W. Offermans en zijn 'Versenboek' (1867)

Hollandsche Gezelschap Liederen

Redactie: Leonie Robroek

Informatie

Bron: Hollandsche Gezelschap Liederen (handschrift)

Auteur: W. Offermans

Datum: 1869-1870

Titel : De kwakzalver.

Genre: amusement, satirisch

Wijze: niet vermeld

Pagina: 28-34

Inhoud: Deze satirische tekst wordt sprekend en zingend voorgedragen. Een heer, die zich voordoet een professor uit Italië te zijn wordt in deze voordracht behoorlijk te kijk gezet. De spreker gebruikt een groot aantal Franse en Italiaanse woorden en spreekt met een Italiaans accent, waardoor de g als een k klinkt en de woorden die beginnen met een h zonder deze letter worden uitgesproken. De tekst bevat hier en daar zwarte humor.

Tekst

De kwakzalver.

 

Mijne Heeren en mine Dames!

Ikke de Signor Joseppe Marc Antonio

Salva la Vita*, bijkenaamd* de Kroote

Professor aan de Academie van Milano*

ikke ’eb de eer Uwe te annonceer mijn

arrivement* in Uwe keëerde stad:

(Zang) Ik eeft een zalfke uitkevonden

teken de jicht of pijn in ’t oofd,

Een middel teken alle wonden

Dat alle smart subito* dooft

’t Is koed voor koorts en winter’anden

Voor Rhumatiek roos* en zoo voort;

Pijn in d’oogen in de tanden,

Presto* ’t word al daarmeê gesmoord,

Pijn in d’oogen in de tanden,

Presto ’t word al daarmeê gesmoord,

(Sprekende) Ik ’oor bij de keëerde

public, dat mij environneert* verskei,,

dene personen die tot elkander zek ….

et is een Zarlatan*; neen mineer ikke

ben keen Zarlatan; et is een toovenaar,

ikke ben keen toovenaar, want die zijn

niet meer op de monde*; maar wat zijt

kij dan, zult kij vraak? Wat ikke

binne ik ben een doctore, een eenvoudik

doctore, maar een doctore, die de keele

wereld heeft door kereist, een doctore

die zeven jaren op de Berke* en onder de

aarde heeft kewoond en om wat te doen

mineer? om te studeer de plant, de

vokels, de mineraal, en de metaal in

een woord Messsieurs om te ontdekk’al

de kruien die nuttik zijn voor de kezond,,

heid van de menschen . . . Maar wat

verkoop jij dan, zult kij vraak? en ikke

zal de keëerde public antwoord, ikke

verkoop een zalfke, een zalf die U, uwe

kinder, en uwe kleinkinder voor de krootste

onkeluk zal bewaar! …per exempio* eb kij

de koorts, Podekra*, Scheerbuik*, Kink,,

hoest, Kankre, Kiespijn of Likdoorn

aan den voet neem dan een klein beetke

van mijn zalf zoo kroot als de knop van

eene speld egnerito subito en hoeveel

verkoop jij dat zal uwe vraak.? bijna

voor niet Mineer bijna voor niet want

in al de landen waar ik eb kiweest eb

ik die altijd verkoopt voor 5 vrank,

ier opdat rijk en arm, jonk en oud,

kroot en klein daarvan kan profiteer

ier verkoop ik ze maar voor de bakatel

van 15 stuif of anders kezeid* 75 cents

/Zingende/ Zoek maar uit, zoek maar uit,

’t is bijna voor niet

Mijn zalfke wordt door elk keprezen,

’k Zek et vrij / 2* / al wat ik U ier bied

Zal U dat kewis terstond kenezen

Ik zal wis Uw bewondrink wekken,

Mokt iemand dol van kiespijn zijn,

Oeft hij keen kies te laten trekken

Om vrij te zijn van zulke pijn

Hij moet alleen zijn wank maar smeren.

Met mijn pomade* en kewis

De kiespijn zal em nooit meer deeren ( bis)

Daar dees koed probatum* is.

/ Sprekende / Mineeren ikke ben te beskeid

om te zek, dat ik zeer veel talent eb.

In alle de land waar ikke heb kereisd

’eb ik zoo veel menschen keneest dat bijna

niemand meer is kestorv! …. De doodkraver

en de aansprekers ’ebben mij daarom

ook kewild vermoord! …. Ik kan U assureer*,

dat ikke door mijne Capaciteit alkemeen

kerenomeerd ben. Een jaar keleed kwam

ik in Berlin, de oofstad van Pruisse*,

daar ’eb ik een waar miraclo* kedaan.

