Brief van het front

Ed Schilders

We hebben nog veel feestteksten in voorraad (door lezers ingezonden), maar vandaag wil ik uw aandacht vragen voor een boek vol met teksten uit en over de Eerste Wereldoorlog dat zojuist verschenen is. Het heet ‘Het monster van de oorlog’, en werd samengesteld door Rob Kammelar en anderen. U begrijpt: dat zijn geen feest- maar leedteksten. Nederland was neutraal tijdens deze ‘Grote oorlog’, maar dat nam niet weg dat onze voorouders op wacht moesten staan aan de landsgrenzen, gezinnen ontwricht werden, er honger werd geleden, steden werden gebombardeerd, en Belgen massaal over de Brabantse grenzen naar Nederland vluchtten. ‘Het monster van de oorlog’ bevat daarover gedichten, cabaret- en revueliedjes, en straatliedjes. Vooral die laatste vind ik interessant omdat ze altijd de stem van de ‘gewone man’ waren. Zoals ‘De aardappelnood’: Geen aardappel, bonen, erwten,/ De nieuwe (aardappels) nog heel in de verte,/ Wacht daar maar geduldig op/ Jongens wat een strop/ Eet dan maar rijst met peulen,/ Laat het in de hooikist smeulen,/ anders zeep met gortepap,/ Jongens, wat een grap. De theaterhelden van toen (o.a. Speenhoff, Pisuisse, en Dirk Witte) zijn ruim vertegenwoordigd in deze bloemlezing, en hun teksten blinken uit in cynisme. Van Speenhoff is het begin van een ‘Brief van het front’: Geliefde ouders en famielje,/ Ik ben nog levend en gezond/ Tot heden heb ik niet te klagen/ Al ben ik negenmaal gewond/ Ik mis een duim en ’n paar vingers/ mijn linker oor en linker koon/ De generaal die liet me halen/ En gaf het kruis (medaille) toen aan je zoon. Dit boek is ook gekoppeld aan een website: www.wereldoorlog1418.nl waar u een groot overzicht zult vinden, en het boek met korting kunt bestellen. Op www.geheugenvannederland.nl vindt u duizenden straatliederen, maar het is daar een beetje moeilijk zoeken. Zoek niet op Eerste of Tweede Wereldoorlog, maar gewoon op ‘oorlog’. En: wie nog soldaten- of oorlogsliedjes kent, van Pruisen in 1870 tot Irak in 2004, kan de tekst(en) ook opsturen naar ons: per post of via leed@brabantsdagblad.