de nep-koortsboom in het Liesbos

Op 18 maart 2006 beschreef ik voor u het fenomeen koortsboom. Dit omdat dat de boom bij het kapelletje van St. Walrick in Overasselt de boom van de week was. Even nog in het kort. In een koortsboom hangen mensen die last hebben van koorts een kledingstuk van zichzelf om zo verlost te worden van de koorts. Ook in Brabant was dit fenomeen bekend. Ik heb al eens in Alphen naar een koortsboom gezocht waar ik eens iets over gelezen had. Niet gevonden overigens. Maar er staat wel een nep-koortsboom in de provincie en wel bij Breda in het Liesbos. Bij deze plek zou op 21 juni 1931 een echte koortsboom omgehakt zijn, waarschijnlijk op last van de parochie die voor eens en voor altijd met dit heidense gebruik wilde afrekenen. Vanaf het einde van de 19e eeuw zou dit al het gebruik zijn rond die eik. 
Na het omhakken in 1931 is het 63 jaar rustig op deze open plek in het bos. Tot opeens in 1994 mensen hun kledingstukken gingen hangen in de plataan die vlakbij de plaats van de omgehakte eik staat. Aanleiding hiertoe werd gevonden in publicaties van de Bredase kunsthistoricus E. Dolné. Deze beweerde over stukken te beschikken waarin aangetoond werd dat de koortsboom inderdaad bestaan had. Tevens zou een theekoepeltje in het Liesbos een Keltische tempel geweest zijn. Wat een verhaal. De Stem en de Volkskrant schreven er een artikel over. Staatsbosbeheer was het beu in 1995 dat de plataan en omliggende struiken behangen waren met kledingstukken. Zij verwijderden alle stoffen en zaagden de onderste takken van de plataan af. Het Meertens Instituut (Het bureau) heeft de zaak onderzocht en zegt hierover: "nep, geconstrueerd in 1994!" E. Dolné heeft ondanks gedane toezeggingen nooit de bewijsstukken laten zien. Een nep-koortsboom dus, maar wel een mooie plataan.

Bron: de internetsite van het Meertens instituut: www.meertens.knaw.nl

NB: Al eerder beschreef ik de nep-koortsboom van het Liesbos. Gelukkig ben ik er onlangs op attent gemaakt door Coby Stapel - van der Zalm dat ik de verkeerde boom gefotografeerd had. De koortsboom staat een honderd meter vanaf restaurant de Boswachter naar het noordoosten in het bos. Dit staat als een klein cirkeltje op de topgrafische kaart aangegeven. Ook schreef Coby dat zij bij een bezoek aan deze boom wel eens een piepklein altaartje (poppenhuisspul ?) achter een dikke boomstronk heeft gevonden, half in vermolmd hout weggestopt. 
Volgens Coby komen bij deze boom vooral stellen met een kinderwens.
Op 19 november 2006 heb ik daar de juiste boom gevonden. Toevallig werd er die dag door Staatsbosbeheer uitleg gegeven over de meest bijzondere plekken van het Liesbos. Ook deze plataan is blijkbaar weer in genade gevallen. Henrike Tempelaars, vrijwilliger van Staatsbosbeheer, vertelde aan de voet van de plataan het verhaal van de koortsboom. Het leuke was dat zij, door mijn eerder schrijven op CuBra ook eerst bij de verkeerde boom was gaan kijken. Nog steeds worden er doekjes gehangen in en rond de plataan. Het is in ieder geval een bijzonder plekje. De standplaats van de plataan met daarnaast twee oude beuken is sprookjesachtig. Ik kan me voorstellen dat mensen die gevoelig zijn voor de hogere zaken aan deze plek een meerwaarde toekennen.

 
Een cirkel van twee beuken en de plataan. Rechts ziet u net nog de voet van een omgevallen eik.

Een groot deel van de bast is besneden. Maar door het regelmatig schilferen van de platanenbast blijft het geschrevene niet lang er op zitten.

Henrike Tempelaars blijft achter om uitleg te geven aan passanten.