HOME

Zelfportret met binaire code gemaakt in Museum Scryption

TILBURG PLUS 23 DECEMBER 2010

Ambities

Twee maanden geleden schreef ik op deze plek over het ‘Ambitiedocument’ dat de gemeente Tilburg in 2008 opstelde met betrekking tot de ontwikkeling van de Spoorzone. In dat document speelde het woord ‘cultuur’ nog een zeer belangrijke rol. In de Spoorzone zouden ‘de sectoren onderwijs, kunst en cultuur -- al dan niet in combinatie met creatieve bedrijven -- uitdagende projecten met elkaar aangaan’. We zijn nu twee jaar verder, en ondertussen is het woord ‘cultuur’ zelfs uit het kortetermijngeheugen van de gemeente gewist. Ik vernam uit goede bronnen dat het ten gemeentekantore niet meer hardop mag worden uitgesproken. Alleen als het echt niet anders kan rept men daar nog van het c-woord, waarna de spreker snel een kruisje slaat of op ongeverfd hout dient te kloppen. Het argument: crisis, noodzakelijke bezuinigingen. De insteek is blijkbaar niet de vraag hoe je ook kunst en cultuur zo goed mogelijk door een crisis en bezuinigingen loodst, maar hoe je kunst en cultuur benut om te bezuinigen.

Het museum voor communicatie, Scryption, dreigt van dit beleid het eerste slachtoffer te worden. Per 1 maart 2011 is voor het personeel ontslag aangevraagd, en alleen een vechtlustige gemeenteraad zal nog een voet tussen de deur kunnen zetten om te voorkomen dat die voorgoed dicht gaat. Daarmee zal een unieke museale collectie verdwijnen. Misschien heeft ondernemer Jan Melis nog een fabriekshal in de aanbieding waar de schrijf- en rekenmachines, de vulpennen en inktstellen kunnen wegroesten? Er hoeft geen inbraakalarm op te zitten.

Uit de verslaggeving van deze krant over de nieuwe gemeenteplannen met de Spoorzone, blijkt dat ook dans- en theatergezelschappen het slachtoffer worden. De nieuwste gemeentelijke ambitie is nu dat de grote, beeldbepalende Koepelhal een ‘vrij programmeerbare stadshal’ wordt. Zeg maar een Midi-theater, maar dan mega. Het Dröge-gebouw in de Goirkestraat, waar het regionaal Archief en het Stadsmuseum zouden komen, werd al eerder afgeserveerd omdat verbouwing te duur zou zijn, maar de enorme Koepelhal omvormen tot feestzaal-annex-bierkelder is blijkbaar geen enkel probleem. Wethouder Marieke Moorman meldde daarover uitdrukkelijk dat er toiletten in komen, dus ze heeft goed nagedacht over haar ambities.

‘Kennis Plus’, dat is nu de slogan geworden waaronder onze bestuurderen hun ambities naar de markt brengen. Dus ik snap best wel dat wethouders Moorman en Frenk het kleding- en fourniturenmagazijn Primarkt naar de Spoorzone wil lokken. Dat valt onder Plus. Dat Museum Scryption perfect onder de noemer Kennis valt, dat is echter nog niet tot het stadhuis doorgedrongen. Wethouder De Ridder zei over de Spoorzone: ‘Er gaat straks letterlijk een nieuwe wereld open’. Dat klinkt als ‘Gaat u maar rustig slapen.’ Tot nu toe stel ik echter iets heel anders vast. Dat met de nieuwe ambities een hele rijke wereld dicht dreigt te gaan.

TILBURG PLUS 6 JANUARI 2011

‘Scryption moed blijve’

Deze krant schreef dat de ‘Strijd Scryption nog niet gestreden’ is, maar ik heb het zekere toch maar voor het onzekere genomen. Deze week kan iedereen die dat wil het museum gratis bezoeken voordat het de deuren sluit. Afscheid nemen van pennenveders en inkpotjes, type-, reken- en kantoormachines, computers die nu al antiek ogen. Meer dan twintig jaar geleden was ik erbij toen een groepje liefhebbers zijn plannen presenteerde om van de verzameling van frater Ferrerius een heus museum te maken. Wat wonderwel lukte. In een van mijn eerste columns voor deze krant, noemde ik het Scryption ‘het leukste museum van Tilburg’. Die quote heeft nog jarenlang in de kantoorruimte aan de muur gehangen. Wat ik wel sjiek vond. Maar nu gaat het leukste museum van Tilburg dus dicht. Je zou je er plaatsvervangend voor gaan schamen. Voor de politieke onwil om het onderliggende bezuinigingsprobleem stijlvol op te lossen.

Ik had ook wel eens een puntje van kritiek op het Scryption. Met name toen de rode IBM typemachine van W.F. Hermans werd tentoongesteld. Na de dood van Hermans kreeg het museum zijn collectie in bruikleen, en die rode IBM – befaamd en berucht -- werd getoond in het décor van een klein werkkamertje. Ik vond dat daar iets aan ontbrak: namelijk de asbak van W.F. Hermans, inclusief een forse serie peuken (Gauloises). Maar goed, geen enkel museum is perfect.

Die rode IBM stond er natuurlijk niet meer. Al ingepakt, denk ik. Wel zag ik vrijwel onmiddellijk het grijzere, iets grotere model met IBM-bolletje waarop ik zelf een jaar of vijf gewerkt heb. Dat was een verademing na de loeizware en luidruchtige Remington met grote wagen (er moesten stencils op de lange kant in kunnen) die ik bij de dump had gekocht. Maar goed. Wat je zelfs in deze donkere museumdagen nog goed kunt vaststellen, is hoe veelzijdig het Scryption is. En hoezeer het kinderen aanspreekt. Ik herken mezelf in een jongetje dat zijn kracht meet met een stokoude typemachine. Twee meisjes snijden met een grote snijmachine papiertjes alsof het taartpunten zijn. Andere kinderen schrijven en tekenen op een ultramodern touch screen. Er hangen tekeningen en teksten, zoals deze van Anita: ‘Scryption moed blijve’. In een schoolschriftje heeft Janneke met veder en inkt geschreven: ‘Voor wie dit leest ik ben janneke en ik woon in tilburg ik ben 12 jaar! dit is echt stoer man! vet cool gaaf vet dit is leuk om mee te schrijven ik ben in het scription en wie dit leest ook xxx’. Bij een aantal zetbokken met loden letter staat een affiche: Ontdek de Etten-Leurse Musea. Over een paar weken heeft Etten-Leur meer musea dan Tilburg, zie ik.

Leefde ‘De laatste roker’ nog maar: W.F. Hermans. Hij zou de verantwoordelijke politieke mandarijnen op zwavelzuur gezet hebben. Op een tafel ligt nog het Scryption-boekje over hem en zijn verzameling. Gratis. Als ik weer thuis ben, lees ik daarin zijn museale opvatting: ‘Geen geld? Dan moet er maar een stelletje ambtenaren worden ontslagen.’ En als u het werk van W.F. Hermans kent, dan weet u dit ook: hij had altijd gelijk.