|
Héél
vruuger zen de straoten ontstaon. Gewoon un kerspoor van
boerderij naor boerderij. Die kersporen hadden ok gin naomen mar
wieren genoemd novvenaant zó de buurt hiette.
Ok
wel hoe dun boer of mulder hiette die er wonden. Zóas de Tongerlose
Hoefstraot, de Retse Hoevenstraot, de Koningshoeve,
de Prinsenhoeve of gewoon zonder meer De Hoefstraot.
Dan kreegde un Meulenstraot, un Koeistraot. Mistal
was ut dan un kerspoor waorover de koeien vruuger naor de waai
liepen. Pas laoter wieren ut straotnaomen.
Ok
liepen er kersporen naor kastelen en klosters, dan kreegde
zoiets as Kasteeldreef en Klosterstraot. Mar dan
zen we wel mee héél vruuger bezig.
Mar
meessen van menne lèèftèèd kennen misschien nog ut Oerlemanspedje,
(Ok wel genoemd ut duvelstrotje) ut Timmermanspedje.
Ut Bijlandtpedje ligt er nog wel; heb ik schóón
herinneringen aon: daor gaaf ik men irste kusje weg aon Treesje,
ut liep van de Hasselt naor de looierij van Pessers in de Van
Bijlandtstraot.
Laag
un bepolt straotje in de lòòp van un kloster of un pastorie,
un kerk of un kapel, dan kreegde wir naomen als: Ut Zusterstrotje,
ut Fratersstrotje, Kerkstraot of Kapelstraot.
Kwaam er un strotje bij, ok dan wir gewoon Kerkstraot of
Kapelstraot, mar die er irder waren, die wieren omgedopt als Ouw
Kerkstraot en Ouw Kapelstraot. Zó zen er ok plotse
mee de ouw Mert en de Nuuw Mert.
Over
straoten wier vruuger nie zon drukte gemokt, as ut bisje mar
unne naom had.
Wie
kent nie, de Langestraot, die was sjuust héél lang vur
det er ut spoor laag. Liep toen van de Veldhoven tot on de
Heuvelstraot. Toen ut spoor er was wier ut irste stuk vur ut
gemak mar Ouwe Langestraot genoemd
Mar
soms had ut ok niks mee elkaar te maoken, de Nuuwstraot
en de Lange Nuuwstraot, liggen hillemal nie bij elkaar in
de buurt. Hebben ok gin donder mee elkaor te maoken.
We
hadden toen ok al parken, ut Wilhelminapark mocht park
blééven hieten, mar ut Julianapark wier subiet omgedopt
tot géétenperkske, veul zullen er denken: Hoe kwamen ze
on dieë naom? Neffen ut Géétenperkske laag un Café meen unne
Fraanse naom 'La gaité' en de naom ut Géétenperkske was
geboren.
Laaipark
was ok makkeluk, daor liep de Laai neffen, is héél lang un
vuïl laai gewist.
Ut
Wandelbos hebben ze mar nie genoemd naor de slóót dietur
durheen liep, Blauwslóótbos, maar eerluk is braaf, dun slóót
was er irder als ut Wandelbos.
Van
nuuwighed moessen de meessen vruuger nie veul hebben, as er hier
of daor un strotje bij kwaam dan mokte ze er zelf iets van. Zó
kreegde ok straoten as Houtstraot en Kléén
Houtstrotje. Veldstraot en Kléén Veldstrotje.
Mee
al ut gerotsooi in de binnenstad kreegde ok dingen die hillemal
nie mir kloppen. Kek naor de Lange en de Korte Schééfstraot,
ze gingen ut irste stuk van de Lange Schééfstraot
Noordhoekring noemen en nou is de Lange Schééfstraot veul
korter als de Korte Schééfstraot.
Bij
de Tuinstraot hebben we gin Lange Tuinstraot, mar wel Korte
Tuinstraot.
Bij
de Akkerstraot liggen hillemal gin ekkers mir en de Kasteeldreef
ligt ok nie in de Kastelenbuurt.
Veul
straoten zen ok gewoon weg, ge vend ze gewoon niemir terug,
vertrouwde naomen ze ok weg, waor is ut van Nunenboesstrotje
gebleven. Ut Oerlemanspedje en ut Timmermanspedje
heurde ok niemir noemen en ut Fratersgat wit ok niemand
mir te veinen.
