CuBra
INHOUD HOEZEN
Home
Beeldende kunst

Over hoezen van langspeelplaten

Het gezicht van de muziek

onder redactie van H. van Boxtel en Ed Schilders

Uit de archieven van het Papegaaienmuseum - H. van Boxtel (directeur)

Omdat het nu eenmaal niet alleen kunst en wijsbegeerte geblazen is in de wereld, dient het Papegaaienmuseum tevens een groot aantal deelcollecties te herbergen van wat men trivialiteiten kan noemen. Overal immers waar de papegaai verschijnt, verzamelt het Papegaaienmuseum. Naast postzegels, ondergoed, oorbellen, fruitlabels, fruitkistjes en -dozen, poezieplaatjes, pinups, porno, stempels, chocoladefiguren en nog veel en veel meer, zijn ook platenhoezen ondergebracht in het grote geheel van de collectie.

 

De platenhoezen zijn geordend naar de volgende categorieën:

  1. het label van de plaat is vernoemd naar de papegaai

  2. de eigennaam van de artiest is Papegaai

  3. het groepje, combo of bandje noemt zich naar de papegaai

  4. de titel van de plaat kent een verwijzing naar de papegaai

  5. een lied of compositie op de plaat heeft de papegaai tot onderwerp

  6. een verschijning van de papegaai in het beeld van de hoes

  7. grammofoonplaten voor papegaaien

  8. muziek van papegaaien

  9. wat niet past

Met betrekking tot de eerste vijf categorieën dient aangetekend te worden dat het begrip papegaai ruim opgevat moet worden. In de verschijning op de platenhoes kan de papegaai in zijn meest algemene benoeming voor komen, papegaai dus, kan hij in wat specifiekere bewoording benoemd worden, ara, kaketoe, parkiet, lori, of kan hij zelfs heel specifiek bij de naam van één van de 334 soorten genoemd worden, en dit bij zijn wetenschappelijke doopnaam, of wel in een benaming die uit de volksmond voortkomt. En het geheel van deze mogelijkheden in alle geschreven talen van de wereld, ooit. Papagei dus, of pappagallo, papagayo, papagaio, papuga, papegøje, papegoja, páfagaukur, papagan, papagáj, parrot enzovoort enzovoort; ara, kaketoe, parkiet, lori, in het Frans, Duits, Engels, Spaans, Grieks, Chinees in al zijn varianten enzovoort enzovoort, en ten slotte, alle mogelijke soortbenamingen, waarbij onmiddellijk toegegeven wordt dat deze niet licht aangetroffen zullen worden op een platenhoes. Een label dat zich vernoemt naar de Vleermuispapegaai..? Hanging Parrot Label..? Onwaarschijnlijk, alhoewel zich wel een fraai ontwerp van het logo laat voorstellen...

Alle eerlijkheid gebiedt te stellen, dat de plattegrond van de deelverzameling van de platenhoezen zoals hierboven geschetst, als een opdracht gedacht wordt voor toekomstige directies van het Papegaaienmuseum. Daar kunnen wij natuurlijk niet aan beginnen. Zitten tot aan de oren in de schilderkunst. En dat gaat al over 25 eeuwen, en wereldwijd...

Ter illustratie wordt hier het volgende getoond:

Ad. 1: Uitgave van het Parrot-label. Het logo is zichtbaar halverwege de rechterzijde van de hoes, op de hand van de roodhaar die niet Van Morrison is.

Ad. 2: Zanger die de eigennaam Parrot draagt. Dat tevens de mogelijkheid bestaat dat de artiest door het leven gaat met een bijnaam waarin de papegaai optreedt, zoals in het geval van de Engelse komiek Freddy Davies, die Freddy Parrot Face Davies genoemd werd, wordt hier buiten beschouwing gelaten. Er wordt slechts aan de zijlijn een afbeelding getoond.

Ad 3: Zeldzame, en gesigneerde, plaatuitgave van The Blue Parrots, een combootje dat slechts op Duitse cruiseschepen speelde.

Ad 4: Verzamelplaat van wat merengue genoemd wordt, met de papegaai in de titel. Merengue kent een hoger tempo dan salsa, en de basis-danspas is eenvoudiger, 1,2,1,2 versus 1,2,3,(4),5,6,7,(8) in de salsa. Waarom de papegaai van de titel daarvoor afgestroopt of uitgekleed moet worden, wordt niets van begrepen in de kantoren van het Papegaaienmuseum.

Ad 5: Hier wordt met opzet niet gekozen voor de Kaketoe-variaties van Beethoven, opus 121a, die kent immers iedereen. Na veel wikken en wegen is voor de categorie van het enkele nummertje gekozen voor Papagei-twist, van Ruth Brandin, eerlijk gezegd omdat Mein Papagei frisst keine harten Eier van Kollo / Frey uit 1927, in de uitvoering van Fritz Berger, nog niet naar behoren verzameld is.

Ad 6: De papegaai in het beeld van de plaat, en hij komt in het eerste voorbeeld als een deus ex machina uit de lucht vallen. Er is geen reden te vinden waarom dat zo is, behalve dan dat Les Dudek op Les Dudek wil laten zien dat Les Dudek zelfs voor de grootste papegaaien nog niet bang is.

Soms is het anders, zoals in voorbeeld nummer twee. John Greaves, met zijn Parrot Fashions, waarbij de beeltenis een uitdrukking is van de titel van het werk.

Ad 7: Voor de duidelijkheid dient hier weer eens gesteld te worden dat een parkiet tot de papegaaiachtigen behoort. Zoals Flann O'Brien een lans breekt voor de pony's, die zwaar te lijden hebben onder de hegemonie van het paard, zo dient het Papegaaienmuseum aandacht te vragen voor het papegaai-zijn van de parkiet.

De keuze alhier verbeeldt dit standpunt, en nadrukkelijk dus niet omdat er niets anders voorhanden is. Denk bijvoorbeeld maar eens aan Faites parler votre perroquet van Raoul Oures met zijn Jacotte en Ito, of het lugubere While you are gone, calming music for your parrot van Bradley Joseph.

Ad 8: Deze categorie herbergt de beroemde I. C. P. uitgave 015, getiteld Epistrophy, met aan de B-zijde Sonate van papegaai en piano, een opname, gemaakt in Amsterdam op 6 Juni 1972, van Eeko, de Grijze Roodstaart, en Misha Mengelberg.

Ad 9: Deze categorie doet dienst als vangnet van de rede. Helaas, noodzakelijk. Elke ordening die poogt het totaal te omvatten is tot falen gedoemd, en daarom zien we hier: Parrot, uit 1918, een uitgave van Talking Book Corporation, als uitdrukking van het onvermogen van de verzamelaar.