De feesten en partijen van vroeger
Stuur uw bijdrage aan: eindredactie@brabantsdagblad.nl

Genoveva en geile Golo

Ed Schilders

‘Ik heb u op het verkeerde been gezet!’ zegt mevrouw Frensen-v.d. Meer uit Rosmalen door de telefoon. Eerder had ze me per brief gevraagd naar een volkslied over ‘Genoveva van Brabant’, en dat had ze als kind gelezen in een boek over deze Genoveva. Waardoor ik dacht dat het de gelijknamige roman van Stijn Streuvels zou kunnen zijn, maar daarin kon ik die tekst niet vinden, zo schreef ik haar. Dat was dus het verkeerde been. Bij nader inzien moest het om een liedblad gaan, waarvan zij de beginregels nog kende: Daar was een edel paltsgravin./ Een graaf koos haar tot echtsvriendin;/ maar die haar deugd benijdde/ was Golo, die uit geile min/ haar meende te verleiden. Dergelijke liedbladen werden voor een luttel bedrag door venters van deur tot deur aangeboden. Zeker toen mevrouw Frensen nog jong was. ‘Ik ben nu negentig’, zegt ze door de telefoon, ‘en vanaf 1937 geabonneerd op de krant.’ Die heeft ze zelfs nog bezorgd. Voor zo iemand doe je extra veel moeite.

Op het internet vond ik diverse versies van het drama van Genoveva, waaronder die met de beginregels die mevrouw Frensen nog kende. Het verhaal draait steeds rond hetzelfde gegeven: Genoveva houdt oprecht van haar man, maar als die ‘ten oorlog’ moet gaan, probeert de vileine Golo haar te verleiden. Ze weerstaat zijn avances met ‘een kaakslag’. Dan neemt het lied een bekende wending. Golo stuurt Genoveva ‘het bos in’, waar zijn knechten haar (en soms ook haar kind) moeten doden. Net als in het sprookje van Sneeuwwitje kunnen die handlangers dit niet over hun hart verkrijgen, en in sommige versies wordt het hart van een hert uitgesneden om de wrede Golo te misleiden. In de versie die mevrouw Frensen zocht gaat het wat eenvoudiger. Haar belagers zeggen: Maar ziet, hoe God de deugd bemint/ De knechten spraken dan gezwind/ Mevrouw: gij moet niet beven/ Blijf hier in ’t bosch met uw klein kind/ Wij laten u in ’t leven. In het boek ‘Liederen en dansen uit de Kempen’ van H. Franken komt een zeer verkorte versie voor die zich in Brabant afspeelt, opgetekend in Postel. De afloop is eigenlijk - en gelukkig - altijd hetzelfde: het recht zegeviert, en daarmee de ware liefde. Golo wordt gestraft voor zijn geile min.