De
Jordaan, ik ben er geboren en opgegroeid, mar vraog er
nie de weg naor toe, want de misten weten ut nie. De Jordaan is
de oudste textielbuurt, opgesloten tussen de Wééverstraot en
de Hasselt. Mar de miste meessen denken det in Amsterdam ligt.
De
Koninswaai, hebben ze hillemal gesloopt, bij de
Koningswaai heurde Pieta Melis en de bist bekende publieke vrouw
van Tilburg 'De dikke Nel'.
Ut
Korvelshuukske, vlak tegenover ut Willem II terrein. De Veugeltjesbuurt,
op Broekhoven net over de Ringbaon Zuid. De kaoje Hoek,
vlak tegen de Hoefstraot. De Binnenrotte, aon de Wittebollenstraot,
dan hebben we nog dun Hóóge Dries on ut end van de Sint-Jozefstraot,
mar vraogt er nie de weg naor want ok hier zullen wéénig
meessen oe kunnen helpen as ge on ut zuuken zéét. Vlak nao dun
orlog hebben ze un nuuwe wéék gebouwd en ut waren allemal
witte huizen (Nou vort grauw gréés) en daorveur noemde ze ut Jeruzalem.
Sjuust 'Huize Nazareth' dat hadden we al.
In
die tééd waor ik nou over praot waren de hoofdstraoten ok
allemaal nog belegt mee hardstenen kaaien, ok wel kenderkupkes
genoemd, Heuvelstraot, Koeistraot, Stationstraot, noem mar op,
alles was beleei mee kenderkupkes.
Ok
de utgaonde straoten en wegen, Bredosseweg, Bosseweg,
Broekhoven, dun Haaikaant en de Hasselt, alles was kenderkupkes.
In de nuuuwere buurten wieren toen al gebakken klinkers als
straotstéén gelee, maar die waren klender dan de klinkers van
tegensworrig.
Zelf
heb ik as kiendje nog plezier gehad toen de Hasseltstraot nuuw
kenderkupkes kreeg, wekenlang hebben we kunnen speulen in ut wit
zaand det er onder ging, toen wier er nie gekeken det er gin
verkeer dur kon, rijen ze mar om dur de Retse Hoevenstraot of de
Kapelstraot.
Mar
ik denk, alle straoten van toen bij elkaar hebben minder gekost
as nou de Heuvelstraot mee zun kaaikes van zeuventien miljoen
Vur
dun orlog was Tilburg nog héél Katteliek en ge kunt ut nou nog
merken aon de straotnaomen, ut stikt van de Pastoors en
Bisschopsstraoten, we hebben ok nog Pausstraoten en
Paoterstraoten, Zusterstraoten die waren er gin of ge moet ut Zusterstrotje
mee willen tellen. Zusters stonden toen nie zó hóóg op de
kerkelukke ladder, die waren alléén mar goed om te bidden,
zieken te vurplegen en op gewone scholen aon de meskes les te
geven.
We
hebben ok nog Heiligenstraoten, St. Jozefstraot, ut Mariastrotje,
ut Vincentiusstrotje, de Andreas en de St. Jan
straot, och zó kan ik nog wel efkes durgaon.
Mar
ok de Textiel was van invloed, in de Hasselt is er un héél
wéék naor genoemd, De Wééverstraot, De Voller
en de Ruwerstraot, de Scherder en de Twennerstraot.
Er was vruuger unne uitvlieger, bij de Poststraot in de
buurt laag ut Wolstrotje, hoe ut nou hiet ik weet ut nie,
mar ut is weg.
Ok
wet er was in un straot, zo kreegde de Kloster en de schoolstraot,
de Gasthuis en de Fabriekstraot, in un zijstraot
van de Tuinstraot was un ézergieterij v.d.Schóót, ze hebben
ut strotje gewoon IJzerstraot genoemd, bij ut Gasfabriek
hadden un Gasstraot en bij ut spóór heurde un Locomotiefstrotje,
of de Atelierstraot (dun atteljee) zó hiette vruuger de
werkplots van de spoorwegen.
Bij
ut postkantoor kreegde un Post en un Telegraafstraot,
laoter nog un Telefoonstrotje.
