CuBra
| INHOUD LIED EN LETTERKUNDE |
| FEESTLIEDJES |
| BRABANTS |
| HOME |
| INHOUD VOLLEDIGE HANDSCHRIFT OFFERMANS |
| Copyright 2006 - 2008 Webmagazine CuBra |
|
Volksliedjes en - verzen & gezelschapsliederen & hun letterkundige achtergrond, in het bijzonder in de 19de eeuw door Ed Schilders |
|
|
TEKST Uit: Hollandsche Gezelschap Liederen, een handschrift van W. Offermans Datum van optekening : ? Transcriptie: Leonie Robroek
Docter Isambart*
(Tussen de schermen) Ikke zekke kij zijt een ezel / Men hoort het geven van een klap van glazen en assietten*.
Ikke vraag U pardon Mijneer en Daam, maar ikke gehad heb, die scien,, tifike en letterkundige discussie, waar,, van ikke U wil maak tot rechters. Het regardeer* een charade* die ikke heb kemaak, en die men mij chicaneer* te zijn niet koete.! Ikke zal de eer heb U te zek en jij zulle zien of niet een chef d’oeuvre een meesterstuk van letterkunde is. Mijn eerste deel is een lichgaamdeele niet van eene mense maar van een ont*, mijn tweede is eene lekkere vrukte, en mon-tout*, mijn keheel is, wat ik altemaal zal keef aan die mens, die mij durft chicaneer of tegenspreek.! Jullie bekrijpe niet? Welnu ik zal U expliceer. Mijn eerste deel is een muile, niet voor die voete maar eene muil hier (op zijn mond wijzende om te eet) mijn tweede is eene vrukte, is eene peer, die heel lekker smake als zij niet is wurmsteek! En mijn kekeel is keene preuve of bewijs van politesse, isse eene muilpeer ( Hij maakt beweging van een klap te geven ) die men alzóó apliceer* ! Ehbien! wat zekke kij er van ? Wij zijn allen keboren auteurs en genien* in onze familie: mijn grandpapa was een schoorsteenveeg, mijn papa was een kruijenzoek*, mijn broer is apotheek en ikke ben paardendokter, kenees die koei en die mens ook wel, dus ben een kroot pro,, fesseur (met opgeblazenheid). De doctor Isambart*, de la Cannebière* keboortig van Marseille* departement des Bouches – du – Rhone*. Ikke beheersche over het voorleden, tegenwoordik, en toekomende, en als ikke die eer mak hebbe te zing voor die Compagnie alle mijn kwaliteit en wonderkuur die ikke geprobeer heb, kij zulle zijn allemaal geëblouisseer*, gedecontenanceer*, gepe,, trifier* en nokthans jou amuseer zoo waar ikke leef durf zekke En avant la musique* !!!!!!!!!!
1. Ik ben de doctor Isambart Tra la de ri de ri deri de ra ta la ta ta Ik kan genees de pen en smart tra enz. Ik geef den mank de beenen weer Tchin na na poum na na poum poum poum En doen de blinde zien heel kleer Tchin na na poem na na poem poem poem
2. Kom allemaal, kom groot en klein, ti ti []ir , li ti ti ti Ik ben zoo ’n bees ni as ga mijn ti ez* Ik wil genees die zieke mens. Tchin na na poem na na poem poem poem En dat is alles wat ik wens. Tchin na na poem na na poem poem poem.
3. Ik trok de mens te Reuremond* Pan pan pa ra pan pan pan Tien duizend tanden uit den mond Pan pan pa ra pan pan pan Ik trok er eens zoo véél tot Gent Tchin na na poum na na poum poum poum En alleman ze was content Tchin na na poum na na poum poum poum.
4.* Er was een fransze mammezel*. Ti té ter lé té té té té Die aan de maag en was nie wel Ti té ter lé té té té té En ma, ze drink meer wijn as thé. Tchin na na poum na na poum poum poum En slik bijkans de glazen meê Tchin na na poem na na poum poum poum.
5. De keusterin* van Herenthals Tra la dera dral dral Ze had z’en aanwas in de hals Tra la dera dral dral Ik heb zoo fel daarop gepest Tchin na na poum na na poum poum poum Als dat het wel is heel gebest Tchin na na poem na na poum poum poum.
