brabantcultureelbrabantliterair

Naast mooie meubels, lampen en keramiek was er tijdens de Dutch Design Week in oktober ook aandacht voor ‘sociale vormgeving’. Eindexamenstudenten van de Design Academy bogen zich over sociale vraagstukken. Daarnaast werd bij Piet Hein Eek Social Label gelanceerd.

door Irma van Bommel

In oktober vond in Eindhoven de jaarlijks terugkerende Dutch Design Week plaats. In De Witte Dame, waar de Design Academy is gehuisvest, was traditiegetrouw de Graduation Show te zien. Hier werden prototypen getoond die ontworpen waren door zowel Bachelor als Masterstudenten. De hele presentatie was Engelstalig, niet alleen vanwege het internationale publiek, maar ook vanwege het Engelstalig onderwijs. Veel studenten komen immers uit het buitenland.

Melchior van Voorden, diabetes set.

De studenten die zich voor hun afstudeerproject hebben verdiept in een sociaal vraagstuk kwamen van de afdelingen Man and Communication, Man and Activity en Man and Leisure. Je kunt dus wel stellen dat de Design Academy met deze afdelingen praktische en voor de maatschappij nuttige projecten stimuleert. Interessant is de wijze waarop de studenten een probleemstelling benaderen. Ze gaan daarbij meestal niet uit van bestaande producten, materialen en technieken, maar bekijken de situatie vanaf de basis. Ze bestuderen onbevangen een probleem en komen met verrassend nieuwe zienswijzen. Het is duidelijk dat aan het ontwerp onderzoek vooraf is gegaan.

Diabetes

Zo verdiepte Melchior van Voorden zich in de problematiek van kinderen met diabetes. Hij constateerde dat de apparatuur waar diabetespatiënten mee te maken hebben niet kindvriendelijk is. Ze is moeilijk te bedienen en ziet er eng uit. Bovendien benadrukt deze apparatuur dat het kind ziek is. Van Voorden ontwierp een diabetesset met apparatuur die makkelijk te bedienen is en er ook nog eens cool uitziet. Daar kun je als kind mee voor de dag komen.

Gips

Gintare Cerniauskaite ontwikkelde een vervangend materiaal voor gips voor gebroken ledematen. Zij ontwikkelde een netwerkstructuur van sterk, lichtgewicht kunststofband dat met klitteband op maat gemaakt kan worden. Het is makkelijk aan te brengen om een gebroken arm of been. Door het lichte materiaal draagt het prettiger dan gips. Het kan ook eenvoudig worden losgemaakt. Daardoor kan eerder met fysiotherapie worden begonnen, wat het genezingsproces weer verkort.

Gintare Cerniauskaite, EXO, vervanger van gips.

Uitvaart

Het ontwerp van Mark Berkers mag taboedoorbrekend worden genoemd. Hij ontwikkelde het concept EasyFuneral. Nog niet zo lang geleden overleed zijn vader. Toen Berkers de begrafenis wilde regelen, stuitte hij op het probleem dat de begrafenishandel niet transparant is. De prijzen zijn hoog en de begrafenisondernemers hebben een monopoliepositie. Immers, een sterfgeval komt vaak plotseling, het regelen van een uitvaart overvalt je en je gaat al gauw akkoord met de aanschaf van een dure, houten kist. En je zegt al gauw ja tegen een dure koffietafel met eenvoudig plakje cake. Berkers besloot een prijsvechter te beginnen, EasyFuneral, compleet met eenvoudige kist van karton.

Mark Berkers, EasyFuneral.

Luciferdoosje

Peggy de Bruin probeert op een heel ander vlak een cultuuromslag teweeg te brengen. Zij verdiepte zich in het gegeven dat in India veel abortussen worden gepleegd als zwangere vrouwen een meisje verwachten. Ook worden veel meisjes na hun geboorte gedood omdat de ouders maatschappelijk gezien liever een jongetje hebben. Dat resulteert in een groot tekort aan meisjes, met alle maatschappelijke gevolgen van dien.