We
hadden ok nog un Hogendorpstraot, mar ut had niks te
maoken mee un hóóg durp, héél vruuger was er unne hóóge
pief die zó hiette, hij was geleuf ik ok nog baron.
Zó
hadden we ok bóómen en bloemen buurten, ok nog
zeeheldenbuurten, we bouwden vur dun orlog un villapark, ge
begrept de naomen waren ok novvenaant, allemal burgemisters.
Waor
de stad ophield daor hield ut ok op, zó kreegde dan ut Groesend,
ut Haaiend of dun Haaikaant. Soms hield ut op mee
unne déék, dun Berndéék en dun Biksedéék.
Knoldéék
is wir un aander verhaol.
Mar
we hadden ok nog aandere bekende naomen en dan wies iederéén
waor ie moes zéén.
Pak
Bet Kolen, Kees Fouchéér, ut Meulentje, ut Dorstig hert, Pas
Buiten of de Korenbloem, daor hoefde toen gin straot bij te
noemen, iederéén wies ut zó te véénen.
De
straoten gingen ok mee de tééd mee, we kregen un Luchthaovenlaon,
un Schiphollaon, we kregen generaols en Luitenantstraoten.
We kreegen ok Hofkus, mar die laagen allemaal nie aon de Hoflaon.
We
kregen straoten mee naomen van meesen die we hillemal niet
kenden en straoten van meessen die we zelf nog hadden meegemokt
zoas de Coba Pulskenslaon, de Mgr.
Bekkerslaon.
Un
héél nuuwe wéék mee straoten genoemd nor componisten (muziekschréévers)
Ok nog un héél wéék genoemd nor auteurs (gewoon schréévers).
Ik stao er nie bij, mar as ze in de toekomst er gek genoeg vur
zen dan komt det nog.
Ok
nog un buurt mee schilders (néé gin huis tuin en
keukenschilders) naomen als van Gogh, Jan Stéén, Rembrand
móóg ok nog mee doen.
Wie
kent nie de kruidenbuurt mee naomen as ut Mierendikhof, Kwendelhof
en Kruidenlaon.
Verder
nie te vergeten de Abdijen, was toch moeiluk, ut wier zó lang,
probeer ut mar is, de weg te vraogen naor de Abdij van
Rijnsburgplein, oe tong slaot er van dubbel.
In
de Reeshof daor vende bekaant al de steden en dorpkes van hil ut
laand, ut héle alfabet is afgewerkt van Borculo tot
Scheveningen en misschien gaon ze nog verder, wilde oe kiendjes
ons laand leren kennen, gá dan waandelen in de Reeshof, is ut
werm, gá dan naor ut nuuwe park, daor hebben ze hardstéénen
banken, daor koelde lekker op aaf, ge kunt er ok un kouw op oe
blaos oplóópen, mar daor hebben we ut 'Tweestedenziekenhuis’
veur, hoe komen ze er op: Wolluk is toch nie echt un stad te
noemen.
Om
de Duitsers un bietje te paaien hebben we ok nog un 'Holzbauerpad'.
Waor ut lee, ik weet ut nie en ik weet ok nie of er unnen
houtboer wont. Houtboer Dams nie, want hoe kan ut ok aanders die
wonde in de Houtstraot.
Meessen
denken wel un bietje kléén over Tilburg, mar as iemand onze
straotnaomen leest dan gon we mee in de vaort van de volken.
Néé, Tilburg is echt gin kattepies mir, daor staon ur vort
veul van te kééken.
Mar
onze Burgemister Stekelenburg, die zal nog un tedje moeten
wochten vur det er un straot nor hum genoemd wordt, ut klinkt ok
un bietje gek 'De Jan Stekeleburgstraot'. Jan Stekelenburgweg
kan ok nie, want hij is er nog.
Dan
waren we mee de Baron van Voorts tot Voortsweg beter aaf,
det klinkt un bietje duur tenminste.
De
schonste Tilburgse naom hebben ze gegeven aon ut 'Hattemplein'.
Unne naom afkomstig van de Tilburgse pliessie, van hij 'hattem'
bekaant.
Ik
kan er nog uren over dur gaon, mar ik zó zeggen. Pak de fiets
of gao waandelen en ge komt ze allemal tegen die straoten en
strotjes, die parken en perkskus en in die parken of perkskus
heurde dan praoten en mokte protjes.
|
