INHOUD MIDDEN- STAND
INHOUD OVER POEZIE
INHOUD KO DE LAAT
HOME
SPECIAAL
AUTEURS
TEKSTEN
BRABANTS
INTERVIEWS

Print  Pagina

 

Ko de Laat
DE TILBURGSE RECLAMEPOËZIE VAN BROER DE LAAT

Bekijk en lees 5 van de originele advertenties


Omslag Verzamelde gedichten

Ver voordat het woord bestond, had Tilburg al zijn stadsdichters. In de jaren dertig berijmde Johnny Majoie onder het pseudoniem Voici reeds de lokale actualiteit voor de Nieuwe Tilburgsche Courant en in de jaren zestig was er natuurlijk Lechim, de volksdichter uit de Tilburgse Koerier. Ook Prent van de Week-tekenaar Cees Robben wilde nog wel eens voor een rijmvorm kiezen.

Mijn vader, in Tilburg bekend staand als ‘Broer’ de Laat (zijn echte voornaam is een van de best bewaarde geheimen van Tilburg), beoefende eind jaren zestig een heel eigen vorm van stadsdichten.
Sinds 1967 publiceerde hij namelijk in de Tilburgse Koerier wekelijks een berijmde advertentie over zijn kledingzaak aan de Oerlesestraat. Uiteraard hadden deze gedichten steevast betrekking op de kostuums die hij in de aanbieding had.

 Zo verwees het eerste reclamegedicht dat hij ooit in de Koerier publiceerde naar de lage prijzen die hij voor zijn kostuums rekende; het duurste kostuum bij Broer de Laat kostte immers 128 gulden.

 

’n Goei pekske

 

Onze Nillus die ging vleeje week

Is naor un pekske loere

Hij ha host hil de stad gehad

mar niks kos um beroere.

 

Toen kwaam ie op de verkusmert

hullieje Tinus teege

die zee, ik koom net van Broer de Laot

en daor hekket haost gekrege.

 

’n Prachtig pak van ’t beste spul

want ik heb verstaand van gaore

Ik gaaf ‘m honderddertig piek

en kreeg geld trug vur sigaore

 

De is nie veul zee Nillus toen

Daor gao ik dan is loere

En as ’t waor is wegge zegt

dan rook ik vandaag van Broere

De maximumprijs van 128 gulden kwam in de wekelijkse reclameverzen wel vaker terug, getuige de advertentie die de week daarop verscheen.

 

Twee en veftig gulde te veul

 

Bart Jaanse ha verleeje week

Van hullie Sjaan geld gekrege

Ze gaaf ‘m honderd tachtig piek

En dè viel ‘m nie tege.

 

Mar Bart ha in de kraant gezien,

Ge kunt veul vurdilliger slaoge

Vur honderd aacht en twintig bij d’n Broer

Dus gao ik ’t daor ’s vraoge.

 

Hij hee bij mèn ’n pak gekocht

Mar begon bekaant te kwêke:

Ik heb veftig gulde in mun haand

En daor gao ons Sjaan mee strêke

 

Mar ’t leed dè was vlug opgelost

Ik moest ’t mar bewaore

Na holt ie iedere week ’n joet

Vur unne liter jonge klaore

 

De combinatie van rijm en plat Tilburgs bleek een gouden greep. De reclameverzen werden buitengewoon goed gelezen en de toeloop op de winkel was enorm. De gedichten spraken dan ook zowat elke doelgroep aan…

 

Unne werkeloze

 

Dun Sjef ontmoette Broer de Laot

Aachter de grôte kerk

Hij was verzèlt in de W.W.

En zocht naauw wir nuuw werk

 

Agge van werk haauwt, zi dun Broer

Dan moete dè laote blêke

Dè doek ook, zi dun Sjef gevat

Ik stao al un uur te kêke

 

Kèk dan bij mèn, zi Broer de Laot

Dan kunde geld verdiene

Want zelfs vur minder dan oe steun

Kan ik oe nog bediene

 

Dun Sjef kuierde mee en nao un kwartier

Zaat ie in de nuuwe kleren

Dankzij jou zeej (…) tegen dun Broer

Kan ik me dè permitteren

 

Zo moest mijn vader elke week weer zien hoe hij over zijn assortiment moest dichten. Algauw begon hij hierbij gebruik te maken van de (al dan niet Tilburgse) actualiteit, wat de attentiewaarde van de verzen ook nog eens verhoogde.

