Brabant Cultureel • Brabant Literair

Tijdschrift voor kunst, cultuur en literatuur

63ste Jaargang - april 2014

Atlas; foto Wiesje Peels

www.wiesjepeels.com

www.steffenmaas.nl

www.galeriepennings.nl  

©Brabant Cultureel – april 2014

Een 'circusboek' van Wiesje Peels in wording

Galerie Pennings in Eindhoven is gespecialiseerd in fotografie. Van 11 tot en met 14 maart 2014 werkten fotografe Wiesje Peels en grafisch ontwerper Steffen Maas aan een nieuw fotoboek. Bezoekers konden in een WorkLAB meekijken en meepraten over het boek in wording.

door Joep Eijkens

Op een tafel liggen fotoprintjes schijnbaar klaar om geplakt te worden in één van de nog maagdelijke dummies. Maar ook liggen er boeken. Circusboeken, waaronder het fotoboek Circus van de Amerikaanse meester Bruce Davidson. Maar ook The Photobook. A History, het gezaghebbende naslagwerk van Martin Parr en Gerry Badger over spraakmakende fotoboeken wereldwijd ligt erbij. Wellicht ter inspiratie.

Wiesje Peels en Steffen Maas in Galerie Pennings. foto Joep Eijkens

Maar wat is dat daar voor een boek met de woorden Circo Fotisto op de omslag? Die vreemde titel – Esperanto voor ‘circusfotograaf’, zo blijkt – gaat voor een deel schuil onder een felroze kruis. Afgekeurd? De omslagfoto intrigeert: grote rozerode gordijnen of zeilen die de entree van een circus zouden kunnen zijn, maar die ook doen denken aan geboorteweeën. Welkom in het Circus Wiesje Peels.

Melancholie

Ik begin te bladeren. Herken ouder werk. Haar eigen vader als droevige clown. De prachtige foto’s die ze maakte van circusartiesten in India. En daarna volgen nog veel foto’s van kleine familiecircussen, de afgelopen jaren elders in de wereld gefotografeerd. De warme kleuren vallen op, maar meer nog de melancholie en stilte, bijna het tegendeel van de levendige, dynamische sfeer die zo karakteristiek is voor veel circusfotografie. Dit zijn andere circusfoto’s. Maar hoezo wordt hier gewerkt aan een nieuw boek? Hier ligt het boek toch al min of meer klaar voor publicatie?

Boeken en foto’s als werkmateriaal en inspiratiebron. Rechts de dummy ‘Circo Fotisto’. foto Joep Eijkens

‘Nee,’ reageert de fotografe. ‘Dit is een eerste selectie, the best of. Dit boek hebben we redelijk snel via internetuitgever Blurb in elkaar gezet om naar een uitgever, galerie of tentoonstellingslocatie te sturen. Om aandacht te krijgen, en geld voor een echte publicatie.’ Ja, geld, het bekende probleem. Peels hoopt haar project voor een belangrijk deel te kunnen financieren via een lening en via Voordekunst, de succesvolle landelijke organisatie voor crowdfunding. ‘Of het echt een boek wordt of een andere vorm van publicatie, bijvoorbeeld een catalogus, weet ik nog niet.’ Vooralsnog gaat ze uit van een oplage van 750 exemplaren, waaronder een luxe editie van 200 exemplaren ‘met een speciale toevoeging, bijvoorbeeld een print’.

Schetsontwerp

Goed, onderstreept ook haar grafisch ontwerper Steffen Maas, het gaat dus om een schetsontwerp waar nog van alles in kan veranderen. Meteen dan maar de vraag aan de fotografe waarom dit boek nog niet voldoet. ‘Omdat het nog niet heeft wat ik wil uitstralen,’ antwoordt ze. ‘Het draait hier niet om documentair werk over circusmensen. Het gaat over mensen met wie ik “gespeeld” heb, liever gezegd: samengewerkt, mensen die me inspireren en die ik vervolgens dingen laat doen, regisseer, om zo samen tot beelden te komen.’

- Om jouw eigen ideeën of dromen te verbeelden?

‘Ideeën ja, maar niet: dromen. Het gaat om zulke dingen als eenzaamheid, tragiek, humor, blijdschap, intimiteit en vertrouwen.’

