Brabants Licht - Theo Barten en Maarten Swarts
Frituur Zorro

De ene truck werd takelwagen, de ander frietkot

Op een mooie dag in 1969 tuften de Waalwijkers Theo Barten en Maarten Swarts in hun Lelijk Eendje naar Antwerpen toen - in Wuustwezel - hun oog viel op twee oude Amerikaanse legertrucks. Ze maakten er foto’s van en vervolgden hun weg. Wie had kunnen denken dat ze net hun eerste stap hadden gezet naar een levenslange liefhebberij?


Theo Barten (op de truck, een Autocar U-7144T)  en Maarten Swarts in Steenhuffel (B), 1971. Foto Frans Barten. (klik op de foto voor een vergroting)

Fascinatie is misschien een beter woord. Want ook meer dan veertig jaar later zijn de twee ontwerpers nog altijd in de ban van oude legertrucks die na de oorlog aan een tweede leven begonnen. Bijvoorbeeld als vrachtwagen voor het vervoer van boomstammen of botsautootjes, als kraanwagen of takelwagen voor op de sloperij (waar ze uiteindelijk allemaal terecht kwamen). Ja, zelfs troffen Bartels en Swarts  op zeker moment een Austin K 2 bellenwagen aan die tijdens de oorlog dienst had gedaan als brandweerwagen en zijn leven eindigde als frietkraam, luisterend naar de naam Frituur Zorro.

Die fraaie naam is ook de hoofdtitel geworden van het boek dat het tweetal onlangs in eigen beheer heeft uitgegeven. Je vindt er zo’n 250 van de ongeveer duizend oude legertrucks in die zij tussen 1969 en 1975 op de gevoelige plaat legden tijdens hun strooptochten door Nederland en België en verder weg. De foto’s worden gepresenteerd met een summier bijschrift, bij voorbeeld: ‘Zo te zien nog in vol bedrijf staat deze, met een kraan uitgeruste GMC, nog tussen een Ford Taunus Coupé, een Henschel truck en een Mercedes bus. Udenhout (NL), 1970’ .  H. J. A. Hofland schreef het voorwoord onder de titel ‘Ontroerend metaal’.

Bartels en Swarts werken inmiddels aan een vervolg. Want gaat het in ‘Frituur Zorro’ nog uitsluitend om legertrucks van Amerikaanse, Engelse en Canadese makelij, in deel twee staat de lens gericht op Franse, Italiaanse en ook Duitse militaire voertuigen.

* Frituur Zorro – een tweede leven voor legertrucks / a second life for army trucks. Theo Barten en Maarten Swarts. M.m.v. Frans Barten. Narwal. Isbn  978-90-9025502-6.  Prijs € 35. Te bestellen via www.frituurzorro.nl  of telefonisch: 073-6136843.  

Joep Eijkens  


Een Coles kraan op een 3 tons Austin K6 van Stoof in Breda in 1969.


Frituur Zorro in Vilvoorde. Het is een oude bellenwagen van de brandweer met op het dak een handmatig bediende waarschuwingsbel. Na de oorlog in gebruik genomen door de brandweer van Vilvoorde, daarna als frietkot.


Een tot kermiswagen omgebouwde veteraan op de oude kermis in Breda, aan de Oude Vest, 1969.


Een tot kermiswagen omgebouwde M425 op de oude kermis in Breda, aan de Oude Vest, 1969. Op de achtergrond het torentje van de oude academie van Sint Joost aan de Sin Janstraat.


Geertruidenberg, 1970. Een Halftrack, voorzien van een kraan. Dergelijke voertuigen werden veel gebruikt door aannemers en wegenbouwers. Het was een van de eerste APC's (Armoured Personnel Carrier). Dat was althans de bedoeling. Later kreeg het voertuig nog veel meer functies, vooral na de oorlog. De Halftrack werd door verschillende bedrijven geproduceerd, zoals Autocar, White, Diamond T en International Harvester.


Een volkomen afgeschreven GMC, maar nog steeds goed genoeg om autowrakken te verslepen. Foto is in 1971 gemaakt, vermoedelijk bij Van de Mosselaar in Dongen voor de deur.


Sfeervolle foto in de haven van Antwerpen, 1973. Het schip is een aangepaste Liberty of Voctory. Dus ook een gedumpte surplus, net als de GMC op de voorgrond. Links het splinternieuwe front van een Ford Tanus 20M.


Drie GMC kippers bij de aanleg van de A59 bij Made. Op de bumper van de linker zijn naam: ‘Stoffer en Blik’.


Een GMC als zandwagen bij de aanleg van de A59 bij Made, inmiddels voorzien van een Daf dieselblok.


Een 'breakdown' C60, druk in de weer tussen twee BMW 700's op een sloperij in Breda. Waarschijnlijk de oude sloperij van Kreitlein, die in de loop der jaren op drie verschillende locaties aan de Tilburgseweg gevestigd is. Hij bestaat overigens nog steeds.


Een stemmige foto op oudejaarsdag 1969 in Zevenbergschenhoek. Een Chevrolet 1.5 ton, verbouwd tot takelwagen. Links een Pontiac van 1959, rechts een oude Renault 4.