Verhalen in het Brabants

De jong op school hadden ’t er dikkels over, de kraanten stonden er vol van, iederiin smokkelde.

‘Wa wilde,’ zi onze pa,’ er zejn hiil veul werkeloze. Van ’t stempele kunnen ze d’r gezin. nie onderhouwe. Dus moeten ze wel iets bijverdienen. Smokkele is op slot van rekening gin zonde.

De grote jong, die niemer op school ware, en natuurluk ok gin weerk han, hadden ’t er aaltij over. Mee Belgische kunstboter was veul te verdienen, zinne ze. Mar niemand dujrfde.

‘Witte waor ok veul mee te verdienen is?’ zitter iine: ‘Mee sigarettevloeikes. Die kossen over de grens mar ‘ne soe en hier, deur den aksijns, ‘ne stujver.’

Ik zow wel ’s laote zien da ik wel dujrfde. Ik zi tegen onze pa: ’Zaoterdagmiddag gao ik smokkele.’

‘Wa gaode smokkelen jonge?’

‘Vloeikes pa,’

‘As ge ze mar nie verbejrgt onder ’t zaol van oew fiets. Want as ge inne zuukert van ne kommies treft, kon ie ze wellis in beslag neme.’

‘Zej mar nie ongerust pa, waor ik ze verbejrg kan ginne kommies ze vejnde.’

Da had ik na wel gezee, mar ik had over da verbejrge nog nie naogedocht. ’t Was hartstikke wejrm. As ik ze onder men bloeske dee, konde ze zow zien zitten. Ujt m’ne broekzak kon ik ze verlieze. Had ik mar ’n jaske. Ik ging ’s op zulder kejke. Daor vond ik net wa’k moes hebbe. Inne ouwe wenterjekker mee ‘ne bontkraog. As ik ’n sneke in de voering onder dieje kraog mokte, kon ik daor hiil wa pekskes in schujve.

Ik kriig nog ’n afnemer ok. Zow langs m’n neus weg zi’k tegen den bekkersknejgt die broad kwam brengen:

:’Zaoterdag gao ik sigarettevloeikes smokkelen, want die zejn in België hardstikke goeje kojp.’

‘Wa kosten die dan?’ zittie.

‘Mar inne halve stujver, man.’

‘Verdomme, en ik betaol hier ’n hiile stujver. As ik jou ’n dubbeltje mee geef, kunde veur men dan vier pekskes mee brengen.’

‘Zudde wille. Gij ’t veurdiil, en ik in de gevangenis as ’t fout gao.’

Da zaag hij ok in. Hij stelde veur ’n dubbeltje te geven en dan hoefde ik mar drie pekskes on hum te geven.

Zaoterdagsmiddags trok ik eropujt. De jas me den bontkraojg ha ik al vanteveure in ‘t fietsehok gehange, aanders zow ons moeder vraoge wa ik mee dees hiit wiir mee dieje jas ging doen. Want ’t was echt hiit. Toen ik ‘m onderweg aongetrokke ha, was ik binnen vejf minute drejf nat van ’t zwiite. Verder ging alles goed. ‘n Endje v’rbij Goil was de grens. De slagbojm was dicht. ‘r Stonde vier kommiezen. In degauwigheid zaag ik ok ‘nen hond en ‘ne moter.

Ik kniip ‘m wel ’n bietje.

‘Ik heb niks bij me.’ riep ik.

‘ne Komies mee ’n grojte snor wees me naor de kaant. Daor was ’n portje waor ge mee de fiets deur mojgt. Ze vroegen niks. Ik was hillemaol opgelucht. Vejfentwintig meter verder was den Belgiese slagbojm. Die stond open en er was gin kommies te zien. Da ging makkeluk. Ik was er deur. Ik reesde ujtgelaote verder.

’t Irste de biste tabakswinkeltje in Poppel ging ik binnen.

‘Dag baos, hedde sigarettevloeikes?’

"Jao.’

‘Wa kosse ze?’

‘Franks of cente? Drie cent.’

Ik schrok. Wanne afzetter. Daor ging m’ne winst.

‘As ik ‘r naa veul kojp, krejg ik ze dan veur twee en ‘ne half?’

‘Hoeveul moete gij ‘r hebbe?’

‘Veur twee dubbeltjes.’

‘Zeuve, omda gij ’t bent.’

