De feesten en partijen van vroeger
Stuur uw bijdrage aan: eindredactie@brabantsdagblad.nl

Engelenzattelappenkoor

Ed Schilders

Drinkt bier, wijn, cognac en klare/ En ge zult uw helderheid bewaren. Nee, dat is niet de slogan van de plaatselijke slijterij, maar een regel uit een van de vele parodieën op de zondagse preek van meneer pastoor. In zulke feestpreken, zo zagen we al eerder, werd door de zogenaamde pastoor vaak hel en verdoemenis afgeroepen over drankmisbruik. Dat gebeurde in werkelijkheid immers ook, want vanaf circa 1900 heeft de katholieke kerk zich zeer ingespannen om alcoholmisbruik tegen te gaan, vooral in de arbeidersklasse. Het kon dus bijna niet anders of ook daarmee werd de spot gedreven als er iets te vieren viel. ‘De preek van vader Bachus’ (of Bacchus) is in die tijd ontstaan. De anti-alcoholpreek wordt daarin perfect omgedraaid om de feestgangers te amuseren en aan te moedigen. Bacchus, de Griekse god van de wijn, is dan plotseling een katholieke patroonheilige of zelfs God de Vader zelf. Meestal begint dit feestnummer, dat door vijf lezers werd ingezonden, met een aantal vragen die aan de catechismus herinneren. Bijvoorbeeld: Hoe moeten wij vader Bacchus beminnen? Met als antwoord: Bemint boven al den wijn/ Opdat ge eens in de week zult dronken zijn/ Drinkt jenever, bitter en likeur/ Opdat ge steeds moogt hebben een goed humeur. In een andere, waarschijnlijk latere versie, loopt de dronkenschap al op tot tweemaal per week. Ook waarschuwt onze feestpredikant tegen overmatig gebruik van… koffie en thee! Wie zich daaraan te buiten gaat, die zal bij het laatste oordeel zwaar gestraft worden. Tegen hen die aan Bacchus hebben geofferd zal Bacchus dan echter zeggen: Gij, ware gelovigen, kom binnen en zet U aan de tafel en de welgevulde vaten. En hij zal zeggen: muziek, muziek voor de zuipers en zuipsters van Vader Bachus, en het Engelenzattelappenkoor zal zingen: ‘Gif me nog ’n drupke/ Gif me nog ’n drupke…’

Van alle feestpreken is deze soort de meest oneerbiedige, maar achteraf ook het beste bewijs hoe onze voorouders vertrouwd waren met de echte preken. Twee van de ingezonden teksten sluiten af met een persiflage op het Onze Vader, en dat was lang voordat Nederland in rep en roer werd gebracht door de beeldreligie van het televisieprogramma ‘Zo is het toevallig ook nog eens een keer’: Onze Vader Bachus, die in alle kroegen en herbergen zijt, wees gezegend. Geef ons heden ons dagelijks slokje, en leidt ons niet in kroegen en herbergen, maar verlos ons van die hele kleine glaasjes. Amen.