CUBRA

INHOUD HEESEN
HOME

AUTEURS

TEKSTEN

KUNST
FOTOGRAFIE
AUDIO
BRABANTS
SPECIAAL

Ring Lardner vertaald door Hans Heesen

Symptomen van het 35-zijn

BIJ HET BEREIKEN VAN MIJN KINDSHEID WIL IK DE DIRECTIE NIET AANSPRAKELIJK STELLEN EN BEN IK GAARNE VAN DIENST MET EEN PAAR REGELS DIE MIJ IN STAAT HEBBEN GESTELD DE LEEFTIJD VAN 35 JAAR TE BEREIKEN EN DIE MITS STIPT NAGELEEFD U HET ZELFDE RESULTAAT ZULLEN GEVEN

Laatst kreeg een van mijn vrienden wiens naam Legio is mij op de een of andere manier aan de telefoon en hij wou hij vond dat ik absoluut eens langs moest komen, maar de laatste 3, 4 keer dat ik naar hem toe ging heb ik niet anders gedaan en dat wordt een duur grapje zelfs als je met korting reist. Dus ik zei nee, dat ik aan een boek bezig was dat ik mijn uitgever beloofd had te zullen schrijven.

`Waar gaat het over?' vraagt Legio.

Dus ik vertelde hem: `Hoe het voelt om 35 te zijn.'

`Dan denkt die vent zeker dat je een ijzeren geheugen hebt,' zegt Legio en hangt zo op.

Nou vrienden toch ben ik echt pas 35 hoe oud ik er ook uitzie, maar ik ben al zo gewend dat er grapjes over gemaakt worden als ik vertel hoe oud ik ben dat het me tegenwoordig net zoveel doet als de wielerzesdaagse. Alleen begrijp ik niet waarom mensen denken dat ik daarover zou liegen alsof ik me probeerde voor te doen als een jeugdig schaakwonder of zoiets. Als een man een wettige echtgenote en op een honderdste precies 4 kinderen heeft wat kan het hem dan nog schelen of hij 35 is of twee keer zo oud? Daar komt nog bij dat beweerd wordt dat 35 zo'n beetje de gemiddelde leeftijd van alle volwassenen van de wereld is. Als ik boven het gemiddelde zat zou ik daar dan een geheim van maken? Schei nog toch uit.

En je moet iemand niet op zijn haargroei beoordelen. Menige man die zich de eerste Ford nog kan herinneren heeft meer gebladerte op zijn kruin dan ik en ook ken ik verschillende honkballers uit de hoogste divisie vandaag de dag die ergens tussen de 5 en de 30 jaar jonger zijn dan ondergetekende van wie je als de mensen ze een applaus geven omdat ze een dubbelhandige vangbal hebben gemaakt met één hand je afvraagt waarom ze hun pet eigenlijk niet afnemen. Persoonlijk ben ik niet zo gevoelig over mijn vederbos. Toen mijn gelaatstrekken tot het besluit kwamen dat één van hen moest wijken was ik alleen maar blij dat ze het voorhoofd uitkozen en niet de kin. Het enige ongemak met betrekking tot pyorrhea van de scalp is verbaasd proberen te reageren als de kapper zegt dat je kaal begint te worden.

Maar ik neem aan dat het niet alleen het verlies van een paar zwarte lokken is waardoor ik er seniel uitzie. Het ziet er naar uit dat ik al over schat werd lang voordat ik begon te verharen. Ik herinner me bijv. nog dat ik 16 was en een kop met haar had als een kunstenaar en altijd optrok met een jongen die we Geo. Dougan zullen noemen omdat dat zijn naam was en dat Geo. al bijna 21 was. Afijn dat was in Niles, Mich., in de tijd dat ze nog 67/8 bier in vazen verkochten en dat je voor $20 genoeg kon krijgen om de hele 4th St. af te patrouilleren om serenades te brengen aan de ware muziekliefhebbers van het andere geslacht. In die door de muzen geïnspireerde tijd was 1 van de weinige dingen die bij de wet verboden waren was het aan minderjarigen te verkopen en 2 of 3 detaillisten in de stad hielden zich daar ook behoorlijk strikt aan en elke keer als Geo. en ik boodschappen aan het doen waren en een winkel binnengingen en 2 vaten bestelden zette Dave of Klojo of wie er dan ook was er een voor mij neer om achterover te slaan en vroeg ie met zo'n geinponemgrijns aan Geo. of die misschien een flesje gemberbier wou. Trouwens tijdens een honkbalwedstrijd heb ik eens een slok van die hardverheffende godendrank geproefd en als de boete voor het verkopen van een eerlijk biertje aan minderjarigen $100 was nou dan zou 2 tot 14 jr. in een gehaktmolen nog coulant zijn voor iemand die gemberbier verkoopt in de veronderstelling dat je dat kunt drinken.