Verbeeld U, ’et was in de ’art van den

winter ’et was extra ordinaire* koud en

daar was keen brand’out meer te koop,

want de kroote lui, koopen alles op en

dan blijft voor de kemeene* man niets meer

over, maar ik ’ad een midtelke* kevond

om mij te ’elp! … Wat denkte Uwe dat

ik ’eb kedaan? Uwe weet ’et niet …….

nu dan zal ik ’et U zekk! ik ’eb laten

applickeer in alle de Dakblad en op alle

de publiek’plaats, dat ikke Signor

Guiseppo Marc. Antonio Salva la Vita

was kearriveerd in de kroote stad Berlin,

dat ik was gelogeerd in de ’otel de Kouwen*

Leeuw en dat ik daar kratis zou genees

al de persoon, die in den laaste Oorlok

kewond waren; van deze moment af,

Mineeren kwamen er zoo veele mensch

om door mij ge’olp te worden, dat men

de ’outen beenen die ik mijne patiente

’eb afkenoom! Ik mij den keele winder*

’eb kewarmd. Maar dit alles zekt nokt*

niets. Is iemand keplaakt met Maladies

die onkeleeslijk* zijn, zoo per exempio.

de Teernik*, de Water, de Bloedspuwink*,

de Kraveele* en zoo voorts neem dan maar

dood eenvoudik een kleine beetke zalf, e

genrito subito en dat alles voor de onnoozele

bakatel* van 15 stuiv of 75 cent. ( Zingende )

Zoek maar uit Zoek maar uit et is bijna

voor niet. Die Zalf zoo koet voor alle kwalen.

Vindt men ’ier maar alleen bij mij,

Door vijftien stuivers te betalen

Zijt kij van alle pijnen vrij

Ik wil niet zelf mijn waren prijzen

Koop vrij maar en kij ’zult ’et zien

Ja ’et kebruik Zal U bewijzen

Dat ’k U vertrouw wel verdien ( bis )

/ Sprekende / Ik repeteer ’et Mineeren

mijne reputatie is kevestikt in alle vijf

deelen van de Monde*, in Portukal ’eb

eene doode Portukees weder levendik

kemaakt, in Savoye* ’eb ik een Kascoùjer

keneest die door de veele mensonges* een

verschrikkelijke blaâr op de tong ’eeft

ke’ad, maar de krootste wonder van alle

is dat door mijne zalf ik ’eb kemaakt

dat in Frankrijk de vrouwen ketrouw

blijf aan de mineeren: O indien ik U

wilde vertel al de miracols*, die ik door

mijne zalf ’eb kedaan, zou ik Uwe ’een

jaar lank bezik ’ouden, dat alles voor

de bakatel van 15 stuiv of 75 cent, voor

dien prijs kan men tok keen ’uis koop

en mijn remedie is veel meer waard dan

de mooiste ’uis. Want ’ij zal U perserveer

voor de krootste onkeluk, Ja Mineeren,

als kij Uw ’ondje uw pappegaaij, ja zelfs

uwe vrouw ’ebt verloor met eene kleine

beetke zalf kunt kij ze terstond teruk vind.

Kij ziet dus dat ’et koetkoop ja dolle

koeije koop is. Zoek maar uit. / bis /.


* Salva la Vita = Hij redt het leven

* bijkenaamd: de g wordt door de gehele tekst geschreven als een k, vanwege het buitenlands accent van de spreker

* Milano: Milaan in Italië is een belangrijk centrum voor onderwijs en wetenschap. Er is een aantal universiteiten, waaronder de Katholieke Universiteit van het Heilig Hart, sinds 1863 en vele colleges met universitaire status, waaronder Polytechnikon sinds 1863

* arrivement = aankomst

* subito = It. onmiddellijk

* roos = rode huiduitslag

* It. vlug, gemakkelijk

* environneert : Fr. environner = omringen

* charlatan = kwakzalver, oplichter

* monde: Fr. = wereld

* Berke : Bergen

* per exempio = It. bijvoorbeeld

* podagra = voetjicht

* scheurbuik, ziekte door gebrek aan vers voedsel

* kezeid: lees gezegd

* 2: herhaling aangegeven d.m.v. cijfer 2

* pomade: Fr. en It. zalfachtig smeersel

* Lat. ‘Probatum est’ betekent ‘het is uitstekend’

* assureer, lees: verzekeren

* Pruisse: Pruissen = de grootste staat van het Duitse Rijk

* miraclo: It. betekent wonder, mirakel

* extra ordinaire: Fr. extraordinaire, buitengewoon

* de kemeene man = het gewone volk

* midtelke, lees: middeltje

* applickeer: Fr. appliquer = aanbrengen

* de Kouwen Leeuw = de Gouden Leeuw

* winder, lees: winter

* nokt, lees: nog

* Maladies: Fr. ziektes

* onkeleeslijk, lees: ongeneeslijk

* teernik: tering = tuberculose

* Bloedspuwink: bloedspuwen bij TB bijvoorbeeld

* Kraveele: graveel = blaas- of niersteen

* bakatel: bagatel = kleinigheid

* Monde: Fr. wereld

* Savoye: hertogdom in de Alpen bij de Mont-Blanc, in 19e eeuw aan Sardinië, in 1860 behorend bij Frankrijk

* Kascoùjer: Gasconjer = inwoner van het gebied rondom de Garonne (Frankrijk), een nakomeling van de Basken. Ze stonden bekend als opscheppers

* mensonges: Fr. leugens

* miracols : Fr. miracle = wonder, mirakel