Gehaktballen mèt...

Ed Schilders

Jack van Hooft, Tom Tacken, en Fiel Dijkstra wezen me erop dat het feestlied ‘Wie zijn hoed is dat?’ (over de dronken man die thuiskomt en door zijn overspelige vrouw voor de gek wordt gehouden) van oorsprong niet Nederlands is maar Engels. Alle drie kennen ze het namelijk als ‘Seven Drunken Nights’ van de Ierse band The Dubliners. De inhoud is ongeveer gelijk aan de varianten die we de afgelopen weken hier besproken hebben. Jack van Hooft schrijft dat het ook bij The Dubliners om een zogenaamde ‘traditional’ gaat, een volkslied, zeg maar. En over internationaal gesproken: Willem Iven schrijft dat hij het lied heel vaak gezongen heeft, tot op een schip in de Barentszzee toe. Cor Swanenberg vertelde me dat de Brabantse versie is uitgevoerd door de Deurnese zanger Peter Aarts. Het staat niet op zijn CD ‘Wie wa bewaort’, maar was bij optredens zeer populair.

Max van Alphen stuurde veel informatie over populaire vormen als de Litanie, de Schnitzelbank, en de Kruisweg. Van zo’n Kruisweg werd soms heel veel werk gemaakt, compleet met getekende of geschilderde staties. Bij elke statie worden een of meer teksten over het (gouden) bruidspaar gezongen door een voorzanger die mogelijk verkleed gaat als priester, compleet met wijwaterkwast. De aanwezigen zingen een kort refrein, en Wil van Rosmalen schrijft dat dat een speciale vorm kan hebben, namelijk plaatsnamen. Bijvoorbeeld: Schaijk, Grave en Lithoyen/ Oss en Heesch en Nistelrooien/ Veghel, Uden, Vorstenbosch. Daarmee verduidelijkte hij ook de tekst die ik in een van de schriften van Mart de Kort aantrof, en die ‘De kruisweg van Judas’ heet. Ook daarin bestaat het refrein uit plaatsnamen, gezongen na elke statie. Deze kruisweg bespot Judas, de verrader van Jezus. Judas wordt gearresteerd nadat hij een fiets heeft gestolen, en hij probeert te vluchten op een koe. De zesde statie luidt: ‘Judas valt voor den eerste maal onder de koei. Judas heeft dorst gekregen en melkt de koei.’ En de twaalfde: ‘Judas mag zich nog tegoed doen aan gehaktballen met prikkeldraad.’