Maar afijn Geo. die zei dan: `Ah toe Dave ik ben ouder dan hem.' Maar Dave maakte je niks wijs en het gevolg was dat we met onze klandizie naar Pigeon's toe moesten waar iedereen die een stuiver op zak had even oud was en de enige minderjarigen degenen waren die probeerden een rekening te openen.

Maar één ding moet ik Geo. nageven. Hoe hij er ook de pest over inhad als hij niks kreeg hij heeft ze nooit de waarheid over mij verteld. Ze zouden hem trouwens niet geloofd hebben ook. Net zo min als dat jullie me nu geloven.

Maar wat dit boek betreft, toen de uitgever me vroeg om het te schrijven zei ik dat ik niet inzag hoe er meer dan enkel maar een paar mensen in geïnteresseerd konden zijn omdat er maar een paar waren die zo oud zijn. Dus toen vertelde hij me dat praktisch iedereen die kan lezen ofwel 35 is of een paar mnd. daar boven of daar onder en als ik dacht dat dat niet zo was dan moest ik het maar in een boek gaan opzoeken. Dus ik heb het opgezocht in de encyclopedie en daar stond niks in van wat hij gezegd had maar ik ontdekte wel een hele hoop andere dingen die nieuw voor mij waren en wellicht weet de lezer die ook niet dus zal ik ze opschrijven.

In de 1ste plaats staat er dat de meeste mensen doodgaan als ze 1 jaar oud zijn en dat de 1ste 10 jaar het fataalst zijn. Maar als er 100 duizend mensen zijn die het voor elkaar krijgen om de 10 jaar te halen nou dan is het praktisch zeker dat er daarvan 749 het jaar daarop doodgaan. Daarna is het zo dat hoe ouder je wordt hoe langer je leeft tot aan je 59ste en daarna kun je er min of meer op rekenen dat je nog 14 en zeventiende jr. te leven hebt. Met andere woorden als je niet tot die 749 behoort die tussen de 10 en de 11 kreperen nou dan zit je goed tot zeg maar juni van het jaar waarin je 73 wordt. Dus je bent wel gek als je jezelf op mijn leeftijd in de hand probeert te houden dus van nu af aan ga ik me als een losbol gedragen en de beest uithangen.

In Benton Harbor, Mich., vlak bij waar ik vroeger woonde, hebben ze echter een sekse die zichzelf de Heilige Terreur of zoiets noemen en die beweren dat je leeft zolang je goed bent en zo gauw je iets verkeerds doet ga je dood. Maar het valt me op dat ze wel allemaal een baard hebben zodat de encyclopedie niet kan uitmaken of ze 73 zijn of 21.

Wat ook in het boek staat is dat cijfers verzameld in Noorwegen en Zweden aantonen dat het aantal sterfgevallen onder vrijgezellen een stuk hoger is dan onder getrouwde mannen zelfs als je moorden meerekent. Dus iedereen die tussen de 11 en de 73 is en een vrouw heeft kan praktisch niet kapot en helemaal niet als je ook nog een Zweed bent.