 

(zonder titel)

 

Willem 2 die won un zondag

En Noad hee verlore

Jan Jaanse won un grote koers

En Bart viel op zunne toren.

 

Want bij ons rijdt de nuuwe bus

Hij kwaam un pekske haole

Was nie aon de nuuwe trap gewend

En moest mee unne bult betaole.

 

Leo Louer de chauffeur

Vroeg zêdde hard gevalle

Hij zee Leo de valt wel mee

Mar ik zie niks as getalle.

 

Mar hoeveul cijfers dek nog zie

en ik kan toch wel goed telle

Ut biste zêdde bij Broer de Laot

De zak oe wel vertelle

 

Behalve een verwijzing naar de vernieuwde B.B.A.-bussen was dit natuurlijk vooral een extra verwijzing naar de makkelijke bereikbaarheid van de kledingzaak. De slogan ‘Lijn 2 stopt voor de deur’, zoals dat telkens onder aan de advertentie stond, werd nog eens onderstreept.

 

Bij het berijmen van de actualiteit wilde mijn vader ook nog wel eens verslag doen van zijn eigen belevenissen.

 

(zonder titel)

 

De Horeca Beurs is wir vurbij

Ut is erg druk gewist

De zaoken hebben goed verkocht

Ut was Tilburg op zun bist

 

Bij Fons op de Veldhoven was veul leut

De taofels op de straot

Dun accordeonist stond op de stoel

En de politie kwaam te laot

 

Mar de pret die is naauw wir vurbij

We denken serieus

Vur un pak gaon we naor Broer de Laot

Die hee de biste keus

 

Wanneer ge oe egge kleeje wilt

Mee vurdil in oe knip

Kom dan irst naor Broer de Laot

En ge vuult oe egge hip

 

Even openhartig over zijn belevenissen is hij in een gedicht naar aanleiding van het dan net gepasseerde carnaval:

 

(zonder titel)

 

De pilskus gléé ur in as ham

Wè hemme toch genote

Na zen we ziek as unne hond

Na ist vurlopig klote

 

We hebbe zo veul pilskes op

Dê ut un perd amper kan trekke

Mar vurlôpig hauw ik mun knipke toe

De kasteleins kunne verrekke

 

Ik heur de meziek nog in mun oor

De plaot van de fanfaore

De reuk van bier en brandewijn

En de lucht van jonge klaore

 

Na gaon we spaore vur un pak

Mar waor zun wut toch gaon kôpe

Des makkelijk zat bij Broer de Laot

Lijn twee en ge hoeft nie te lope

 

Een van mijn vaders bekendste actuele reclameverzen is wel zijn gedicht over de geboorte van Adje van Weereld, de honderdvijftigduizendste inwoner van Tilburg.

 

Dun 150.000ste

 

De moeder laag te glundere

In ’t zunneke bij de raom

Ik ging ze bluumkes brenge

En vroeg naor zunne naom

 

Ze zee zunne naom is Adje

Hij weegt 7 en ’n hallef pond

Iedereen vèènt um ’n schatje

En zun haorkes die zen blond

 

Proficiat vadder moeder

We zen trots op oewe zoon

Ik vuul me vandaog gelukkig

Dek oôk in Tilburg woon.

 

En as ie laoter groot is

Afgezwaaid is as soldaot

En hij ’n pak wil kôpe

Dèt ie komt naor Broer de Laot

 

Dit gedicht was overigens niet de enige stunt die mijn vader rondom deze historische geboorte realiseerde; hij haalde ook nog de voorpagina van het Nieuwsblad van het Zuiden door de vader van de 150.000e inwoner een kostuum aan te bieden ("Omdat er bij een geboorte eigenlijk nooit naar de vader wordt omgekeken" zo verklaarde hij deze actie).

 

Een kleine dertig gedichten zou mijn vader in totaal in de Koerier publiceren. Vaak schreef hij ze ter plekke, wanneer iemand van de Koerier zich in de winkel meldde voor de wekelijkse kopij. Toen er filialen in Reusel, Oisterwijk en Waalwijk bijkwamen alsmede een filiaal aan de Oerlesestraat nr. 10, ging hij over op grotere, meer algemene advertenties. De tijd om elke week weer zijn kledingaanbod te bedichten ontbrak hem gewoon.

