Liedjes van vroeger
Stuur uw bijdrage aan: eindredactie@brabantsdagblad.nl

Raamsdonk - The Musical

Iedereen die het lied De moord te Raamsdonk heeft onderzocht, komt tot de conclusie dat die moord nooit echt heeft plaatsgevonden, maar dat dit lied een persiflage is op de bloederige liedjes van straat- en marktzangers van vroeger. Ik ook. Een kinderrijk gezin uitgemoord, inclusief opa en oma, het hele personeel, en alle kippen? Zelfs de huisdieren worden niet ontzien: De zwarte kat werd ook gegrepen/ en van voor naar achter uitgeknepen. De kippen bieden nog verzet: De oudste kip had diarree/ En liet een klodder naar benee/ De roverhoofdman keek omhoog/ En kreeg die klodder in zijn oog. Zo’n moordzaak, wil ik zeggen, zouden we nooit vergeten en terug kunnen vinden in bijvoorbeeld oude kranten en archiefstukken. ‘In Raamsdonk’, zegt Frits Niessen, die in Raamsdonksveer woont, ‘heeft men in Raamsdonk lang aangenomen dat het om een moord gaat die in de jaren ’20 heeft plaatsgevonden.’ Niessen heeft al vaak over de moord geschreven, en hij is ervan overtuigd dat dit een verkeerde veronderstelling is.

Maar toch. Dankzij een tip van twee lezers vond ik een boekje, getiteld -- hoe kan het ook anders -- De moord te Raamsdonk. Het dateert uit 1952. De schrijver heet Douwe Wouters, en hij maakte van dit ruige straatlied een heus ‘toneel- en zangspel’, zoals hij het zelf noemt. Zeg maar gerust: Raamsdonk – de Moordmusical tussen de schuifdeuren. Van de platte, absurde, en naar kippendiarree stinkende teksten is in dit spel niets meer te horen noch te ruiken, maar Wouters heeft wel een aantal andere bekende straatliedjes met ‘de moord’ verweven. Zoals Beelden uit mijn kinderjaren, en Toen ik op Neerlands bergen stond (De drie ruitertjes). En wat nog leuker is: in zijn inleiding beweert Wouters dat hij de oertekst gevonden heeft waarop de latere versies van De Moord gebaseerd zijn. In die oertekst komt Raamsdonk niet voor als plaats van het misdrijf, maar er zijn toch veel opvallende overeenkomsten. Vier rovers, de afgelegen woning, een echtpaar en een dienstmeid, en het motief: geld. Helaas geen kippen. In de oude versie (circa 1850) lezen we bijvoorbeeld: Samen daar in huis gedrongen/ Baas en vrouw en meid ontsteld/ Zijn twee van hen voor ’t bed gesprongen/ En gevraagd: Waar ligt uw geld? Vergelijk dit met een couplet uit een modernere versie: De eerste rover heette Ben/ Die had veel last van zweetvoetén/ Ben die vroeg: waar is het geld?/ Zeg op, verdomme, of ik gebruik geweld. Ik ben ervan overtuigd dat ze in Raamsdonk ooit de ware toedracht zullen ontdekken. Niet van de moordzaak maar van het liedje.