Jan de Jong

Schoonebeek

________________________________

Schoonebeek kiest

“Tilburg kiest Jan” schreeuwt het affiche zonder al te veel gevoel voor de nuances van het leven Schoonebeek recht in het gelaat. Het is een blauwe plaat met een wit vlak erin. En met daarin weer die joekels van letters. In het blauw, omdat drukken met één steunkleur nou eenmaal een stuk goedkoper is.

Wie Jan is, of waar hij voor staat, laat het affiche geheel aan de verbeelding van de lieve lezer over. En eigenlijk bevalt Schoonebeek dat wel. Hij rekent zichzelf niet voor niets tot de generatie die ooit De Verbeelding aan de macht wilde helpen. (Goed, dat vergt inderdaad een beetje creatief rekenwerk, maar dan loopt hij toch echt in 1968 door Parijs – en het ging toch ook om De Verbeelding?)

Intussen zit Jan in Schoonebeeks brein op zijn gemak uit te groeien tot een politiek curiosum van uitzonderlijke afmetingen. De Verbeelding maakt van hem een belezen bierdrinker met weliswaar oorspronkelijke doch zeer onpraktische ideeën. Een beetje in de wilde traditie van achtenzestig, toen een Amerikaanse professor de eisen van de opstandige studenten eens zo aardig samenvatte tot “the free distribution of university degrees among the deserving poor”. Kom daar in de moderne politiek nog maar eens om.

Er is in Tilburg trouwens nog een ander verkiezingsaffiche te zien waarop een Jan figureert. “Jan, zeker nu” argumenteert de tekst diepgaand. Maar deze campagne verschaft de eerzame observator nog wat meer informatie. In een veel kleiner lettertype verklapt deze tweede Jan, dat hij eigenlijk bij de Partij van de Arbeid hoort. Inderdaad een karaktertrek die men in het huidig tijdsgewricht beter niet in al te grote letters wereldkundig maakt. Maar Jan II laat ook op een andere manier minder aan De Verbeelding over. Hij toont zijn gezicht. Er is wel wat mee gephotoshopt, zodat Jan II inenen met de huidskleur van een smurf door het leven moet, maar toch: hij staat er.

En een goede vriendin van Schoonebeek wees hem erop dat het affiche nóg iets onthult. Als je de plaat vanuit een zekere hoek bekijkt (er rechts aan voorbijgaand) dan staat er één ondeelbaar kort moment ineens iemand anders op die foto. Wie? Niemand minder dan onze eigen kroonprins van Oranje. Schoonebeek heeft het uitgeprobeerd en verdomd, het klopt. Dus die affiches zullen binnenkort wel op last van de RVD weg moeten.

Blijft de vraag wie die andere Blauwe Jan is. Het zal (denkt Schoonebeek in een vreselijk treurig moment van algeheel wantrouwen) toch niet dezelfde zijn? Dat de schaamte voor die partij zo diep is, dat hij zijn afkomst ten volle verloochent om in de kiezersgunst te komen?

En dan moet Schoonebeek ineens erg aan wijlen Martin van Amerongen denken. Die ooit verwijtend werd aangesproken op zijn PvdA-lidmaatschap. “Ach,” haalde de hoofdredacteur van De groene Amsterdammer zijn schouders op, “het is de NSB niet.”

Misschien ligt daar de oorzaak van de neergang van de PvdA. Dat de leden zelf zich voor hun club schamen, als ware het de NSB. In dat geval is het niet de PvdA die miskleunt, maar zijn het de PvdA’ers.

Na welke vaststelling Schoonebeek naarstig op zoek gaat naar iemand anders om op 3 maart zijn stem aan te geven.