Maar daar gaat het nu allemaal niet over. Het idee is dat ik u vertel hoe het voelt om zo oud te zijn als ik dus laat ik daar dan maar mee beginnen. Nou in de 1ste plaats spreek ik alleen voor mezelf. Ik weet niet hoe de andere 35 jarigen er over denken en dat kan me niet schelen ook. Waarschijnlijk voelen de meesten van hen zich niet half zo oud als schrijver dezes. Lachen wordt verondersteld je jong te houden maar als het geforceerd lachen is werkt dat precies omgekeerd. Als je Ring W. heet en er wordt van je verwacht dat je iedere keer in een deuk ligt als iemand aan je vraagt of je tweede naam Worm is met een gemiddelde van 365 keer per jaar en dat 35 jaar lang, nou dan kan het niet anders of dat laat zijn sporen na. En als je iedere keer moet hinniken als er gezegd wordt Ring doe de telefoon nog eens na of Ring waarom werk je niet aan de ringen bij Circus Ringling wordt het gewicht van de jaren er ook niet minder op. En dan waren er ook nog van die grapjassen die vroegen of dat mijn echte naam was of dat ik die had aangenomen. Die lui zouden waarschijnlijk ook aan de Kaiser vragen of hij naar Holland was verhuisd om dichter bij de tulpen te zijn.

Ik neem aan dat een rechtgeaarde Amerikaanse burger op de ochtend van zijn 21ste verjaardag vol opwinding wakker wordt en tegen zichzelf zegt: `Nu ben ik volwassen en mag ik stemmen en alles.' En als hij wat ik de 35ste mijlpaal pleeg te noemen bereikt heeft is hij nog meer in de wolken door het idee dat hij nu ook gerechtigd is om President te worden en loopt hij de hele dag gebukt rond door deze nieuwe verantwoordelijkheid.

Afijn ik kan me niet meer herinneren hoe ik wakker werd op de dag dat ik 21 werd als ik al wakker werd maar mijn laatste verjaardag staat me nog pijnlijk helder voor de geest. Het merendeel van de dag was ik in Mineola om hypotheken te ondertekenen en als ik al aan het Witte Huis dacht was het enkel omdat ik me afvroeg of het zin had om een brief aan President Wilson te schrijven over de spoorlijn van en naar Long Island.

Op het moment van schrijven ben ik er al zo aan gewend om 35 te zijn dat ik niet weet of het anders voelt dan 34 of 33. Maar ik kan wel zeggen dat 35 zijn heel anders voelt dan onder de 30 zijn. Bijv. als tegenwoordig de telefoon gaat ben ik doodsbang dat het iemand is die ons wil vragen ergens te komen eten of naar toe te gaan. Zes jr. geleden daarentegen was ik bang dat dat juist niet zo was. Op je 29ste was thuis zoals ze in de revue zeggen: een plek waar je naar toe ging als alle tenten gesloten waren. Op je 35ste is het een plek die je nooit verlaat zonder luid te kermen.

Een man waardeert zijn huis pas als hij bij de 9de hole is aanbeland en boven par zit. Onder de 30 beschouw je het als een hok waar je niet zelf kunt kiezen wat je wilt eten zoals gebraden Vermont kalkoen of filet mignon of wat van die met pruimen gevulde muskusrat à la Biltmore. Als Kathleen 's morgens bepaalt dat jij 's avonds zin hebt in spare ribs dan kun je ofwel 's avonds zin hebben in spare ribs of in hongerstaking gaan wat je even geliefd maakt als de hik.

In de wilde jaren is thuis alleen maar een soort kwelling waar je tegen heug en meug je ontbijt naar binnen moet werken omdat ze anders denken dat je iets mankeert en meteen de dokter willen laten komen. En 1 of 2 avonden per week waarop je geen enkele reden kunt bedenken om de deur uit te gaan is het de plek waar je moet blijven zitten wachten tot het 9 uur is voordat je over naar bed gaan kunt beginnen en soms slaat de wanhoop zo toe dat je een boek moet lezen of zoiets.

Maar op je 35ste schrijf je het met een hoofdletter T. Dan is thuis de plek waar je je schoenen uit kunt doen. Waar je meer soep bij kunt krijgen. Waar je niks hoeft te zeggen als er niks te zeggen is. Waar ze niet wachten tot iedereen uitgegeten is om je vervolgens een vingerhoedjevol koffie voor te zetten. Waar je niet hoeft te luisteren. Waar ze niet overal kaasdressing op smeren. Waar je iedereen kunt afkammen zonder dat het meteen ruzie wordt. Waar ze weten dat je van donuts houdt en hoe je over een banaan denkt.

Toen je 29 was vond je het maar niks als het orkest Home Sweet Home speelde. Dat was belegen kost en bovendien een waardeloos nummer. Nu hoop je ook dat ze het niet zullen spelen. Het is een prachtig nummer maar je houdt het er niet droog bij.

