Gerard de Croon Devotieprentjes in woord en beeld - 68 Elke week een aflevering |
|
 |
|
|
|
Maria in de sneeuw
Toen ik met deze serie begon, had ik er geen idee van hoe ver ik zou komen. Misschien waren er een stuk of twintig, dertig prentjes, dacht ik, waar wat over te vertellen was. Het bleken er meer te zijn. Er bleken ook meer lezers te zijn dan ik had verwacht. Er kwamen immers aardig wat reacties.
Een recente reactie luidde:
"Ik vond onlangs een plaatje met de afbeelding van Onze Lieve Vrouwe ter Sneeuw. Het is een plaatje uit 1961. Maria staat er op afgebeeld op een ijsschots in zee. Op de achtergrond iglo's met een zwaaiende Eskimo. Hij zwaait naar een voorbij racende slee met honden ervoor.Het plaatje is een uitgave van Fonds Maris Stella te Santpoort. Ik vond het leuk om dit even te mailen."
De inzendster van deze reactie ( Riet Wullems) ben ik dankbaar, omdat zij het over een prentje heeft dat ik toevallig ook in mijn bezit heb en het goed kan gebruiken voor deze eerste aflevering in 2008.
Opvallend is het onderwerp: Onze Lieve Vrouwe ter Sneeuw. Ik heb immers in een van de eerste afleveringen van deze serie ook een prentje besproken met hetzelfde onderwerp, maar daar was sprake van een totaal andere achtergrond en een andere gebeurtenis, nl. een visioen en de daaruit voortvloeiende bouw van een beroemde kerk in Rome, de Maria Maggiore.
Bij dit prentje is de achtergrond heel anders. We zijn hier in een van de koudste streken ter wereld, het Noordpoolgebied. Hier wonen – nog steeds – Eskimo’s . Zijzelf beschouwen deze naam als een scheldnaam ( rauwvleeseters) die ze van de Indianen hebben gekregen. Zij noemen zich liever Inuit, wat mensen betekent. Voor de Inuit is het leven altijd heel zwaar geweest. Voor ons, bewoners van een gematigd klimaat, is het nauwelijks te begrijpen wat het betekent om permanent in Arctische omstandigheden te moeten leven.
Des te opvallender is het dat er een missiecongregatie bestaat die zich ten doel stelt het katholieke geloof ook onder deze mensen te gaan verspreiden. Het gaat om de Missionarissen Oblaten van Maria ( O.M.I.) die van Franse oorsprong zijn. Iets meer over hen komen we te weten in de tekst op de achterkant van het prentje:
In Nederland heeft de organisatie twee vestigingen: in Santpoort en in Cuijk. Het aantal leden is mij niet bekend evenmin als het aantal paters dat nu nog actief is. Van twee missionarissen O.M.I. ben ik meer te weten gekomen dankzij Internet en ik wil hen hier graag even naar voren halen.
Het gaat om twee Vlamingen: pater Franz van de Velde - geboren in 1909, gestorven in 1987- en pater Kees Verspeek die in 1914 geboren werd en die zover ik weet nog in leven is en lezingen geeft over de mensen die zijn hart hebben gestolen, de Inuit.
Pater Van de Velde ging in het begin van de jaren 30 naar zijn missiegebied in Repulse Bay en enkele jaren later – in 1937- naar Pelly Bay, waar hij een Franse medebroeder aantrof, pater Henry. Deze laatste was de eerste missionaris bij de betreffende groep Inuit. Pater Franz kwam er alleen voor te staan toen zijn collega in 1945 ziek naar Frankrijk terug moest. Op zijn eentje heeft Van de Velde verbazingwekkende wapenfeiten verricht. De temperatuur in Pelly Bay daalt soms tot -60 graden. Toen hij er pas was gaf zijn bisschop hem de raad om dagelijks een paar uur naar buiten te gaan om te wennen aan de kou. Sommige medebroeders konden het in die omgeving niet bolwerken: te lang donker en bijna altijd koud. Pelly Bay ligt 350 km boven de poolcirkel. Het is een van de meest onherbergzame streken ter wereld. Van de Velde vestigde zich hier bij de Netjilikstam. Hij was niet alleen zielzorger, maar ook antropoloog, socioloog en etnoloog. Tientallen artikelen en notities van zijn hand zijn bewaard gebleven. Zo bestudeerde hij o.a. de Inuittaal, het Inuktitut, een taal die door ca 30.000 Inuit gesproken wordt. Hij maakte bandrecorderopnamen van hun liederen en verhalen, legde hun leven vast in foto’s. Hij leefde als een Inuit, in een iglo. Daar kwam verandering in toen de Canadese regering in de jaren vijftig de Inuit ging stimuleren om in huizen te gaan wonen. Ook pater Van de Velde veranderde toen van woonvorm.
Zijn congregatiegenoot, pater Kees Verspeek kwam in 1949 aan in Sugluk, Labrador. Een nieuwe wereld ging voor de pater open. Hij had een eigen sleehondenspan en ging met de Inuit jagen op o.a. kariboes, robben, vossen, sneeuwhoenders. Inuitvrouwen maakten een pelsjas voor hem waarbij de pelzen van vijf vossen werden gebruikt. Deze jas heeft hem jarenlang geholpen om lekker warm te blijven bij temperaturen tot -50 graden. Hij hield en houdt veel van de natuur, maar ook van jagen en vissen. In de loop der jaren ontwikkelde pater Verspeek zich tot architect, tandarts en arts. Hij liet een complete tandartsenuitrusting over komen en hij ontwierp zijn eigen kerkje. Bovendien startte hij een radiostation en een koor. Zijn priesterroeping kwam tot leven toen hij als schooljongen een Oblaat van Maria hoorde vertellen over het leven van een missionaris bij de Eskimo’s. De man toonde lichtbeelden en vertelde meeslepend over het zware bestaan in het hoge noorden. Ook al sprak de man niet uit eigen ervaring, de jonge Kees was zeer gegrepen door wat hij gehoord en gezien had. Zijn keuze stond vast en hij heeft die nooit betreurd.
Bij zijn terugkeer in België, in 1993, begreep pater Verspeek naar eigen zeggen pas goed, dat er zoiets bestaat als de roep van de oneindige stilte van een sneeuwgebied. Hij heeft nog altijd heimwee naar dit gebied.
Bronnen: Wikipedia http://www.tertio.be/week/dw2005/T272-dw.htm http://www.huisvanalijn.be/nl/activiteiten/vandevelde/vandevelde.htm http://franzvandevelde.skynetblogs.be/Achtergrondinformatie: Nuvat de dappere- Uitg. Helmond Top of the world- Hans Ruesch- Tauchnitz Edition |
|
|
|
