CUBRA

Brabants Licht -  Frans van de Laarschot
		Uit het familiealbum van  Frans van de Laarschot (4) motoren en vrouwelijk schoon 20 mei 2006 20 foto's
		Uit het familiealbum van  Frans van de Laarschot (3) ome Harrie en tante Jet 5 april 2006 21 foto's
		Uit het familiealbum (2) Mijn vader en moeder 24 februari 2006 30 foto's
		Uit het familiealbum (1) De grootouders 24 januari 2006 19 foto's
	Uit het familie-album van Frans van de Laarschot De meeste foto’s worden gemaakt door  huis-, tuin en keukenfotografen.  Vanouds gebruikten mensen een toestel om het eigen kroost vast te leggen, foto’s te maken op verjaardagen en partijen en kiekjes te schieten op uitstapjes en tijdens de vakantie. Ik bedoel dit geenszins neerbuigend, want er zijn weinig dingen die me meer fascineren dan familie-albums. Niet op de laatste plaats omdat je er schitterende foto’s in kunt vinden die je tevergeefs zoekt bij  beroepsfotografen. En ook al kunnen die foto’s technisch gezien veel minder zijn, zelfs een mislukte foto bezit soms de magische kracht om ons terug te brengen in de tijd waarin hij genomen werd. Waarbij ik dan nog zwijg over de schoonheid die vrijwel nooit in de perfectie zit. Ook voor CuBra ben ik steeds op zoek naar familie-albums, waaruit een mooie selectie te maken valt voor de fotografie-afdeling Brabants Licht. Ik was dan ook blij een tijdje geleden kennis te mogen maken met  Frans van de Laarschot. De in Duitsland wonende oud-Tilburger heeft een soort fotografische stamboom van zijn familie gemaakt, zowel van vaderszijde als moederszijde. En ik hoefde maar even in zijn fotoverzameling te kijken – keurig gedigitaliseerd en ondergebracht in diverse mappen – of ik wist: prachtig materiaal. Foto’s uit een familie-album gaan vaak meer leven als je ook weet wie erop staat, welke relatie hij of zij heeft met de andere geportretteerden en bij welke gelegenheid de foto’s gemaakt zijn. Ook wat dat betreft hebben we het bij Frans van de Laarschot getroffen. Maar laten we hem zelf aan het woord. Levensverhaal ’Ik ben op 19 december 1942 geboren in Tilburg, den Heikant, Lijnheike 86, als zoon van Fientje Mutsaers en Frans van de Laarschot’, zo begint hij zijn op papier gezette familieverhaal. ’Zij kregen 6 kinderen. Vier meisjes, Mariette, Jopie, Anneke en Ineke en twee jongens, Gert en Frans. Jopie en Gert waren een tweeling (zie map2e; foto 2i. Ineke was er nog niet)’. ’Mijn moeder Fientje was een dochter van Graotje Mutsaers, in den Heikant wel bekend, en Johanna de Wijs. Ze hadden twee dochters; Fientje en Sjaantje. (zie map 1b; foto 3a. Fientje zittend). Graotje werkte bij Man(n)aerts-Schoenfabriek aan de huidige Lind(t). Lijnsheike 86 was zijn huis (zie map 4c; foto 1i). Mijn ouders zijn daar ingetrouwd. Mijn moeder Fientje en wij allemaal zijn daar geboren. Wij hebben altijd bij opa ingewoond of omgekeerd. Voordat mijn moeder trouwde was ze hoedenmodiste en had ze een winkeltje aan huis. Mijn vader kocht er een baret en het klikte. Mijn vader Frans was een zoon van Gerrit van de Laatschot en Marie Hendriks. (zie map 1a; fotoreeks 2a, 22b) Zij hadden twee zonen Frans en Harrie en een meisje Jet. Ze woonden in de Willem II-straat. Gerrit was regiohoofd Brabant voor de verzekeringmaatschappij „ De Utrecht“. Hij had vijf broers en een zus; (zie  voor kinderen en broers de map 1a; 0a stamboom). Mijn vader was muzikaal en studeerde viool aan het conservatorium waar hij zijn eerst liefde leerde kennen:  Guusje Blommaert die piano speelde. (1). Daarnaast had hij aanleg voor techniek en heeft iets in elektro en werktuigbouw gestudeerd. Vraag me niet wat. Ik heb nog boeken en schriften uit die tijd van hem.  Hij heeft beide vaardigheden gebruikt om zijn gezin te onderhouden: tot begin jaren vijftig met muziek (zie map 2b; fotoreeks 1a t/m 5b), daarna als technisch bedrijfsleider bij A&A de Wijs in Goirle. Parallel daaraan heeft hij een ’Groothandel in Technische Oliën en Vetten’ opgezet die na zijn dood door mijn broer is voortgezet’. ’Brabanders van Duitsland’ ’Mijn eigen verhaal begint in den Heikant’, vervolgt Van de Laatschot. ’Een heerlijke jeugd! (zie map3d; foto´s 3a en3c). Eerst op de kleuterschool bij zuster Bertha en zuster Simpliciana. Toen op de jongensschool bij mister Hoppenbrouwers, mister Verhees en mister Everts. Ik denk daarbij ook aan die keer dat we met de hele school op schoolreis gingen naar Schiphol!! ( zie map 4c; foto 4d).’ ’Na bijles in Frans door mister Groenland ben ik naar de Paulus HBS gegaan in de noodgebouwen van rector Klinkhamer. Na 3 jaren (de HBS was toen geen succes) naar de Jongens Nijverheids Opleiding van Phillips Eindhoven. Daar ben ik bankwerker-elektricien geworden. Heb in de avonduren mijn HBS-b afgemaakt, ik was inmiddels 25 jaar, en heb daarna Natuurkunde aan de THE  (nu TUE)  gestudeerd. Vanaf 1974 gewerkt bij Océ in Venlo in research, marketing en strategie. Na de overname, door Océ, van een grote dochter van Siemens werd ik gestationeerd in München, in de buurt waarvan ik nog altijd woon: zo’n 50 km oostelijk van München in een boerenomgeving.’ ’Ik ben sinds december 2004 met vervroegd pensioen. We blijven voorlopig hier wonen; (in het geografisch centrum van Europa). De Beieren zijn de Brabanders van Duitsland. Ze houden van een stevige pot bier, vinden altijd wel een reden om wat met elkaar te vieren en om daarbij dan stevig te feesten. Ze houden van hun oude gebruiken. Ze zijn nog ouderwets gelovig en brengen dat ook in de praktijk. Kortom een beetje oud boerenbrabant uit mijn jeugd. Veel herkenning dus. Het bevalt ons prima hier en ik heb nu eindelijk de tijd om de dingen te gaan doen die ik me al zo lang had voorgenomen. Eén daarvan was het fotoarchief van mijn vader te digitaliseren, te ordenen en, waar nodig en mogelijk, aan te vullen. De verzameling omvat in totaal ruim 850 foto´s  (inclusief filmnegatieven en glasplaten) en groeit nog steeds door bijdragen van familieleden’. Fototstambomen Hoe is Van de Laarschot eigenlijk aan die verzameling gekomen? Hij schrijft: ’Toen mijn broer het ouderlijk huis overnam ging mijn moeder naar een bejaardenflat en moest de zolder worden geruimd. Naast een enorm bladmuziekarchief en veel oude boeken kwam het fotohobby-materiaal van mijn vader te voorschijn. Mijn moeder heeft het bladmuziekarchief geschonken. Ik heb me over de foto´s, albums, negatieven, camera met toebehoren en de ontwikkel-afdrukspullen ontfermd. Het heeft zeker dertig jaren geduurd voordat ik er tijd voor had. Het grootste deel, 850 beelden, is nu digitaal. Zo´n tweehonderd kan ik niet meer identificeren maar komen zeker nog aan de beurt.’ ’De oudste foto’s stammen uit het einde van de 19e eeuw, de jongste uit eind jaren zestig van de vorige eeuw. Daarna explodeert het aantal doordat inmiddels iedereen kiekjes maakte. Ik ben gestopt zonder een duidelijke eindpunt te kiezen.’ ’Er bestaat ook een familiestamboom die teruggaat tot begin 1400. Leuk maar het zegt je weinig omdat er geen beelden meer achter al die namen bestaan. Daarom heb ik, vanaf onze ouders en zover mogelijk terug, „fotostambomen“ gemaakt. De oudste foto is naar ik aanneem die van mijn overgrootvader Jan van de Laarschot zijn’. Door het waar nodig bewerken kon Frans van de Laarschot tijdens het digitaliseren soms ook ’negatieven „afdrukken“ die, door foute belichting, niet door mijn vader konden worden afgedrukt omdat de technologie van toen dat nog niet mogelijk maakte. Een leuk idee dus om nu foto’s te zien die hij heeft gemaakt maar zelf nooit heeft gezien.’ Idyllische eilandjes ’Wat mij het meest boeit in deze fotoverzameling is dat al die idyllische plaatjes gemaakt zijn in een tijd waar wij geen voorstelling meer van hebben’, eindigt Frans van de Laarschot zijn verhaal. ’Europa was sociaal een chaos (lees Geert Mak er maar op na) en hier bestonden van die romantische eilandjes waar mensen met, naar onze huidige normen, weinig middelen, het beste ervan wisten te maken. Die eilandjes waren nog mogelijk omdat de informatie, communicatie en mobiliteit nog zo beperkt waren. Daarnaast boeit me de cyclus van opkomst en (lichamelijke) achteruitgang die je duidelijk kunt zien in de reeksen van mijn vader en moeder.’ Interessant noemt Van de Laatschot tenslotte de foto’s die hij gegroepeerd heeft in de map ’Heikant’. Daarop is niet alleen te zien hoe zijn geboortehuis op het Lijnsheike naar hij schat begin jaren zeventig gesloopt werd. Want in die map zitten ook enkele pasfoto’s van onbekende personen:  ’Daar hoort nog een leuk verhaal bij. Aan het begin van de oorlog moest iedereen een legitimatiekaart hebben met een pasfoto erop. Dat was voor veel mensen van het Lijnsheike een groot probleem. Mijn vader maakte daarom pasfoto´s van hen. Veel negatieven zijn verloren gegaan. Deze zijn nog bewaard gebleven.’ Tot zover Frans van de Laarschot junior. Zoals de lezer heeft gezien, verwijst hij hier en daar naar bepaalde foto’s in bepaalde mappen. Bij de selectie van het materiaal heb ik daar verder niet naar gekeken. Ik heb uitsluitend die foto’s geselecteerd die ik er het interessantste uit vond zien. Duidelijk is voor mij wel, dat Frans van de Laarschot senior een meer dan gemiddelde amateurfotograaf was. Ook zijn muzikale activiteiten wijzen op een persoon met artistieke talenten. Uiteraard bevat de collectie niet alleen foto’s van hem – denk ondermeer aan de foto van diens opa -  maar het leeuwendeel is toch van zijn hand. Bij de selectie volg ik zoveel mogelijk de mappenindeling van Van de Laarschot zelf. We beginnen met de grootouders van vaders- en moederszijde.  Joep Eijkens   (1) Over Guusje Blommaert -  die samen met Ad van Kruijsselbergen een bekende dansschool had in Tilburg -  heeft Frans van de Laarschot aparte documentatie waaraan we graag te zijner tijd aandacht willen besteden in Brabants Licht.