Jan de Jong

Schoonebeek

________________________________

Goethe

Vlakbij Schoonebeeks vakantiedorp ligt de alleraardigste provinciestad V. Dat is een oud, stil stadje dat, zoals vele, de lidtekens van het verleden fier draagt. Zo dateert het stadhuis van eeuwen her, net als de oude kloosterkerk. Maar zij worden jammerlijk omgeven door lelijke naoorlogse nieuwbouw. En ook al hebben vervolgens enkele generaties stedenbouwkundigen hun uiterste best gedaan, om tenminste de markt en omliggende winkelstraten met behulp van kinderkopjes, platanen en nauw bochtenwerk tenminste nog een zeventiende-eeuwse uitstraling te geven, het blijft behelpen.

In één van die smalle winkelstraatjes bevindt zich evenwel een goed gesorteerde boekhandel, met veel poëzie en biografieën. En dat maakt een hoop goed.

Omdat Schoonebeek op aanraden van een vriend – die zich vanaf nu nog hooguit een vage kennis mag noemen – de roman Das Erlkönig-Manöver van Robert Löhr zijns ondanks helemaal uitgelezen heeft, is hij nu op zoek naar toch wel iets fundamentelers.

In het verhaal van Löhr spelen de nogal bekende Duitschers Goethe, Schiller, Humboldt en Kleist rollen die zich verder in niets onderscheiden van de spannende avonturen van De Vijf of van De schippers van de Kameleon. Het is goedkoop avontuur met een erudiet sausje. In Duitschland een bestseller als Schoonebeek de flaptekst mag geloven, maar in het hoofd van de lezer veroordeeld tot een bestaan in de literaire banlieue. Ja, de vriendschap trekt soms zware wissels op het bestaan van een heer die nog slechts rust zoekt.

In de winkel speurt Schoonebeek tevergeefs naar iets echts over Goethe. Maar als hij zich wanhopig tot zo’n typisch zaterdags winkelmeisje wendt, blijkt maar weer hoe een mens zich kan vergissen. Het kind begint warempel te glunderen van zijn vraag en troont hem trots mee naar de afdeling Duitsch, die weliswaar slechts twee planken beslaat, maar waar voor nog geen 25 euro een fraaie monografie van Rudiger Safranski over de vriendschap tussen Goethe en Schiller in de aanbieding staat.

Na aankoop begeeft Schoonebeek zich gezwind naar een rustig terras tegenover het oude raadhuis, bestelt een Duvel en begint te lezen. En voor de zoveelste keer deze vakantie besluit Schoonebeek om bij terugkeer in zijn aangename dorpshotel meteen maar weer een weekje bij te boeken. Want hij gelooft dan misschien niet in God, maar sinds een week of vijf is hij wel bekend met het bestaan van een hemel.