CuBra
Inhoud Devotie- prenten
Inhoud De Croon
Home
Speciale bijdragen
Rijk rooms leven

CuBra rubriek van Gerard de Croon

U kunt reageren

Klik hier om een e-mail te verzenden 

Gerard de Croon

Devotieprentjes in woord en beeld

Elke week op zondag een nieuwe aflevering

 

Onverwachte thuiszorg

 

In het kerkboek van mijn moeder ( overleden in 1974) zat bijgaand prentje. Het stamt uit 1939-1940. Ze heeft het ongetwijfeld met aandacht en godsvrucht gelezen (en gebeden) al is de gebezigde taal beslist geen gewone omgangstaal. Mijn moeder was toen in verwachting van haar vierde kind. Dat werd een zoon, geboren op 23 mei 1940.

 

Het Witgele Kruis ( samen met het Limburgse Groene Kruis) heeft het prentje - in zwartwit- uitgegeven en strekte dus zijn (thuis-)zorg ook uit tot het godsdienstige leven van de aangesloten leden.

 

Er is veel aandacht aan het prentje besteed. Kardinaal de Jong is ervoor benaderd om zijn toestemming voor publicatie te geven, wat hij deed in november 1939. De Limburgse kunstenaar Hubert Levigne (1905 – 1989) kreeg de opdracht om een passende illustratie te maken. Hij was grafisch kunstenaar, schilder, glazenier en docent op de academie in Maastricht.

Hij haalde nogal wat symbolen uit de kast om de grootsheid en het geheim van het wordende leven te benadrukken.

Linksboven is een man afgebeeld, die vermoedelijk de scheppende Heer is die zon, maan en sterren heeft doen ontstaan. Hij stuurt waterstromen naar de aarde evenals lichtbundels en lichtflitsen. Dieren voelen zich er wel bij, net als planten en bomen. De figuur kan echter ook de echtgenoot van de aanstaande moeder zijn die op zijn manier deelgenoot is aan het scheppingsproces.

Rechtsonder zit de aanstaande moeder, als een tweede maagd Maria. Ze ondergaat al het scheppingsgeweld nogal gelaten.Ze heeft haar rechterhand op haar hart, wat wel zal betekenen dat ze zich bewust is van het groeiende leven in haar lichaam. In haar linkerhand heeft ze een stengel met een weinig florissant ogend bloempje. Wat de kunstenaar daarmee bedoelde is mij een raadsel. Aan haar voeten groeit een forse lelie. Symbool voor een kuis leven? Boven haar hoofd fladdert een witte duif, die aangeeft dat ook de H. Geest betrokken is bij het hele gebeuren. Uit de zon steekt een hoorn die doet denken aan de hoorn van een eenhoorn. In dat geval zou het een symbool zijn van vrouwelijke kuisheid.

 

Dat het Witgele Kruis zo’n prentje publiceerde is opvallend, althans voor mij. Na enig speurwerk ontdekte ik dat er vanaf de oprichting van deze organisatie ( in 1916) steeds gestreefd is "naar verbetering van de volksgezondheid en het bieden van hulp in gevallen van ziekte, bevalling en ongevallen. Bovendien vonden de pioniers het hun taak om hun eigen geloofsbeleving te versterken en de emancipatie van het r.-k. volksdeel te bevorderen. " ( Mijn cursivering.)

 

Waarschijnlijk gaf het Witgele Kruis vaker prentjes uit. Zo heb ik mijn collectie een vouwblaadje uit 1925 met een Gebed van een moeder voor haar kind in het formaat van een prentje. Dit drukwerkje van 4 kleine bladzijdes kreeg ook een plaatsje in mijn moeders kerkboek. Het bevat alleen tekst en die is voor moderne lezers nauwelijks nog na te voelen, daarom laat ik op bijgaande afbeelding alleen de voor- en de achterzijde zien.

 

Zover ik heb kunnen nagaan is het huidige Thebe de rechtstreekse opvolger en erfgenaam van het Witgele Kruis.

 

Alle reacties blijven welkom.

 

Bronnen o.a. Hall"s Iconografisch Handboek - Leiden, 2003 en de website van de katholieke universiteit Nijmegen.