Het rijm zou evenwel nooit helemaal uit zijn advertenties verdwijnen. Zo werden de Nappa Look Jacks, de fluwelen kostuums ("in de nieuwste tinten") en de "hippe bedrukte overhemden" uit zijn boetiek ‘Brother’s Fashion’ (Oerlesestraat 10) in 1974 in het blad ‘Tilburg Weekend Post’ nog aangeprezen met de slogan ‘Dus, let op…alleen bij Broer/ Voor tientjes minder op de hippe toer’.

Ook zijn bekende kreet ‘Kijk eerst bij Broer de Laat voor u naar een ander gaat’ zou in de jaren zeventig en tachtig nog regelmatig de advertenties voor zijn winkels sieren. Het was een verre echo van een kortstondig reclamedichterschap.

 

Van zijn berijmde advertenties heeft mijn vader nooit veel bewaard. Hij hechtte er destijds weinig waarde aan; dit in tegenstelling tot menige lezer. Meer dan eens heeft hij klanten gesproken die de versjes verzamelden of opstuurden naar familie in het buitenland.

Speciaal voor mijn vaders verjaardag heb ik enkele jaren geleden het archief van de Tilburgse Koerier overhoop gehaald om zijn reclamegedichten te achterhalen. De gevonden verzen heb ik uiteindelijk gekopieerd en gebundeld in een uitgave die voor de familiekring bestemd was.

Tot slot nog een paar voorbeelden van de gedichten die ik door middel van grondig speurwerk achterhaald heb.

 

(Zonder titel)

 

Zo lang de meens al hee bestaon

Heetjer gerre goed opgestaon

Adam droeg un vegge blad

en (…) misschien ok dikwuls un kauw gevat

 

Vur dun Adam viel ut heus nie mee

Al droeg ie ur mee de kauw ok twee

Toen kwaam er nog unne harde vorst

En kreeg ie bezetting op zun borst

 

Toen de schepper de wereld ha afgekoeld

Docht ie dè hak nie zo bedoeld

Om de meense zoo bloot te laote lope

En ginne winkel vur un pak te kope

 

Agger hier gerre schon op wilt staon

Hoefde mar efkus naor dun Broer te gaon

Ge bent meneer agge de deur ut gaot

Tis nummer 20 in dOerlesestraot

 

(zonder titel)

 

Hij hà veul op de stoep gezete

En de zolder ùt zun broek verslete

Hij was hard aon un pekske toe

Mar cente haj nie toe per toe

 

Hij zee jikris Sjaan wè zèn ze duur

Dè kan ik nie betaole

Sjaan zee zède al bij dun Broer gewist

Gao gut daor dan toch een haole

Hij vatte lijn twee en kwaam naor men

En liet iedereen verrèkke

Hij kocht un scheerwolle pak vur 128 piek

Dè kon dun bruine trekke

 

Hil zun familie is gewist

Ze ware goed tevreje

Dus meense op naor Broer de Laot

Daor kunde ze ut bist besteje

 

Un asperientje utgespaord

 

Ut gao regene sneuwe, ut wordt koud

We zèn ur mee gekult

We sukkele naor de Kerstmis toe

Ut kolehok wordt gevuld

 

De wènterklere ut de kaast

Unne borstrok en un broek

Unne dikke daas en unne wolle muts

En nog un neusjesdoek

 

En as oewe jas verslete is

Ge zèt aon unne nuuwe toe

Kèkt dan eerst bij Broer de Laot

Want daor zit net de kloe

 

Unne prachtige jas en echt nie duur

Vur 89 piek

De aspirine van de baon

Want van de près worde nie ziek

 

(zonder titel)

 

Fien Jaanse en dun dikke Willum

Gingen saomen regelmaotig naor de film

Mar van ut zitte op de irste rij

Wier zun broek zo glad as zij

 

Fien zee as ge bij dun Broer ging pak gaot kôpe

Blef ik mee jou zo nie langer lôpe

We denkte naa wel onderhaand

Ik loop mee jou vur schaand

 

Saome zen ze toen naor huis gegaon

En Willum ging vur de spiegel staon

Hij zee Fien ge het gelêk

Mijn pak lekt op unne beddetêk

 

Smêrgens is ie vruug opgestaon

En mee lijn twee naor dun Broer gegaon

Hullie Fien die laacht na hêêl tevreje

Ze gaon wir naor de film mee zun tweee