|
|
|
poëzie
Max Mozes 2
Zijn terrein van torenhoog metaal vodden en oud papier ademde chaos van een beheerste soort. Onbetwist in het regelwerk struinde Max Mozes zijn roestige paden af, zijn neus volgend, snotterig maar altijd slim.
Hij gaf mij spierballen en gelig geurende boeken, ik mocht ze wegtrekken voor de verzwelgende papierpers; die kende geen onderscheid tussen oud nieuws en poëzie.
’s Avonds thuis kon ik dan even op de Osse hei zijn zo rond 1790, waar ik kon lezen in het geredde ‘Dichtkundig Mengelschrift’ van Jacob Eduard de Witte * over de boeren daar op de zandgrond zuidelijk van Oss:
…”Lezen noch schrijven kunnen zij, lomp zijn ze, vals en ontevreden, bevangen vaak ook door sterke drank, tekeergaand met messen en vuistslagen. Morsigheid en geilheid heersten… Geen schoolmeesters noch tijd voor opvoeding, een heidens voorkomen van hun kinderen als gevolg. Hoe diep dom het boerenvolk daar, en hoe na hun karakter grenzend aan dat der dieren. En bij het nuttigen van dat miserabele melkezuipe gebruiken zij geen tafellakens en servetten, maar hun slip of wambuis of een vuile lap op tafel…”
Jacob de Witte schreef vanaf 1795 door in de Staatscourant, en hier op de Osse hei zijn de schrale boeren zoetjesaan verschoven door de kleine nering van kampers; op hun beurt later ingewisseld voor tergend traag grootbedrijf. De plaggenhutten hebben plaats gemaakt voor villa’s van burgers en buitenlui, die doen vermoeden dat het met de tafelmanieren en het onderwijs binnenshuis wel goed zit tegenwoordig.
En ik, ik ben blijven lezen, over mensen van toen en nu, en heb na Max’s oude papierpers mijn weg gevonden naar onze plaatselijke boekwinkel;daar ruiken de boeken nog zo fris.
* vrij naar: “Dichtkundige en Prozaïsche Mengelschriften” door Jacob Eduard de Witte, jun.r, - 1792
|