Bud Kelland die in Port Washington woont schreef een tijdje geleden een stuk voor een tijdschrift waarin hij zei dat hij nogal geschokt was toen hij ontdekte dat jongelui zich niet meer gedroegen alsof hij één van hen was. Nou is hij dat ook niet alleen had de oude baas er nogal lang voor nodig om daar achter te komen. Hij is al bijna 39 en ik veronderstel dat de oude Methusalem wil dat de mensen I Mary Mac Lane verstoppen als hij de kamer binnenkomt.

Afijn het was een jaar of 5, 6 geleden toen ik besefte dat ik over mijn eerste jeugd heen was zoals dat heet. Het drong ineens tot me door dat de enige complimenten die ik al een hele tijd lang gekregen had waren wat een mooie das heb je om of iets van dien aard. Geen woord meer over mijn natuurlijke charmes. Het was een eeuwigheid geleden dat iemand me voor het laatst terzijde had genomen om me toe te fluisteren: `Ik moet je iets doorgeven. Gertie vindt dat je geweldige oren hebt.'

Toen zag ik in dat ik geen larf meer was en ik geloof dat het in het begin wel pijn deed. Maar het is net als met kaal worden of de telefoondienst of wat dan ook. Als je er een tijdje mee geleefd hebt vind je het niet erg meer. Wat maar beter is ook omdat er geen week voorbijgaat zonder dat je voor het hoofd gestoten wordt voor zover daar nog iets van over is.

Zoals een paar weken geleden bijv. was ik in Boston waar ik een mooie, jonge schoonzuster heb wonen. Toen het tijd was om afscheid te nemen van haar en haar man gaf ze me 6 zoenen waarvan er zogenaamd één voor mij was en één voor mijn vrouw en elk van de 4 koters. Afijn ik vond dat niet te versmaden en raakte er een beetje opgewonden van tot ik naar haar man keek om te zien hoe die het opnam. Hij nam het op zonder ook maar met zijn ogen knipperen. Voor hem was het hetzelfde als wanneer ze een oud koetspaard een kus had gegeven om een weddenschap ten behoeve van het Rode Kruis. En toen ik weg was en zij weer alleen waren is hij haar vast niet vloekend naar de keel gevlogen, maar zal hij wel zoiets gezegd hebben als: `Janey, je bent een lieve brave meid,' waarna zij hem natuurlijk een zoen gaf die echt iets te betekenen had.

Nou zou zo'n incident als dit mijn hele uitstapje bedorven hebben als ik er niet op een verstandige manier tegen aankeek wat inhoudt dat je tegen jezelf zegt: `Afijn als ik niet in de Sears en yellow(* had gestaan had ik die 6 kussen ook niet gekregen. En 6 kussen is nog altijd een ½ dozijn kussen hoe je het ook wendt of keert.'

Of bijv. op de golfbaan. Stel ik en Grant Rice zijn aan het spelen met een of andere jonge snotneus als zeg Jack Wheeler en er is maar 1 caddy voor ons 3en. `Neem die twee maar,' zegt Jack naar de tassen van mij en Grant wijzend maar dat heeft de caddy uit zichzelf allang gedaan zodra hij in de gaten had welke tassen van wie waren. Of als een van mijn jonge zwagers bij ons in huis is en ik kom de kamer in en ze zitten in de luie stoel, nou dan springen ze als een pijl uit de boog overeind en zeggen ze: `Hier neem deze stoel maar.'

Al met al als je ertegen gehard bent heeft het kinds worden vele voordelen. Als er 7 passagiers zijn voor een 7 persoons auto ben jij nooit degene die op een van die kleine martelstoeltjes hoeft te gaan zitten. Als je zwager op bezoek is en je vrouw bedenkt dat het leuk zou zijn om de openhaard aan te steken ben jij niet degene die zijn kleren hoeft te ruïneren. Ja vrienden de voordelen zijn veel vuldig maar zelfs als het bij dat ½ dozijn kussen en een paar sporadische andere van bijna hetzelfde kaliber zo'n beetje blijft, dan kun je nog steeds bij jezelf denken de jeugd mag dan het best aan zijn trekken komen, maar 35 heeft ook niks te klagen.

