de val van de USSR. Men zou daarom verwachten dat ze ook overeenkomsten zouden delen als het gaat om machtsbewegingen en opvolging.

Feitelijk zou Zanu (PF) voor de dag hebben moeten komen als een beter en meer aanvaardbaar model, als men bedenkt dat Zimbabwe op vele manieren rijker is dan Mozambique en niet hoefde te worstelen met een lang aangehouden maatschappelijke onrust( die zelfs nu de kop weer lijkt op te steken). Het is daarom verontrustend dat,  terwijl andere landen in zuidelijk Afrika hun opvolging redelijk succesvol hebben geregeld, Mugabe nog altijd achterblijft.

Wij dringen er bij hem op aan om zich heen te kijken en te zien hoe de tijd verstreken is – terwijl hij achterbleef.  Het is niet aan ons te bepalen hoe Zanu (PF) zijn leiders kiest, maar het zeker ons recht als Zimbabweanen om de president eraan te herinneren dat onze natie vele capabele leiders heeft die het land beter zouden kunnen besturen dan hij doet.

We moeten politiek gemotiveerd geweld beschouwen als een zelfstandige en een aparte vorm van geweld waarop onmiddellijks straf zou moeten staan om af te schrikken. Zelfs als leden individueel kunnen worden aangeklaagd voor aanslagen, is het wenselijk dat de partijen er zelf zware boetes en andere vormen van interne discipline op instellen.

Partijen moeten ook worden gedwongen diepgaand en tijdig onderzoek te doen naar ieder gewelddadig incident. Als leiders schuldig worden bevonden zouden ze moeten worden geschorst of zelfs voor bepaalde tijd uit de politiek moeten worden gebannen. Vergelijkbare maatregelen moeten worden genomen tegen partijen en hun leden die aanzetten tot geweld tegen politieke vijanden.