6. Te Gheel daar was n’ e man een zot Tou tou tour lo tou to Die was van ‘t hoest’ bijkans kapot Tou tou tour lo tou to Ik maakt’ hem dood in eene keer Tchin na na poum na na poum poum poum En na, ha hoest, ze leév nie meer Tchin na na poum na na poum poum poum
7. Te Leux* was n’e sukkeleer Toe toe tie toe ter toe Die nog n’e klane beet’j zag kleer Toe toe ter toe ter toe Ik zet zan oog van Zalfke val Tchin na na poum na na poum poum poum Ha is zoo blind na as n’e mol. Tchin na na poum na na poum poum poum
8. Ik nijp ook jong rijk en erm, Teur leur de ri de leur teur Met pijn in ‘t lijf of in de derm Teur leur de ri de leur teur Ik nijpe ook de beurzen plat Tchin na na poum na na poum poum poum Tot ge zijt van ’t purgeeren zat Tchin na na poum na na poum poum poum
9. Kom’ morgen allemaal nog hier To to toi lo to to to Wat zulle heb’ nog veel pleisier To to toi lo to to to En as ga will’ ik zal U geef Tchin na na poum na na poum poum poum ‘ T recept’ om honderd jaar te leev! Tchin na na poum na na poum poum poum
(Sprekende) Pardon, Mijn Heer en Juffra as ga ma noodig hebt, ik ben alle daag hier te vind ! van Zeve! tot elf uur,
Slotzang
En geloof ma ik heb plezier Tchin na na poum na na poum poum poum Van heel veel mensse te zien hier Tchin na na poum na na poum poum poum.
* Titel: de tekst wordt gesproken alsof een Fransman aan het woord is. De g wordt dan als k geschreven, die de Franse stemhebbende g benadert. * l’assiette = uit het Frans: tafelbord, kleine schotel * regardeer = uit het Frans: heeft betrekking op * charade = uit het Frans: lettergreepraadsel; hier waarschijnlijk ‘praatje’ in de zin van ‘ongeloofwaardig, raadselachtig praatje’ * chicaneer = uit het Frans: afkeurt, opwerpt * ont = hond; Fransen spreken de h vaak niet uit * mon-tout: wordt direct erna verklaard in de tekst: mijn geheel * apliceer = van het Franse application; hier: toedient * genien = genieën * kruijenzoek = kruidenzoeker (Van Dale; 12e druk) * De Duitse Dr. Johann Andreas Eisenbarth, geboren ca 1662, overleden 1727, die als wonderdokter rondreisde en zijn kunsten bekend maakte door zang en theater. The Fifth Regiment March wordt in de literatuur aangegeven als de melodie waarop het vers gezongen en gespeeld wordt. * Cannebière = La Canebière, tegenwoordig de hoofdstraat en het handelscentrum van Marseille. Canebière is Provençaals voor ‘chènevière’: de akker waarop de hennepplant groeide, van groot handelsbelang voor de touwslagers. De ‘Canebière’ werd aan het begin van de 18e eeuw bij de stad Marseille ingelijfd (Guide de la Provence Mystérieuse; Parijs 1982) * Marseille is al eeuwenlang bekend als handelsstad * Bouches-du-Rhône = Monding van de Rhône; het naar deze rivier genoemde departement van Frankrijk met Marseille als hoofdstad. * geëblouisseer = overbluft; van het Franse éblouir * gedecontenanceer = van zijn stuk gebracht; van het Franse décontenancer * gepetrifier = verstijfd van schrik; van het Franse pétrifier * nu de muziek; bedoeld is: nu een lied erover * ez: slordig geschreven, moet zijn enz. * Reuremond = Roermond * vanaf couplet 4 wordt een Belgisch dialect gebruikt; Antwerps? * mammezel = Fr. mademoiselle, juffrouw, gouvernante. Toentertijd als mamzel in het Nederlands in gebruik en nog in de Belgische (volks)taal en Limburgse taal gebruikt. * keusterin: kuisterin (?) Poetsvrouw, huishoudster (?); of van keusteren (?): braden, bakken (Algemeen Vlaamsch Idioticon - L. W. Schuermans, Leuven 1865-1870) * Leux = Luik
|
AANTEKENINGEN
[Eisenbart / Eisenbarth] Tekst van en aantekeningen bij dit klassieke spotvers staan op CuBra: KLIK HIER Deze tekst uit het schrift van Offermans sluit aan bij een wijdverbreide traditie over deze Duitse 'wonderdokter', Johannes Andreas Eisenbarth (1663-1727). De Duitse versie komt in Nederland al voor in ‘Vademecum voor den student – Liederenboek’, gedrukt in Amsterdam in 1862. Büchmann ('Geflügelte Worte', 42e druk, 2001) dateert het ontstaan van het Duitstalige spotlied op 'rond de wisseling van de 18e en 19e eeuw', en geeft als eerste gedrukte versie: 'Neuen Kommersbuch' (Göttingen 1818). Ben Hartman zal aan het leven, werk, en de reputatie van Eisenbart binnenkort uitgebreid aandacht besteden op CuBra. (Met dank aan Jaap Engelsman)
|