Daor ging m’n ekstra winst, rekende ik ga ujt. Drie veur ’t bekkerke, mar veur m’n ejge ha ik ‘r dan toch vier veur ’n dubbeltje.

In ’t wegske bij ’t kerkhof frutte ik de zeuve pekskes deur ’t sneke onder m’ne kraog. Ik moes eigelijk ok verschrikkeluk piese, mar ‘r kwaam te veul volk veurbij.

‘Ik doe ’t drek wel as ik over de grens ben,’ docht ik.

Ik fietste zow vlug as ik kon weer terug. Ik vond smokkelen hartstikke gemakkelijk. Ik zat bij m’n ejgen al te denken om da meer te doen. Sigarette inplots van vloeikes. Daor was meer aon verdiend. Van die dunne gekleurde damessigarette mee ’n gouw mondstuk, die ons taante Corrie wel ’s rokte. Misschien moes ik ‘r dan ok mee brenge veur de aandere dames die bij de Hema werkten. Vejf, zis , of wel tien duskes. Dan v’rdiende ik pas. Ik kon wel dikkelder gaon dan eens per week. Ok swoensdags . Over ’n paor maonde kon ik dan misschien wel zon nuwe Belgiese fiets kojpe van zeuventien gulde. Omda ik zow zat te fanteseren lette ik nie op en ineens zaag ik da ik nog gin vejftig meter mir van de grens aaf was, vlak veur den Belse slagboom. Die stond open mar den Hollandse verderop was dicht. Vier kommieze stonden daor saome midde op den weg te buurten. Van schrik sprong ik van m’n fiets en kiik ik nor ze. Zij zage men ok, want zij ginge nor men staon kejke. Er zaat niks aanders op. Ik fietste mar wir deur. Ze bliive mar kejke. Ik bibberde van angst. Toen ik bij de slagbojm gekomen was, riep ik: ‘Ik heb niks bij me.’ en wilde ga deur ’t portje schiete.

‘Hee, komde gij ’s hier.’ riep ‘ne kommies mee ‘ne grojte snor.

Zenuwachtig keerde ik om en stapte van de fiets. Ze kwamen mee z’n viere om me heen staon. Hiil dichtbij. Ik moes tegen hullie omhojg kejke..De snor zii:

‘Ik geluv da we hier ‘nen echte smokkeleer hebbe, manne. Kek mar ’s nor dieje valse blik in z’n ojge en da bibberen van z’n haande. drek vliegt ie ons aon. Houw oewe revolver mar klaor. Waor hedde de vloeikes verborgen jonge? Onder ’t zaol zeker. Kiir de fiets mar ’s om.’

Ik bibberde zow, da ik de fiets host nie omgekeerd kreeg. ‘Hee, ‘r zit niks onder ’t zaol.’ zitter iine. ‘Ik weet wattie smokkelt.’ riep ‘n aandere. Boter! In de baande. Vuul mar ‘s.’ Ze ginge in de fietsbaande staon knejpe.

‘Giv ’n mis Johan , dan snijen we ze open.’

Ik begon te janke: Nie doen, nie doen . Dan krejg ik van onze pa op m’n donder.

‘r Zit gin boter in.’

‘Wa dan, vloeikes?’ zi den snor.

‘Niks. Ik heb echt niks mijnheer.’

‘Verujt, dan donder mar op.’ riep ie.

Ik was zow zenuwachtig, da m’ne voet van de trapper schoot en da’k plat op de fiets viel. Ik di me verdommes zeer. Ik sprong ‘r gauw wir op en zaag da ik weg kwaam. Mar ik was nog gin tien meter ver, toen ze riepen: Hee, terugkomen.

Irst docht ik nog: rije, rije. Zie dagge weg komt, mar toen docht ik on dieje hond en de moter. Eer ik tien bojme ver was zon ze me al te pakke hebbe. Ik draaide mar om.. Wa moeste ze ?

Ze kwame wir dicht om me heen stoan.

‘Bende niks verlore?’ zi de kommies die ze Johan genoemd hadde, en hij hield me ’n pekske vloeikes veur. Ik vatte ’t aon en zi netjes: ‘Dankjewel.’

Toen begonne ze mee z’n viere hard te laache. Ik begreep da ik me verroje ha. Ik moes toch al zow piese, en ik pieste van angst in m’n broek. ‘t Waoter liep langs m’n biine.