De Bruin ging op zoek naar een methode om mensen op een eenvoudige manier te confronteren met andere ideeën over de man-vrouwverhouding in de maatschappij. Ze vond de oplossing in het bedrukken van luciferdoosjes, een goedkoop, handzaam en alledaags gebruiksvoorwerp. Het mag dan een eenvoudig communicatiemiddel zijn, als designproduct op een show oogt het niet spectaculair. Maar dat is ook niet iets wat De Bruin nastreefde.

Plastic afval

Dave Hakkens ging met het thema recyclen van plastic aan de slag. Volgens hem wordt wereldwijd slechts tien procent van alle afvalplastic gerecycled. Dat komt omdat machines veelal duur en complex zijn. Hakkens ontwikkelde goedkope en eenvoudige machines om afvalplastic te verwerken tot nieuwe producten. Verzameld plastic wordt eerst in een machine fijngehakt. Vervolgens worden er nieuwe producten van gemaakt door gesmolten plastic in een vorm te gieten, persen of spuiten. De machines zijn uitermate geschikt voor landen met een arme bevolking waar grote hoeveelheden afvalplastic in zowel de bewoonde wereld als natuurgebieden voor grote problemen zorgen. Dave Hakkens won met dit project de Social Design Award van de gemeente Eindhoven.

Dave Hakkens, machines voor recycling van plastic.

Phonebloks

Hakkens slaagde cum laude. Overigens niet alleen met dit project, maar met een ander duurzaamheidsproject, Phonebloks, waarmee hij in De Wereld Draait Door kwam. Met Phonebloks denkt hij een oplossing te hebben gevonden voor de berg afvalelektronica van smartphones. Als één onderdeel niet meer werkt zit er niets anders op dan het apparaat weg te gooien. Hakkens ontwikkelde een concept voor een smartphone die is opgebouwd uit verschillende componenten. Niet alleen kan een onderdeel worden vervangen als het kapot is, ook kan ieder individu met dit concept kiezen uit welke modules de phone wordt opgebouwd. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor extra geheugen voor foto’s, of voor een extra grote speaker, of een grotere batterij.

Nu maar hopen dat deze vernieuwende producten en mooie ideeën snel in de handel komen. Voor Phonebloks is inmiddels wereldwijd een overweldigende belangstelling.

Social label

Tijdens de Dutch Design Week werd bij Piet Hein Eek een bijeenkomst georganiseerd om bekendheid te geven aan Social label. Het concept Social label is in het leven geroepen om mensen met een lichte beperking aan werk te helpen én hen voor het voetlicht te brengen. Het initiatief lag bij Geert van Kempen van Amarant Groep, een Tilburgse organisatie die zich inzet voor mensen met een beperking, ontwerper Petra Janssen van Studio Boot en Simone Kramer van communicatiebureau C-mone. Inmiddels is een samenwerkingproject opgezet met meubelontwerper Piet Hein Eek en vormgever Roderick Vos. Met beeldend kunstenaar Marc Mulders is de organisatie in gesprek. Allen verlenen belangeloos hun medewerking aan Social label.

Het project van Piet Hein Eek loopt. Eek heeft een aantal meubels ontworpen die makkelijk te maken zijn. De producten worden uitgevoerd door medewerkers van werkplaats Woodworks. De meubels waren tijdens de DDW al te zien en zijn nu in beperkte oplage te koop.

Social label, meubel, ontwerp Piet Hein Eek.

Werkplaatsen mogen zich melden bij de organisatie van Socials label. Vervolgens gaat Petra Janssen bij de werkplaatsen kijken wat de mogelijkheden en de wensen zijn. Petra Janssen zoekt er een ontwerper bij en met deze ontwerper wordt een project opgezet. Voor Artenzo, een werkplaats voor beeldende kunst in Tilburg, werd ontwerper Roderick Vos benaderd. Deze riep de medewerking in van Oswin, een keramist werkzaam bij Artenzo. Hij liet Oswin een aantal vaasvormen maken. Daarvan werd één ontwerp uitgekozen dat in een beperkte oplage geproduceerd zal worden, gegoten in een mal. Roderick Vos ontwierp de bekroning van de vaas. Aan het eind van het jaar zal de vaas te koop zijn.

Het mag duidelijk zijn dat Social label kortlopende projecten voor ogen heeft.

Social label, vazen, ontwerp Roderick Vos en Oswin. foto René van der Hulst