Ze wijst naar een foto van een pony met een witte poedel op zijn rug, beiden het hoofd afgewend van de kijker. ‘Dit geeft mij bij voorbeeld het gevoel van eenzaamheid, ook al zijn ze met z'n tweeën.’

Bij verschillende foto’s is een vraagteken gezet of een kruis. ‘Sommige foto’s vind ik te documentair,’ licht Peels toe. Waarmee haar werkwijze ter sprake komt, die trouwens in de loop van de jaren enigszins is veranderd. Eerst was het: rondkijken, foto’s maken als een soort schetsen en daarna de definitieve foto’s maken. ‘Nu loop ik rond en geef ik meteen al aan: houd eens vast, zoals jullie nu staan. Vroeger was ik een week bezig in een circus, tegenwoordig een dag of twee.’ Ze weet gewoon beter wat ze vast wil leggen.

Wiesje Peels in gesprek met een van de bezoekers van haar WorkLAB. foto Joep Eijkens

Authentiek

Fotografe en vormgever krijgen het even over de tekst. Wat voor tekst en hoeveel tekst ze willen, is nog niet duidelijk. En evenmin de omvang van het boek. Maas lijkt te neigen naar een kleiner, intiemer formaat. Los daarvan staat één ding voor Peels vast: ‘Het moet authentieker worden, nog meer zijn: dit ben ik.’ Ook het aantal foto’s staat nog ter discussie. ‘Er komen er misschien nog bij,’ zegt de vormgever. ‘Nou, ik denk eerder aan schrappen’, zegt de fotografe.

-En die vreemde titel: Circo Fotisto?

‘Dat is een werktitel, speels bedacht, we zijn nog aan het zoeken naar de echte titel.’

Wellicht komt er een goede suggestie van het publiek. Bezoekers krijgen immers nadrukkelijk diverse vragen voorgelegd met het idee ze te laten meedenken en meepraten over het boek in wording. Zo staat bij een grote reeks foto’s de vraag ‘Wat is een typisch Wiesje beeld (geef het aan met een geel stickertje) en geef 3 kernwoorden op waarom’. Er kan worden gekozen uit diverse kernwoorden. Bij ‘Buiten kwetsbaarheid’ en ‘Toneel van treurnis’ is een sticker aangebracht. Een andere vraag luidt ‘Zie je een beeld wat relevant is voor de publicatie (geef aan met een klein stickertje)’.

Wiesje Peels in het WorkLAB in Galerie Pennings. foto Joep Eijkens

Input

Het roept bij mij de vraag op of de fotografe misschien nog niet zo goed weet wat ze eigenlijk wil.

- Waarom het publiek betrekken bij dit wordingsproces, bij wat toch op de eerste plaats een schepping moet worden van jullie beiden?

De grafisch ontwerper: ‘We wilden er een evenement van maken en vinden het fijn reacties te krijgen.’

De fotografe: ‘Met zoveel aanbod aan fotoboeken die verschijnen wil je toch een goede keuze maken. Reacties van bezoekers kunnen daarbij helpen.’

En na afloop van hun WorkLAB laten ze weten erg blij te zijn met alle input. Het is de bedoeling het boek ten doop te houden tijdens de volgende editie van Breda Photo in september. ‘Songs from the Heart’ is daar ditmaal het thema. Wiesje Peels: ‘Het gaat over Nieuwe Romantiek. Daar voelde ik me door aangesproken, dus ik durfde me wel aan te melden. Voor mij houdt Nieuwe Romantiek in dat je iets authentieks toevoegt en dat is in dit geval mijn werkwijze: het samenwerken met de artiesten/figuranten die mijn verhaal vertellen.’

- Zoek je nog naar een uitgever?

‘Ja, maar dan puur en alleen voor de distributie, want uitgevers...’

De hoop op een uitgever die alle risico's op zich wil nemen, heeft ze al lang opgegeven. Maar die publicatie zal hoe dan ook doorgaan, schat ik in. Er moet hoe dan ook een mooi fotoboek zijn te maken met zoveel prachtig materiaal.

Duo. foto Wiesje Peels

Atlas. foto Wiesje Peels

Olifant. foto Wiesje Peels