Wat de algemene symptomen van 35 en daaromtrent betreft zoals ik die heb ondervonden en let wel dan spreek ik alleen voor mezelf en voor niemand anders, zijn de volgende punten wellicht van belang voor de wetenschap:

1. Soms merkt de patiënt dat hijzelf en één dame de enige aan tafel overgebleven personen zijn omdat alle anderen aan het dansen zijn. Er lijkt niks anders op te zitten dan op te staan en ook te gaan dansen. Je begint en de muziek houdt op en die jonge gasten op de dansvloer klappen in hun handen voor een toegift. De patiënt klapt ook in zijn handen maar niet al te hard en hij hoopt van ganser harte dat de orkestleider het als een grapje op zal vatten.

2. Om de een of andere reden is het nodig om wat oude paperassen op te zoeken en tijdens het doorzoeken van de koffer stuit de patiënt op een stel souvenirs en aandenkens zoals een briefje dat een meisje hem op de middelbare school geschreven heeft, een foto van zichzelf in een smerig footballtenue, een programma van het mei-festival van 1907 in South Bend en wat dies meer zij. `Waarom zou ik die rotzooi bewaren?' zegt hij en gooit alles in de prullenmand.

3. De zieke wordt op slag onwel in het bij zijn van moppentappers met uitzondering misschien van Irvin Cobb en Riley Wilson en Bert Williams. Alle anderen moeten knap snel zijn willen ze hem bij de lurven pakken. Hevige rillingen gaan gepaard aan de klank van die droevigste aller woorden zowel gesproken als op schrift: `Misschien ken je 'm al maar ik vond hem om te gillen. Een vrouw stapt een manufacturenhandel in Detroit binnen om een paar handdoeken te kopen. Als je 'm kent moet je 't zeggen, dan hou ik op.' Al hield je hem dikke Bertha voor zijn neus dan nog zou hij niet van ophouden weten. De grappigste verhalen zijn die van Balzac want die staan in een boek staan en dat hoef je tenminste niet te kopen. Maar als je met een van die spontane mannen-onder-elkaar lolbroeken te maken hebt moet je ofwel luisteren en meelachen of je wordt als een droogkloot gezien.

4. De invalide gaat naar een honkbalwedstrijd en ze komen bij de laatste ½ van de 14de inning en de stand is 1 tegen 1 en de 1ste die aan slag is slaat een honkslag. De patiënt kijkt toevallig op zijn horloge en daarop is het 11 voor 6 dus als hij nu meteen het stadion verlaat kan hij de trein terug naar huis van 6:27 nog halen terwijl hij als hij nog een paar minuten wacht die van 6:54 zal moeten nemen. Zonder enige aarzeling verlaat hij direkt het stadion en neemt die van 6:27.

5. De gebrekkige is om 3 uur 's nachts wakker geworden van het brandalarm. Hij ruikt maar ruikt geen rook. Hij denkt nou ons huis is het niet en slaapt weer verder.

6. Na het ontbijt zet hij zich neer om de krant te lezen. De postbode komt hem 3 brieven brengen. Eén ervan ziet eruit of 't het handschrift van een vrouw is. Hij leest de krant.

7. Hij koopt een tijdschrift in april en leest de eerste aflevering van een lekker onspannend detectivefeuilleton. De aflevering eindigt ermee dat de bedienden het lijk van hun mijnheer in bed en zijn hoofd in de asbak vinden. Alles wijst in de richting van de jonge echtgenote. Onze patiënt vergeet het meinummer te kopen.

8. Iemand belt op en zegt dat ze donderdagavond een feest geven voor Mabel Normand en of je kunt komen. Onze held zegt dat het hem spijt maar dat hij dan in Washington is voor zaken. Hij heeft net zo veel in Washington te zoeken als Gouverneur Cox.

9. Er is een voorstelling in de stad die je móet zien zoals Frank Craven of Mecca. `Het is een prima avond,' zegt de vrouw. `Zullen we met de auto gaan of de trein nemen?' `We nemen de trein,' zegt onze held.

