INHOUD FEEST
INHOUD LEED
HOME
AUTEURS
TEKSTEN
BRABANTS
AUDIO
SPECIAAL

Print pagina

De feesten en partijen van vroeger
Stuur uw bijdrage aan: leed@brabantsdagblad.nl

 

Sinte Labberdieneke

Ed Schilders

 

Een vorm die op feesten bijzonder populair is geweest, was de preek, of liever een milde satire daarop. Onlangs schreef ik al over de preek van de ‘Herder van Termuren’, maar dat is eigenlijk een mooi afgerond verhaal over de droom van een pastoor wiens parochianen allemaal in de hel blijken te zitten. Voor de echte donderpreek uit het rijke roomse leven moeten we bij zijn legendarische confrater zijn, de pastoor van Scharrebeek. Ik kreeg het ‘Sermoon’ van deze pastoor al eens van Jacob Stroucken, in de vorm van een handschrift uit 1872. Vorige week stuurde Jeanne Opsteeg-van Rossum het handschrift van haar oma, Jacoba Burgers, die de tekst vóór 1895 noteerde. Beide versies zijn vrijwel identiek en werden voorgedragen met een dialectische tongval. De pastoor begint zijn preek met de woorden: Gemeentenaoren! Alzoo vieren wij vandaog den groten feestdaog van het heilig Lammerdieneke. Deze nep-heilige heet in de versie van Jacoba Burgers Slabberdieneke. Meneer pastoor trekt flink van leer tegen het onzalige leven van zijn parochianen. Heel even onderbreekt hij zijn preek om uit te roepen: Doe dè raomke daor is dicht, ik en kan het nie haauwe nie van den trek… Op het hoogtepunt van de preek roept God hem ter verantwoording door te vragen: Pastoor van Scharrebeek, waor zijn naauw al oewe schaopkes? Hij antwoordt niet. God vraagt het ten tweeden male. Hij zwijgt. Maar als Onze Lieve Heer ‘veur den drieden keer’ de vraag stelt, antwoordt hij: Och hellige onze Lieve Heer, ik en hai geene schaopkes nie, ik en hai niks as bokken en ezels. Hij besluit de preek met een waarschuwing tegen de luxe van peperkoek eten tijdens de kermisdagen, die veel slechter is dan ‘roggebrood en mik’, en dreigt: God zal jullie mikken.

Zoals dat gaat met dergelijke voordrachten is de tekst later aangepast. G.W.C. Ragas stuurde me een jaar geleden al ‘De preek van de pastoor van Sansbeek’, een kopie van een tekst die in 1926 getypt werd. Nu ik die herlees, zie ik dat de scène met God ook daarin voorkomt. Na de derde keer antwoordt de pastoor: Lieve Heerke, ik hè niks as boerebiste en lekkerbekke en pronkjuffrouwe mee pronkhoei. Voor het overige lijkt deze tekst helemaal niet op de oorspronkelijke preek, maar weer wel op een voordracht die Nel Timmermans in 2002 hield op een dag met roomse ‘stukskes’ in Moergestel. Haar tekst begint met de woorden: Vendaog viere wij ’t fist van ons heilig Labberdieneke… Halverwege moet de koster nog steeds een raampje dichtdoen, en behalve peperkoek worden nu ook moppen gegeten. De pastoor waarschuwt zijn parochianen nog eenmaal: Mar ze zulle jullie nog wel es peperkoeke en moppe! In onze liedjesrubriek worden de preken verzameld. Wie er nog meer kent, van Scharrebeek, Sansbeek, of Pater Brom, kan inzenden per post of via leed@brabantsdagblad.nl.