Ben Hartman

Ik ben de Dokter Eisenbarth
Leven en werk van een rondtrekkende Duitse plattelandsdokter (1663-1727)

3 - Het Beeldje

Na deze korte stadswandeling ben ik op zoek gegaan naar het beeldje van Doktor Eisenbarth want daar was het tenslotte om begonnen!

Ik vond het op nummer 79 van de Lange Strasse onder aan de voorgevel van zijn woon- en sterfhuis. Op een afstand is het nauwelijks te zien!

Frontaal zicht op de voorgevel met midden onderaan het beeldje van Doktor Eisenbarth.

Het pand heette in de tijd van Eisenbarth: ‘Zum wilden Mann’ .

In 1895 werd het voormalige Gasthof verbouwd en gaat dan "Deutscher Hof’ heten.

Van drie kanten heb ik Doktor Eisenbarth gefotografeerd.

Ik had zo genoeg van alle slechte afbeeldingen die ik kende uit diverse publicaties dat ik nu eens van hem fatsoenlijke afbeeldingen wilde hebben.

De beste en gemakkelijkste manier is dan om zelf de foto’s te maken.

Het gevelbeeld van Eisenbarth is van hout.

Het is gemaakt in 1927 op zijn tweehonderdste sterfdag.

Links van het stenen voetstuk staat zijn geboortejaar: 1663.

Aan de rechterkant staat zijn sterfjaar: 1727.

Bij het frontale aanzicht van het beeldje zie je zijn familiewapen afgebeeld bovenaan het voetstuk.

Hieronder staat een inscriptie:

‘In diesem Hause

Wirkte und starb

Doktor Eisenbarth,

Er war anders

Als sein Ruf’.

Ofwel in het Nederlands:

‘In dit huis

Werkte en stierf

Doktor Eisenbarth,

Hij was anders

Dan zijn reputatie’.

Op dit familiewapen kom ik later nog eens terug. Er zijn namelijk meerdere familiewapens van Eisenbarth in omloop geweest!

Ook van dichtbij is het een prachtig beeld.

Doktor Eisenbarth heeft in zijn handen een zogenaamde klisteerspuit, ook wel klisteerpomp genaamd.

Het woord is afgeleid van het Griekse woord: ‘kluzein’, dat wassen betekent.

De klisteerspuit was al bekend in de tijd van Hippocrates (460-377 vóór Christus).

Aanvankelijk bestond het instrument uit een canule, bevestigd aan een varkens- of ossenblaas!

In de 17^de eeuw is deze ‘ballonspuit’ geleidelijk vervangen door een cilindervormig instrument van metaal.

Door middel van het klistéren werd een vloeistof via de anus in het darmkanaal, de endeldarm gespoten, met als doel de ontlasting te bevorderen.

Een klisteer (zetten), ofwel klysma, is een darmspoeling, een lavement.

Dit werd toegepast uit hygiënegronden, maar eveneens om de ziekten te bestrijden die toegeschreven werden aan onevenwichtige vochten, met inbegrip van de meest tegenstrijdige: de diarree en de obstipatie.

De samenstelling van de vloeistof varieert naar gelang de indicatie: verzachtend, laxerend, pijnstillend en wondreinigend.

Het ging er dus om de slechte vochten uit het lichaam van de zieke te verwijderen

Aan zijn voeten, eigenlijk tussen zijn benen staat een geneesmiddelenflesje met als opschrift THERIAX, een bepaald geneesmiddel.

Later in mijn verhaal kom ik nog eens terug op dit woon- en sterfhuis van Doktor Eisenbarth.

Ik zal een aantal vragen gaan beantwoorden!

Wanneer is Eisenbarth hier gaan wonen, waar kwam hij vandaan toen hij dit pand betrok, hielp hij als plattelandsarts daar ook zijn patiënten en waarom is hij er tenslotte gestorven?