Dit zijn een paar van de symptomen zoals ik ze geobserveerd heb en zoals gezegd ik spreek alleen voor mezelf en misschien ben ik een bijzonder geval. Het kan best zijn dat er op de hele wereld geen enkele andere 35 jarige is die er op dezelfde manier door aangetast is want ik ken er zelf verschillenden van rond mijn leeftijd die er op een totaal andere manier onder lijden. Neem nou bijv. Jess Willard. Juli 1919 was die zo rond de 35 en Dempsey sloeg hem in één ronde 7 keer neer. Dat zou hij mij niet flikken, niet 7 keer in één ronde tenminste. Of neem nou Ty Cobb. Denk je nou heus dat ze mij zo gek krijgen om voor $30.000 én center field te spelen én manager van een honkbalclub te zijn? Of zou de zwager van Jim Thorpe hém te frêle vinden om naar de kelder te hobbelen om een paar stukken brandhout te halen?

Aan de andere kant zijn er wellicht 2 of 3 mede adelaars van halverwege de 30er jaren die nog verder afgetakeld zijn als ik, maar ik vrees dat er toch heel wat meer zullen zijn die zich beresterk voelen. Dat zijn degenen die goed voor zichzelf zorgen. Als die 's morgens opstaan nemen ze een koude douche en hangen vervolgens met hun hoektanden aan een haak in de kast terwijl ze fluitend tot 50 tellen. En als ze 's middags terugkomen van hun lunch bestaande uit warme melk en varens, rollen ze tien keer over het kantoortapijt heen en weer zonder hun scheenbeen te buigen.

Tegen dat soort lieverdjes kan ik niet op. Ik sla tijdens het golfseizoen een paar keer tegen een bal maar tussen nov. en mei bestaat de enige oefening die ik krijg en wens te krijgen eruit dat ik de knoopjes uit overhemd A haal en in overhemd B doe.

Dan zijn er ook nog een heel stel die hun jeugd doen herleven door ieder jaar naar de promotiedag op de universiteit of naar een klassereünie of iets dergelijks te gaan. Nou ik weet niet of ik mijn jeugd wel wil doen herleven. Oude wonden moet je niet openrijten is mijn devies. En in de 2de plaats hoef ik helemaal de deur niet uit voor een klassereünie. Die zou ik gewoon in de badkuip kunnen houden. Ik was namelijk de enige die al in maart van het eerste jaar afzwaaide en toen hadden ze verder voor niemand anders een ceremonie. Ik was kennelijk een van die kinderlijke genieën net zoals die 11 mnd. oude zuigeling die ze op Columbia hebben.

Een boek als dit zou niet compleet zijn zonder een paar woorden van ongevraagd advies af te vuren op hen die jonger en wijzer zijn dan ik. John D vertelt de jongelui bijv. hoe je een vermogen op moet bouwen en John Jones vertelt ze hoe je van straatveger opklimt tot hoogtewerker. Dus het lijkt mij toe dat het nu aan mij is om ze te vertellen hoe je wordt wat ik ben: 35 jaar oud.

Goed jongens er zijn 4 regels waar ik me altijd aan heb gehouden en ik denk dat jullie zullen merken dat ze jullie dezelfde resultaten zullen brengen. De 1ste regel is ga niet het 1ste jaar dood. De 2 de regel is wees niet een van die 749 die doodgaan als ze 11 zijn. De 3de regel is maak geen ruzie met iemand als Dempsey. En de 4de en tevens laatste regel is trouw met een meisje als Sue.

Als toelichting op die laatste regel wil ik nog zeggen dat het meisje waar ik mee getrouwd ben niet Sue heet maar de naam die doet er niet toe als het maar het juiste soort meisje is. En de reden waarom ik dat zeg is omdat het gebruikelijk is in deze intieme stukjes van mijn hand enkele woorden van aanbeveling over moeder de vrouw te verwerken. Welk succes een man ook heeft, hij moet altijd doen alsof hij alles te danken heeft aan Haar. Dus als er enige eer ontleend kan worden aan het feit dat ik er in geslaagd ben de 35 jarige leeftijd te bereiken en er zelfs een stuk ouder uit te zien, dan komt die haar toe.


Noot: Een woordspeling op postorderbedrijf Sears & Roebuck waarvan de strekking mij ontgaat; de catalogus van Sears & Roebuck was een soort rariteitenkabinet: je kon het zo gek niet bedenken of het stond erin, van bedden tot vuurwapens en van naaimachines tot moderne poëzie, en kennelijk was er ook een titel van Lardner in opgenomen (waarschijnlijk You Know Me Al).