HOME CUBRA

INHOUD AUTEURS

Brabant Cultureel • Brabant Literair

Tijdschrift voor kunst, cultuur en literatuur

62ste Jaargang - december 2013

 
HOME BC / BL Contact / Reageren Archief Brabant Cultureel Archief Brabant Literair
 
 

 

Kerstverhalen, gekozen door Antoine Bodar. Zoetermeer: Meinema 2013, 164 pp., ISBN 978-90-211-4353-8, hb., € 18,90.

 

©Brabant Cultureel / Brabant Literair – december 2013

Kerstverhalen gekozen door Antoine Bodar

 

Bij Kerstmis horen Kerstverhalen. Antoine Bodar pakt die traditie op en stelde een aantrekkelijke bundel samen met literaire Kerstverhalen uit diverse landen en talen en met ook een eigen verhaal.

 

door Muriel Boll

 

Zo er ooit een tijd is waarin je zoekt naar een voorleesboek dan is dat wel december, zo rond kerst. Wie in deze tijd een verhaal zoekt, wil vaak meer dan zomaar een goed verhaal, die wil een verhaal dat je even laat stilstaan bij belangrijke dingen in het leven. Er zijn genoeg bundels waarin die verhalen te vinden zijn, maar nu is er een nieuwe bundel: Kerstverhalen, gekozen door priester, kunsthistoricus en schrijver Antoine Bodar (’s-Hertogenbosch 1944).

Hij koos zestien verhalen, en schreef er zelf ook een. Die verhalen worden voorafgegaan door een inleiding van Bodar en door de Bijbelverhalen die de evangelisten Lucas en Matteüs schreven over de geboorte van Christus. Dat zijn maar korte stukken, in enkele zinnen staat daar het hele verhaal over de aankondiging van Christus’ geboorte, de kribbe, de herders, de wijzen, de vlucht naar Egypte en de kindermoord, beeldend beschreven en zonder omhaal van woorden. Die teksten ben ik geen andere bundel met kerstverhalen ooit tegengekomen. Een goed idee om die op te nemen, want wie heeft nog een bijbel bij de hand?

Ik moet eerlijk zeggen dat de inleiding van Bodar, zeven pagina’s lang, mij niet meeviel. Het is een theologisch en filosofisch verhaal over het licht, de zon, advent. Het helpt als je je er de stem van Bodar bij voorstelt.

 

Doodvriezen

Onder de gekozen verhalen is er onder andere ‘De arme student’ van Anna Blaman, dat vaker in kerstbundels te vinden is. Net als het bekende verhaal van Leo Tolstoj over schoenlapper Martijn. Van Maxim Gorki is er ‘Kerstspoken’, waarin een schrijver bezocht wordt door schaduwen die hem vragen waarom hij toch zoveel mensen hun vreugde in het leven ontneemt.

‘Waarom laat je in je kerstverhalen jaar in jaar uit nu eens kinderen en dan weer volwassenen doodvriezen? … Kinderen laten doodvriezen onder het raam van het rijke huis, waarin de schitterende kerstboom straalde. Ze stonden te kijken naar de boom en ze zijn bevroren.’ De schrijver antwoordt dat hij dat met de beste bedoelingen doet. Door hun doodsstrijd te schilderen ‘wek ik menselijke gevoelens bij het publiek op voor deze ongelukkigen. Ik wil het hart van mijn lezers ontroeren, dat is alles’. Toch verscheurt de schrijver de volgende ochtend het manuscript, waaraan hij de avond daarvoor had gewerkt, over een oude man en een vrouw die in de sneeuw bevroren terwijl ze de kerkklokken horen zingen. Russen doen het altijd goed in kerstbundels. In deze staan ook nog twee verhalen van Tsjechov.

 

Luchtig

Van Gerard Walschap is er ‘Wedergeboorte van Jezus-Christus op aarde’. Een luchtig verhaal waarin Jezus voor de tweede keer geboren moet worden, omdat de mensen in negentien eeuwen niets geleerd hebben. Nou vooruit dan maar. ‘Maar,’ zegt Jezus, ‘dit keer wil ik geboren worden uit een Vlaamse moeder in Vlaanderen, een klein land in West-Europa.’

Uiteindelijk vindt de Heilige Geest het ook goed en ene Maria in Peizegem in het land van Dendermonde krijgt de engel op bezoek. Zij schrikt natuurlijk en stribbelt tegen: ‘Heb ik wel toelating van onze geestelijke overheid, want ik wil niets doen tegen ons geloof.’ Enfin, alles komt goed en Jozef weet haar te vinden in Peizegem. Het kind wordt geboren, maar als het gedoopt moet worden, komen de Schriftkenners en overheden met zoveel bezwaren dat ’s nachts de engel weer verschijnt. Hij raadt Jozef aan met vrouw en kind te vluchten naar Zeeuws Vlaanderen. Prachtig verhaal!

 

Geluidsopname

Ik heb bijzonder genoten van ‘Bethlehem’ van Godfried Bomans. Van Bomans is een aantal kerstverhalen eerder in druk verschenen, maar dit nog nooit. Dat is niet verwonderlijk, want het is eigenlijk een geluidsopname met herinneringen die bij Bomans opkomen als hij Bethlehem bezoekt. Humoristisch en zó helemaal Bomans, wat wil zeggen dat er ook heel oorspronkelijke en waardevolle gedachten in zitten. Behalve dit staan er nog twee, meer bekende verhalen van Bomans in de bundel.

Verder nog drie verhalen van Heinrich Böll. Het eerste is heel kort; Maria en Jozef spelen er een rol in, maar anders dan gewoonlijk. De twee andere verhalen zijn typische Böll-verhalen over de kleine mens en zijn kleinburgerlijk bestaan. Tot slot nog verhalen van Bertus Aafjes, Ernest Claes, Ed Hoornik, en Vonne van der Meer. Bovendien schreef Bodar behalve de inleiding ook nog een echt verhaal: Onderweg naar de Bossche stal.