Hoofdredactioneel commentaar 5-5-2015

Introduceer een salariscode

Het is verontrustend dat, nu de economie blijft afglijden, kaderleden van bedrijven en topambtenaren van de overheid obsceen hoge salarissen en andere extra’s genieten.

Dit werd bevestigd in een nieuw rapport van Industriële Psychologie Adviseurs (IPC). Dit zegt dat de meeste kaderleden van bedrijven een maandsalaris verdienen van tussen 16.000 en 20.000 dollar op een moment dat andere werknemers bij dezelfde bedrijven slechts 250 dollar krijgen.

Dit vergroot de kloof tussen arm en rijk. Men hoeft geen graad in de economie te hebben om te weten dat een economie die wordt gekenmerkt door zo’n wijde arm-rijk kloof scheef staat en ziek is. Het betekent dat welvaart oneerlijk wordt verdeeld en dat het sociaaleconomische vergelijk in onbalans is. Daarnaast zijn de topzware salarissen van invloed op de productie en beïnvloeden ze uiteindelijk in negatieve zin de macro-economische prestaties.

Erger nog, de hoge salarissen en extra’s die deze kaderleden krijgen zijn niet gebaseerd op prestaties. In dit opzicht gaat een verliesgevend bedrijf door een kaderlid zo’n 40.000 dollar te betalen terwijl de meerderheid van de werknemers maandenlang doorgaat met niets.

We zagen dit gebeuren bij ZBC* en PSMAS** waar Happison Muchechetere en Cuthbert Dube kolossale salarissen verdienden terwijl andere werknemers lange maanden doorgingen zonder een cent te krijgen. Terwijl deze twee inmiddels van hun baan zijn afgehaald gaat de trend, die laat zien hoe zelfzuchtig topmanagement en werkgevers zijn, gewoon door.

Het is daarom van groot belang dat de regering dringend driepartijenoverleg begint met werknemers en werkgevers om een salariscode vast te stellen. Deze code zou talloze zaken moeten aanpakken, waaronder het afstemmen van salarissen op prestatie van de werknemer en bedrijfsbalansen.

Hij moet ook bezoldigingsmodellen uitzetten die ervoor zorgen dat de kloof tussen de salarisniveaus van werknemers niet te groot zijn. Dit is van groot belang voor de stabiliteit van een bedrijf en dus voor de prestaties – om maar niet te spreken van economisch overleven. Bedrijven waarbinnen grote verschillen bestaan tussen werknemers lopen kans podia te worden van industriële acties als ontevreden werknemers het gereedschap erbij neergooien en operaties verstoren.

Daarbij moet de code voorzien in een tripartiete commissie van toezicht en, idealiter, lobbyen voor een wet die garandeert dat de verschillen in salarissen gerechtvaardigd zijn en eerlijk.

In de publieke sector is het nodig dat de duimschroeven worden aangedraaid zodat leidinggevenden geen toegang hebben tot voordelen en vergoedingen zonder goede reden. Terwijl er al richtlijnen bestaan in de publieke sector en er een nieuwe gemeenschappelijke overheidscode  is, Zimcode, zijn deze instrumenten misbruikt door egoïstische en hebzuchtige personen. Wat nodig is, is een mechanisme om te zorgen voor een goede en effectieve uitvoering van bestaande bepalingen en ze te bekrachtigen door middel van een nieuwe salariscode.

*ZBC, Zimbabwean Broadcasting Corporation, de Zimbabweaanse radio- en TV omroep.

**PSMAS, Premier Service Medical Aid Society, vergelijkbaar met ziekenfonds, vert.