De feesten en partijen van vroeger
Stuur uw bijdrage aan: leed@brabantsdagblad.nl

Lof met asperges

Ed Schilders

Na de donderpreken van de afgelopen weken, vandaag de persiflages op de preek waarbij de pastoor vanaf de kansel allerlei mededelingen deed. De zogenaamde pastoor die de voordracht hield op een feest, zo schrijft Harrie Scholtze ons, ‘was uiteraard belachelijk gekleed, soms zelfs met een pispot als hoofddeksel.’ Zulke zondagspreken zijn zeer populair geweest. Ze hadden een min of meer vaste opzet, maar de details wisselen, ook al omdat ze aan het feest werden aangepast. Veel rooms getinte grappen zullen tegenwoordig niet meer begrepen worden. De versie die Scholtze stuurde, begint bijvoorbeeld met de mededeling dat dit de preek is voor ‘De zevende zondag van de advent’. Dat was een goeie binnenkomer, want iedere katholiek wist toen dat de Advent slechts vier zondagen telt (de vier vóor Kerstmis). En wat was ‘de roep’? Dan noemde de pastoor de voorgenomen huwelijken op, drie weken achter elkaar. Dat was een mooie gelegenheid om met absurde namen te smijten zoals Adrianus d’n Bril die wil huwen met Johanna Zonder. Kees den Dwarse en Catrina Springop. Waarna de pastoor steevast zegt dat dat de ‘zesde roep’ is, ‘en nou heel hard’. Dan volgt meestal het programma van de komende week. Op woensdag, bijvoorbeeld, zal ‘onze parochiaan Ben van Steen in het huwelijk treden met drie heren’. Nee, geen homohuwelijk in het meervoud, maar een ‘Mis met drie heren’, drie geestelijken. Op vrijdag, zei de pastoor dan, is het Aswoensdag. Wat we moeten horen als ‘As woensdag’, ofwel ‘zoals op woensdag’. Ook is er ‘lof met asperges’ en dat is geen maaltijd, maar een mis waarbij met wijwater wordt gesprenkeld onder het zingen van de psalm ‘Asperges me’, wat Latijn is voor ‘Besprenkel mij’.

Oudere generaties (vijftig-plus) zullen het nog wel herkennen. De processie naar Hakendover, de misdienaars die van de wijn moeten afblijven, de kruisweg, de duivenvereniging, en deze mededeling: ‘Het hoesten na de consecratie begint vandaag bij de achterste banken’.

De oudste varianten op deze preek kreeg ik van Nel Timmermans. Ze dateren waarschijnlijk uit de oorlogsjaren, want aan het begin zegt de pastoor: ‘Deze hoogmis zal worden opgedragen tot het welslagen van een clandestiene slachting.’ De thuisslacht was toen immers door de bezetter verboden. In een van die vroege versies komen we zelfs een pastoor tegen die dikke vrienden is met zijn parochianen. Hij besluit zijn preek als volgt: ‘Om elf ure vertrek van de bedevaart naar Hakendover. Brood en koffie meebrengen. We zijn tegen de volgende week pas terug. Zegt dat maar tegen oew vrouw. En kaarten meebrengen, anders weten we niet wat we onderweg moeten doen.’

Herinneringen aan zulke voordrachten kunt u ons schrijven of e-mailen via eindredactie@brabantsdagblad.nl.