‘Ik ha al gedocht dawwe ’t van daog nie dreug zon houwe.’ zi de snor. ‘Allee Johan foejeer ‘m ns.’

‘Ik kejk wel ujt.’ riep die. ‘Ik houw m’n haande liever drujg.’

Hij kriig zeker ’n bietje meelij mee me, want hij zi: ‘Allee jonge, zie da ge weg komt..’

Ik vatte m’n fiets, sprong ‘r op en reeste weg. Toen ik nog ’s vlug omkeek, zaag ik da ze krom stonden van ’t laache. De rotzakke. Jankend trapte ik als ‘ne gek nor hujs.

Toen ik tujs kwaam zi ons moeder: ‘Wes ‘r na gebeurd. Ge bent klets nat. Ben de in ’t waoter gevalle.’

Ik begon nog harder te janke.’Nej, des zwiit en ik heb in m’n broek gepist.’

‘Weurom doede mee dees hiit weer ok zo’n dikke jekker aon ?’zii ons moeder.

Ik moes vertelle wetteer allemol gebeurd was.Van de komieze, desse m’n baande deur hadde wille snije, van den hond en den moter. Desse me elke keer teug riepe en nog veul meer.

‘Wa hedde dan in godsnaom gesmokkeld?’ zi onze pa.

Ik holde het pekske vloeikes da dieje kommies men gegeven ha, ujt m’ne zak. ’t Was kletsnat van de pies.

‘Moette veur da iinne pekske zoveul gedonder op oewen nek haole?’ zittie.

‘r Zitte ‘r veul meer in de kraog onder den bont.’ simde ik.

Mee z’n zakmis snee onze pa de voering ope.

‘Veul?’ zittie. ‘Zeuve.’

‘Zis’ zi ik

‘Zeuve.’ zittie. ’en ze zen hillemol nat van van ‘t zwejt. Die kunde ok weggooje.’

Zeuve? Irst snapte ik ‘r niks van. Mar toen begriip ik, da ze me te pakken han gehad. Da iin pekske ha ik nie verlore. Da was ‘ne valstrik om men m’n ejge te laote veraoje. Ik werd nog raozender op die schofte van kommiezen.

‘Pa,’ zi ons moeder, ‘zet de tejl onder de kraon in de bijkeuken. Ik zal ‘m ‘ns goed wasen. Hij stinkt as ’ne otter.’

T’rwejl ons moeder men stond af te wasen mee ‘ne spons en grune ziip moes ik alles v’rtelle. Van de zis kommieze-ik zi zis, da klonk nog gevaorlukker,- van de twee honde die lilluk tege me din, en detter iine kommies mee de moter m’aachternao gezeten ha en hoe ze

m’ujtgesakkerd hadde.

Onze pa was gloeiend. Da gift gin paas zittie, om zon menneke zow bang te maoke. Ik heb zin om de fiets te vatte, er naaortoe te rije en ze ’s flink onderhaande te neme.’

‘Pa,’ zi ik, ‘da kunde beter nie doen. Ze zen mee z’n zisse en allemaol ‘ne halve meter grotter dan gij.’

‘Jao,’ zi ons moeder, ‘en ’t is vanaovend oewe kaortaovend.’

‘Des waor, ‘zi onze pa, ‘dan kan ik naa nie. Dan doe ik ’t volgende week wellis ‘ne keer.’

Hij gaaf me wel ‘n dubbeltje om m’n schaoi te v’rgoeje.

‘r Was toch nog ‘ne plezierige kaant aon de geschiedenis. ’t Bekkerke dujrfde z’n dubbeltje nie terug te vraoge. Ik denk, omdattie ’t gegapt ha ujt de portemenee van z’ne baos. En op school ha ik hiilwa te v’rtelle. Van de aacht kommieze die me aachternao gezete han, van de honde, die ik weggeschupt ha, en van de kommies op de moter, die me nie te pakke kon krejge omda ik om de bojme zigzagde. En da’k ’n dojs mee twee honderd pekskes sigerettevloeikes mee gesmokkeld ha.

Sommige jong zin: ‘Ge liegt degge barst, mar ‘r warener ojk die ’t wel geleufde mejn ik.’

In ieder geval noemde ze me vanaaf toen: De smokkeleer.